Trên cao nguyên M’nông

Thoát nghèo từ vốn chính sách

Lần lữa mãi, chúng tôi mới có dịp lên Đắk Nông, lên với cao nguyên M’nông ở độ cao xấp xỉ 800m, đầy nắng và gió. Kể từ khi chia tách tỉnh (năm 2004) đến nay, vùng đất phía Tây Nam của Tây Nguyên đang thay da đổi thịt từng ngày. Đi đến đâu, cũng bắt gặp những rẫy cà phê, hồ tiêu xanh mướt… trải dài trong nắng vàng đặc trưng của Tây Nguyên. Đóng góp vào sự đổi thay đáng mừng đó, là hiệu quả từ những đồng vốn của Ngân hàng Chính sách xã hội (VBSP).

Đắk Nông đang đổi thay từng ngày

Tại trụ sở VBSP Đắk Nông, khi biết ý định của chúng tôi muốn về một địa phương thật khó khăn, để tìm hiểu hiệu quả của nguồn vốn chính sách, thì không chút do dự, ông Đào Thái Hoà, Giám đốc chi nhánh liền giới thiệu xuống huyện Đắk Song.

Theo ông Hoà, Đắk Song như một Đắk Nông thu nhỏ, có đường biên giới 24km giáp với huyện Píchchămđa, tỉnh Mundulkiri (Campuchia). Nơi đây, với địa hình nhiều đồi dốc, quá trình trôi rửa, bào mòn đất đai diễn ra mạnh mẽ, đã và đang giảm độ phì nhiêu của đất, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân…

Vượt qua con đường đất đỏ bụi tung mù mịt, bởi đang là cao điểm mùa khô ở Tây Nguyên, từ thị trấn Đức An, chúng tôi đi ngược lên biên giới để đến xã Thuận Hạnh.

Các cán bộ tín dụng VBSP Đắk Song kể rằng, mấy năm trước, đây là xã vùng xa còn khó khăn nhất nhì của huyện, giao thông cách trở, tập quán sản xuất lạc hậu. Nhưng, mấy năm gần đây nhờ những con đường mới mở, rồi cà phê, tiêu liên tục “trúng mùa”, cuộc sống của người dân khá lên trông thấy. Đến thăm gia đình bà Trần Thị Thi, ở thôn Thuận Nghĩa, hình ảnh đầu tiên chúng tôi thấy là căn nhà gỗ khang trang, ấm cúng. Nhìn cơ ngơi này, ít ai ngờ cách đây chỉ vài năm cuộc sống của gia đình vẫn còn cảnh “bữa trưa chưa qua, đã lo bữa chiều”…

Bà Thi nhớ lại, thời điểm đó mặc dù đất đai xung quanh phì nhiêu, nhưng ngặt nỗi thiếu vốn nên đành bó tay, cuộc sống khó khăn, thiếu thốn đeo bám đủ bề. Sau đó, qua hội nông dân, gia đình được VBSP Đắk Song cho vay 50 triệu đồng theo chương trình hộ nghèo.

Có nguồn vốn ưu đãi, gia đình tập trung đầu tư 3 ha cà phê, hơn 1.000 trụ tiêu. Từ nguồn thu chính này, cuộc sống của gia đình đã vượt qua giai đoạn khó khăn, dần có của ăn của để. Và quan trọng hơn, từ nguy cơ thất học, đến nay hai người con của gia đình đang học đại học ở TP. Hồ Chí Minh…

Chia tay xã biên giới Thuận Hạnh, vượt qua những con dốc đất đỏ Tây Nguyên thoai thoải, là đến xã Nam Bình. Đây là địa phương tập trung hầu hết bà con từ Nam Định, Thái Bình… di dân làm kinh tế mới theo chủ trương của Nhà nước từ những năm giữa thập kỷ 80 của thế kỷ trước.

Chúng tôi dừng chân tại nhà ông Vũ Văn Phòng, quê gốc ở huyện Hải Hậu (Nam Định) di cư vào Đắk Nông từ năm 1985. Cũng như các láng giềng xung quanh, lúc mới vào đây cuộc sống gia đình gặp nhiều khó khăn, do thiếu vốn làm ăn. Thế nhưng, từ khi được vay vốn VBSP theo chương trình hỗ trợ cận nghèo, giải quyết việc làm… ông Phòng đã mạnh dạn đầu tư trang thiết bị, vật tư sản xuất, quyết tâm khôi phục, phát triển diện tích cà phê, hồ tiêu của gia đình.

Đến nay, ông đã sở hữu 3,5 ha cà phê, hàng trăm trụ tiêu cùng ao nuôi thả cá… Mặc dù, chưa thật sự sung túc, nhưng cuộc sống của gia đình đã ổn định, không còn cảnh chạy bữa như trước.

Không chỉ riêng ông Phòng, nguồn vốn ưu đãi từ VBSP được giải ngân đúng lúc đã và đang trở thành “chiếc cần câu” giúp nhiều gia đình ở Nam Bình có thêm động lực xây dựng cuộc sống ấm no hơn. Ông Vũ Văn Tiến, Chủ tịch UBND xã Nam Bình cho biết, toàn xã có hơn 80% hộ sản xuất nông nghiệp. Năm 2010, xã còn 28% hộ nghèo, nay đã giảm xuống 7,3%, mỗi năm trung bình giảm khoảng 2%.

