Thu hút nguồn lực bên ngoài để hồi phục và phát triển
Ông Nguyễn Xuân Thành, giảng viên chính sách công Đại học Fulbright Việt Nam nhận định, quá trình hồi phục của nền kinh tế, dự kiến diễn ra trong năm sau, nhưng sẽ không diễn ra theo một kịch bản định sẵn. Nhìn ở mặt tích cực, hệ thống tài chính vẫn giữ được sức chống đỡ trong năm 2021, trong khi sức cầu nguyên liệu sản xuất công nghiệp chế tạo sẽ dần hồi phục một phần. Trong trung hạn, thương mại và đầu tư quốc tế của Việt Nam sẽ tăng trưởng chậm. Đầu tư công vẫn sẽ là động lực tăng trưởng chính của năm 2021, vốn đầu tư công của Việt Nam trong năm 2020 dự kiến sẽ đạt 471.000 tỷ đồng.
“Tuy vậy, chúng ta vẫn chưa thể chắc chắn hậu Covid-19 sẽ diễn ra như thế nào bởi vẫn đang tồn tại rủi ro trong quá trình hồi phục và có thể “đáy” sẽ kéo dài trong quý 3, 4 năm nay sang đến quý 1, 2/2021. Chính vì vậy, Chính phủ cũng như các DN cần chuẩn bị sẵn những kịch bản ứng phó để hành động một cách nhanh chóng và kịp thời”, ông Thành cảnh báo.
Việt Nam cần chú trọng và cải thiện để thu hút được sự chú ý của nhiều DN nước ngoài |
Theo nhận định của các chuyên gia, đại dịch tác động mạnh đến các lĩnh vực của nền kinh tế, song đồng thời cũng thúc đẩy những xu hướng mới cho nền kinh tế không tiếp xúc, chẳng hạn như thanh toán, thương mại điện tử (TMĐT), ngân hàng số… Đơn cử như tại MoMo, ví điện tử vừa đạt 20 triệu người dùng vào thời điểm tháng 9/2020. Covid-19 là một trong yếu tố giúp họ đẩy nhanh số lượng người dùng. Năm 2019, MoMo có 10 triệu người dùng sau 9 năm hoạt động nhưng chỉ mất chưa đầy 1 năm để có thêm 10 triệu khách hàng. Cơ hội còn đến với đơn vị thanh toán này khi ngày càng nhiều đối tác dịch vụ hợp tác với DN họ.
Còn trong lĩnh vực TMĐT, Tiki là sàn TMĐT có lượng khách hàng thanh toán không dùng tiền mặt cao nhất thị trường hiện nay. Covid-19 thúc đẩy TMĐT phát triển nhanh hơn nhưng mới chỉ chiếm một phần nhỏ của thị trường bán lẻ. Trong khi đó thị trường bán lẻ ghi nhận sụt giảm nhất định kể từ đầu năm. Nếu 9 năm đầu tiên Tiki tăng trưởng ở mức 3 con số, nhưng năm nay chỉ có thể ở mức hai con số dù nhìn trong trung và dài hạn triển vọng ngành TMĐT vẫn lạc quan.
Khác với Tiki hay MoMo, khách hàng chính của Trusting Social là các ngân hàng, công ty tài chính. Nền tảng chấm điểm tín dụng hiện nay có mặt tại 4 thị trường trong đó có Việt Nam, Covid-19 xảy ra, doanh số cho vay mới tại 3 thị trường hoạt động giảm khoảng 30%, riêng Việt Nam giảm hơn 90%. Ngay lập tức DN đẩy mạnh nhóm sản phẩm liên quan đến ngân hàng số. Thông qua nền tảng hạ tầng kinh tế đã chuẩn bị từ trước, Trusting Social lập tức đưa ra sản phẩm đáp ứng nhu cầu chuyển đổi của đối tác.
Một lĩnh vực hoàn toàn khác là gỗ và nội thất, tuy là ngành sản xuất nhưng chúng ta cũng đã được chứng kiến những thay đổi mạnh mẽ trong thời gian qua để thích ứng với đại dịch. Ông Nguyễn Chánh Phương, Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Mỹ nghệ & Chế biến gỗ TP.HCM (Hawa) kể lại, tháng 3/2019, Hawa tổ chức hội thảo bán trực tuyến, khi đặt ra mục tiêu số hóa triển lãm. Đến tháng 7, nền tảng triển lãm trực tuyến HOPE ra đời (gần 6 tháng kể từ khi dịch bệnh xuất hiện), đến nay thu hút khoảng 80 showroom định dạng thực tế ảo tham gia, trong số đó có nhiều đơn vị đã bán được hàng dù không hề tiếp xúc. Rõ ràng, cơ hội với thách thức là như nhau trong đại dịch, xét về tác động của công nghệ. Với nền kinh tế không tiếp xúc, chúng ta có nhiều cơ hội tiếp xúc với chi phí thấp hơn; có thể hiểu khách hàng rộng hơn, rõ hơn, biến đó thành những dự án cụ thể để thúc đẩy hoạt động kinh doanh của chính DN và cả nền kinh tế.
Ông Kim Huoat từ Intel Việt Nam khẳng định, “làn sóng” dịch chuyển chuỗi sản xuất của các tập đoàn đa quốc gia ra khỏi Trung Quốc đã bắt đầu từ vài năm nay và tốc độ dịch chuyển ngày càng nhanh hơn do nhiều lý do, bao gồm nguồn lực sẵn có và chi phí dành cho việc sản xuất, các chính sách hỗ trợ và thu hút đầu tư của Chính phủ. Trong bối cảnh Covid-19 khó đoán định, với lợi thế kiểm soát dịch bệnh tốt, Việt Nam sẽ là tâm điểm trong danh sách các lựa chọn của nhà đầu tư. Tuy nhiên, quan trọng hơn chính là việc xử lý các cơ hội và thách thức của DN Việt Nam để tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Trong thời gian tới, Việt Nam cần chú trọng và cải thiện để giữ vững vị thế của mình như một ứng viên thu hút được sự chú ý của nhiều DN nước ngoài và tiến thêm một bước trong chuỗi giá trị toàn cầu. Nhất là đối với các DN trong ngành cơ khí nói riêng và công nghiệp phụ trợ nói chung nên đầu tư nhiều hơn vào nguồn lực, công nghệ nền tảng và con người. Ngoài ra, các chuyên gia cũng đưa ra khuyến nghị, Việt Nam cần nhanh chóng đơn giản hoá các quy trình thủ tục, giấy tờ để "thu hút nhiều nguồn đầu tư chất lượng từ bên ngoài".