Tín dụng đen lộng hành ở Tây Nguyên
NHCSXH đề xuất giải pháp, cùng Ngành hạn chế tín dụng đen | |
Tăng hạn mức cho vay tiêu dùng để hạn chế tín dụng đen |
Lợi dụng sự khó khăn nhất thời của người dân như mùa màng thất bát, con cái đau ốm, đám hiếu, đám hỷ… các đối tượng cho vay nặng lãi với lãi suất rất cao, thậm chí lên đến trên 200%/năm.
Vì sao dân “sập bẫy” tín dụng đen
Ông Lê Phước Toàn - Chủ tịch xã Ea Tiêu, huyện Cư Kuin (Đăk Lăk) cho biết hiện hoạt động tín dụng đen diễn biến rất phức tạp, với nhiều hình thức cho vay vốn khác nhau như vay trực tiếp bằng tiền; hoặc cho vay bằng hình thức bán nợ các sản phẩm hàng hóa, nhu yếu phẩm, phân bón, vật tư nông nghiệp, khi đến vụ thu hoạch, người cho vay thu sản phẩm nông sản, ép giá thấp hơn giá thị trường…
Các đối tượng cung cấp dịch vụ này, ngang nhiên phát tờ rơi, dán quảng cáo tại những nơi công cộng, hoặc quảng cáo rầm rộ trên các trang mạng xã hội như zalo, facebook nhằm lôi kéo người dân tham gia sử dụng dịch vụ. Tuy nhiên, rất khó kiểm soát các đối tượng này. Thậm chí, cơ quan chức năng phát hiện vào cuộc điều tra, thì cũng rất khó tìm ra những chứng cứ để xử lý. Bởi hầu hết các giao dịch hoặc là thỏa thuận miệng, hoặc viết giấy nhận nợ (vay mượn), chỉ ghi số tiền phải trả, không ghi lãi suất…
Vậy tại sao người dân lại “sập bẫy” tín dụng đen? Theo bà Võ Thị Hương - Hội Phụ nữ xã Hòa Thắng, TP. Buôn Ma Thuột (Đăk Lăk), những người tìm đến tín dụng đều thuộc đối tượng người nghèo, không có tài sản thế chấp vay vốn ngân hàng, hoặc cần tiền nhất thời để trang trải cuộc sống gia đình. Sở dĩ tín dụng đen có đất sống vì thủ tục vay rất đơn giản, người muốn vay tiền chỉ cần có hộ khẩu hoặc chứng minh nhân dân photocopy là có thể vay được tiền. Đặc điểm, là các đối tượng cung cấp dịch vụ sẵn sàng cho vay bất cứ thời điểm nào, kể cả đêm khuya, ngày nghỉ… mọi lúc mọi nơi đều có thể đáp ứng cho người có nhu cầu.
Trong khi đó ông Nguyễn Văn Đầy, xã Ea Tiêu, huyện Cư Kuin cho biết, đặc thù của địa phương là sản xuất cây công nghiệp, nên đầu tư cả năm mới thu hoạch một vụ. Trăm thứ đều trông chờ vào vụ thu hoạch cà phê hay hồ tiêu. Trong khi đó, giá nông sản như cà phê, hồ tiêu những năm qua liên tục giảm giá thê thảm, dẫn đến hoạt động sản xuất kém hiệu quả, hụt nguồn thu nên khó khăn là điều khó tránh khỏi. Khi chưa thu hoạch, chưa có cái để thu, nhiều người vay tiền của các đối tượng xã hội để xoay sở.
Không riêng Đăk Lăk, các địa phương như Gia Lai, Kon Tum cũng rơi vào tình trạng tương tự, có nơi rất nóng về vấn nạn tín dụng đen. Cùng đó, do địa hình phức tạp, có xã cách xa trung tâm đến hàng chục cây số, khó tiếp cận các dịch vụ tài chính ngân hàng. Trong khi, các đối tượng cung cấp dịch vụ tài chính trái pháp luật với thủ tục nhanh, gọn, đáp ứng mọi nơi mọi lúc khi người dân có nhu cầu.
Các đối tượng cung cấp dịch vụ là chủ quầy tạp hóa, các điểm cung ứng vật tư phân bón nhỏ lẻ, buôn bán thu mua nông sản, dịch vụ cầm đồ... Người dân khó khăn họ sẵn sàng cho mua vật tư phân bón, lương thực, thực phẩm dưới hình thức nợ ghi sổ, đến cuối mùa trả nợ bằng các sản phẩm.