Hiện, trên địa bàn dư nợ từ VBSP đạt hơn 35 tỷ đồng với 2.500 hộ dân đang vay vốn. Vốn vay chủ yếu được người dân đầu tư cho vườn cà phê, tiêu, điều... Nguồn vốn ưu đãi góp phần cải thiện đời sống của người dân. Không ít hộ vươn lên khá giả ngay trên mảnh nương, vạt rẫy của mình…

Gia đình bà Trần Thị Thi (thứ 3 từ trái sang) thoát nghèo từ vốn chính sách

Phát huy vai trò “cầu nối”

Năm 2012, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo của Đắk Nông vẫn còn khoảng 23,25% cao hơn mức bình quân chung của cả nước 9,6% và khu vực Tây Nguyên là 15%. Tuy nhiên, kết quả điều tra hộ nghèo năm 2015 mới đây cho thấy, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm còn 13,75%. Đạt được kết quả đó là nhờ trong thời gian qua, nhiều chính sách về giảm nghèo đã thực sự đi vào cuộc sống, mang lại hiệu quả thiết thực, trong đó có những nỗ lực góp sức của cán bộ, nhân viên VBSP Đăk Nông…

Để nguồn vốn đến được những đối tượng chính sách, phát huy hiệu quả trong thực tế, chi nhánh đã xây dựng, hoàn thiện bộ máy điều hành và mạng lưới tổ chức quản lý vốn đến tận từng thôn, bon.

Theo đó, đến nay VBSP Đăk Nông đã xây dựng 71 điểm giao dịch lưu động tại các xã, phường, thị trấn với 1.441 tổ tiết kiệm và vay vốn hoạt động tại 714 thôn bon, tổ dân phố. Tại đây, chi nhánh đã niêm yết công khai các chính sách tín dụng ưu đãi, lãi suất cho vay, lãi suất huy động, dư nợ hàng tháng và nội quy giao dịch công khai để nhân dân biết.

Cùng với đó, phương thức cho vay ủy thác từng phần qua các tổ chức chính trị xã hội với quy trình thủ tục đơn giản gọn nhẹ đã tạo điều kiện thuận lợi cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách tiếp cận các chính sách tín dụng ưu đãi.

Ông Đào Thái Hòa cho biết thêm, chi nhánh luôn tăng cường sự phối hợp giữa ngân hàng với các tổ chức đoàn thể nhận ủy thác, tổ tiết kiệm vay vốn. Ngoài nguồn vốn được cấp từ Trung ương, đơn vị luôn làm tốt công tác thu hồi nợ đến hạn để tăng nguồn vốn quay vòng, từ đó, đáp ứng nhu cầu vốn cho người dân.

Để từng bước nâng cao năng lực hoạt động của các tổ chức hội, đoàn thể trong việc cho vay vốn mà trực tiếp là thông qua các tổ tiết kiệm và vay vốn ở cơ sở, VBSP Đăk Nông đã tích cực phối hợp tổ chức tập huấn về công tác quản lý nguồn vốn, thu lãi, gốc, tư vấn sử dụng nguồn vốn vay. Qua đó, những khó khăn, vướng mắc của các tổ trưởng tổ tiết kiệm vay vốn… đều được cán bộ chi nhánh tháo gỡ, giải đáp cụ thể.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Hán, Tổ trưởng tổ tiết kiệm vay vốn Hội nông dân thôn 2 xã Nam Bình, huyện Đắk Song cho biết, toàn tổ có 56 hộ dân đang vay vốn các chương trình như hộ nghèo, cận nghèo, giải quyết việc làm, nước sạch… với dư nợ 1,8 tỷ đồng và hầu hết đều làm ăn có hiệu quả.

Trước đó, việc bình xét, phê duyệt hồ sơ, danh sách hộ được vay vốn được tiến hành công khai, dân chủ. Nhờ vậy, những hộ đủ điều kiện, có nhu cầu đều được tiếp cận vốn vay ưu đãi một cách nhanh nhất. Trong quá trình sử dụng nguồn vốn, nếu thành viên nào gặp khó khăn, thì tổ phối hợp với cán bộ của ngân hàng hướng dẫn, động viên để tháo gỡ, nâng cao hiệu quả đồng vốn.

Đến nay, dư nợ của VBSP Đắk Nông đạt khoảng 1.750 tỷ đồng, trong đó, những chương trình có dư nợ lớn là cho vay hộ nghèo với 575 tỷ đồng, cận nghèo là 176 tỷ đồng… Những con số này nếu so với những địa phương khác quả là còn khiêm tốn, song đối với một tỉnh nghèo Đắk Nông lại có những ý nghĩa rất quan trọng. Bởi, đây là cơ sở, là “chiếc cần câu” để nhiều hộ gia đình vượt qua những khó khăn, ổn định cuộc sống.

… Chia tay Đắk Nông, chia tay cao nguyên M’nông, len lỏi trong tôi là những niềm vui nhẹ nhàng, bởi Đắk Nông hôm nay có thể chưa giàu có, nhưng chắc chắn đã vượt qua những khốn đốn, khó khăn ban đầu. Ngày mai, với những nỗ lực của đất và người nơi đây, chắc chắn cái nghèo, cái khó sẽ tiếp tục bị đẩy lùi, thay vào đó là một sức sống mới, bình yên, no ấm trên cao nguyên M’nông lộng gió.