Vậy là dân “sập bẫy” tín dụng đen bởi giá thu mua của các “đại lý” này thấp hơn thị trường rất nhiều. Một nhóm người khác cũng sử dụng dịch vụ này là các đối tượng nghiện cờ bạc, lô đề… Khi đến ngày thu nợ, các trường hợp vay tiền không có khả năng trả, các đối tượng cho vay sử dụng các đối tượng “xã hội đen” đến để đòi nợ, gây mất trật tự xã hội…
Cần đa dạng sản phẩm ngân hàng
Tây Nguyên với đặc thù là khu vực hút vốn, tốc độ tăng trưởng tín dụng của các địa phương luôn cao hơn mức tăng bình quân của toàn Ngành. Trong khi, huy động vốn của các chi nhánh NHTM tối đa chỉ đáp ứng cân đối nguồn vốn được khoảng hơn 30% trên tổng dư nợ... Theo kiến nghị của người dân và các cấp chính quyền địa phương, ngành Ngân hàng cần đơn giản hóa thủ tục, nhanh, gọn, đáp ứng kịp thời nhu cầu của người dân. Đồng thời, mở rộng đối tượng vay vốn, tăng hạn mức, nhất là các sản phẩm cho vay tín chấp.
Đồng quan điểm này, ông Hoàng Nghĩa Trí - Phó chủ tịch UBND huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum cho rằng, người dân trên địa bàn rất cần vốn để phục vụ sản xuất kinh doanh. Nhưng có hộ gặp khó khăn khi tiếp cận vốn vay vì thiếu tài sản thế chấp hoặc chưa biết hết các thông tin về sản phẩm, dịch vụ của ngân hàng nên ngại tiếp cận. Đồng thời, hoạt động cho vay tín chấp của các TCTD còn rất hạn chế, đa số chỉ triển khai các sản phẩm cho vay có thế chấp. Theo ông Trí, hoạt động cho vay tín chấp là không khó trong việc thu hồi vốn vay, nếu các ngân hàng phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia ngân hàng, đặc điểm nổi bật nhất của tín dụng đen chính là việc “dễ vay” và chính điều đó làm nên “sức sống” của tín dụng đen. Chính vì thế, muốn đẩy lui được tín dụng đen, cần phải đánh trực diện vào điểm này, bởi ai cũng hiểu tín dụng đen “dễ vay nhưng khó trả”.
Cũng có chung cái nhìn như vậy, ông Hoàng Minh Tân - Giám đốc NHNN chi nhánh Kon Tum cho biết, các TCTD sẽ tiếp tục đơn giản hóa thủ tục, có cơ chế cho vay thông qua tổ, nhóm, bằng cách phối hợp chặt chẽ với các tổ chức đoàn thể chính trị, xã hội để cho vay ủy thác; đáp ứng tối đa nhu cầu vốn của người dân…
Cùng với đó, các ngành chức năng và chính quyền địa phương cũng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền về các sản phẩm tài chính ngân hàng; và tác hại, sự nguy hiểm khi sử dụng tín dụng đen. Cơ quan Công an các cấp tích cực vào cuộc nắm bắt tình hình, điều tra xử lý nghiêm những đối tượng cung cấp tín dụng đen để răn đe, ngăn ngừa. Có như thế mới góp phần đẩy lùi vấn nạn tín dụng đen.
Theo báo cáo kết quả công tác đấu tranh với loại tội phạm hoạt động tín dụng đen của công an tỉnh Đăk Lăk, thời điểm tháng 12/2018 trên địa bàn có 47 nhóm, với 205 đối tượng, 85 đối tượng hoạt động riêng lẻ, 41 cơ sở kinh doanh. Hiện trên địa bàn Đăk Lăk còn 30 nhóm, với 129 đối tượng và 74 đối tượng hoạt động riêng lẻ, 29 cơ sở kinh doanh có biểu hiện hoạt động “tín dụng đen”. Tại Gia Lai có 859 đầu mối cho vay tiền lãi suất cao tại 17/17 huyện, thị xã, thành phố với trên 9.000 người vay chủ yếu là người dân tộc thiểu số. |