Vẫn mong quyết sách xử lý dứt điểm nợ xấu
Ông Nguyễn Quốc Hùng |
Nghị định 34/2015/NĐ-CP (Nghị định 34) sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 53 về thành lập, tổ chức và hoạt động của VAMC đã có thêm nhiều quy định mới. Việc này liệu có giúp VAMC đẩy nhanh tốc độ xử lý nợ xấu hay không. Phóng viên Thời báo Ngân hàng đã có cuộc phỏng vấn Chủ tịch HĐQT VAMC Nguyễn Quốc Hùng xung quanh vấn đề trên, khi công ty có thêm quyền năng mới.
Theo quy định mới tại Nghị định 34, VAMC được phát hành trái phiếu theo giá thị trường. VAMC sẽ căn cứ thực hiện nghiệp vụ này như thế nào, thưa ông?
Nghị định 34 có hiệu lực từ ngày 5/4, nhưng phải chờ NHNN bổ sung, sửa đổi Thông tư 19 cho phù hợp với điều kiện hoạt động hiện nay. Để VAMC phát hành trái phiếu theo giá thị trường, theo tôi, điều quan trọng hơn là công ty phải xây dựng phương án mua bán nợ theo giá thị trường, xác định rõ hình thức phát hành, đối tượng mua... Hiện, VAMC đã hoàn thành Đề án mua bán nợ theo giá thị trường trong đó có phương án phát hành trái phiếu. Và sắp tới trình Chính phủ xem xét đề án này.
Nhưng vấn đề khó nhất đối với hoạt động này là chưa có thị trường mua bán nợ ở Việt Nam. Mà muốn xử lý nhanh nợ xấu phải mua bán nợ, chứ bán tài sản đảm bảo rất lâu và không thể kỳ vọng xử lý nhanh, triệt để được.
Theo Nghị định 34, VAMC sẽ kế thừa quyền và nghĩa vụ chủ nợ, không phải đăng ký thay đổi với bên nhận bảo đảm… Những quy định này có giúp VAMC đẩy nhanh thu hồi, xử lý nợ?
Những quy định mới trên tạo điều kiện thuận lợi hơn cho VAMC trong quá trình xử lý các món nợ đã mua. Hiện các món nợ VAMC mua xử lý chủ yếu chỉ là bán tài sản đảm bảo, nhưng gốc vấn đề phải là xử lý nợ, thu hồi nợ. Mà muốn xử lý nợ, liên quan rất nhiều vấn đề. Đầu tiên là “đụng” khá nhiều bộ Luật.
Tôi lấy ví dụ liên quan đến Luật Dân sự, hai bên NH, DN thoả thuận với nhau về việc vay vốn. Trong trường hợp người vay vốn vi phạm dẫn tới không trả được nợ. Hai bên có thể thống nhất xử lý tài sản đảm bảo nhưng phải trên cơ sở có sự phán quyết của cơ quan trung gian là Toà án. Nếu VAMC muốn xử lý tài sản đảm bảo phải có sự đồng thuận của khách hàng. Nếu họ không đồng thuận, VAMC khó có thể bán được tài sản, họ không đồng ý ký vào giấy tờ chuyển nhượng thì làm sao chuyển nhượng tài sản được. Thậm chí đã có phán quyết của Tòa rồi cũng không dễ thi hành án.
Tuy nhiên, đặt vấn đề ngược lại thì chúng ta cũng phải thông cảm cho khách hàng. Chắc chắn họ còn cấn cá trong việc bán tài sản dưới giá trị và một khi vẫn phải tiếp tục nhận nợ thì liệu có nên bán hay không. Việc thất thoát như vậy có bị hình sự hóa không… Vấn đề thứ hai, phải có quy định cụ thể về cơ chế tham gia của các NĐT nước ngoài thì VAMC mới có thể mời gọi được. Nếu muốn thu hút NĐT nước ngoài vào đầu tư, mua nợ thì cơ chế cho họ về tỷ lệ tham gia góp vốn vào DN là bao nhiêu? Một phần hay toàn bộ, quyền sở hữu đất đai, chuyển nhượng như thế nào… Những cơ chế trên phải điều chỉnh bởi Luật Đầu tư, Luật Đất đai...
Thời gian qua, khá nhiều NĐT nước ngoài ngỏ ý muốn mua nợ xấu qua VAMC, vì là tổ chức Nhà nước, minh bạch rõ ràng, nếu có vướng mắc sẽ được hỗ trợ nhanh hơn. Bản thân, VAMC cũng rất muốn kêu gọi NĐT nước ngoài bỏ vốn mua nợ, đánh giá, phân tích, tham gia tái cấu trúc DN. Nhưng quan trọng là chủ quyền của VAMC đối với các khoản nợ đó phải được xác định rõ ràng thì NĐT nước ngoài mới yên tâm đầu tư.
Cần có các quy định pháp lý đồng bộ để xử lý nợ xấu |
Vậy theo ông cần có giải pháp nào để VAMC có thể xử lý nợ xấu triệt để?
Trong thời gian qua, cả TCTD lẫn VAMC đã rất cố gắng xử lý nợ xấu bằng nhiều phương thức. Nhưng xử lý nợ xấu không phải chỉ là nhiệm vụ của riêng ngành NH mà toàn nền kinh tế, xã hội và cả hệ thống chính trị vào cuộc mới hy vọng xử lý một cách triệt để được. Nhưng muốn xử lý nợ xấu triệt để, không dùng ngân sách mà không có cơ chế thì làm sao xử lý được. Đây là điều quá khó đối với chúng tôi.
Vì vậy, theo tôi, để giải quyết được vấn đề này, Thường vụ Quốc hội phải đưa ra Nghị quyết về vấn đề này hoặc có Luật Xử lý nợ xấu trên cơ sở hóa giải những vướng mắc với Luật khác trong xử lý nợ xấu. Như ở Malaysia, có cả Luật Xử lý nợ xấu và quyền lực của công ty xử lý nợ xấu là rất lớn. Thậm chí công ty này còn có quyền xử lý luôn cả các TCTD. Nhưng Luật Xử lý nợ xấu đó không kéo dài mà chỉ có hiệu lực trong thời gian xử lý nợ xấu. Khi nợ xấu xử lý xong nghiễm nhiên Luật này được gỡ bỏ.
Việc xử lý nợ xấu đang cấp bách, nếu phải chờ một “phán quyết” cao hơn chắc sẽ mất rất nhiều thời gian thưa ông?
Thực ra, theo tôi vấn đề là có quyết tâm làm hay không. Trước kia, kiến nghị sửa đổi Nghị định 53 cũng sợ lâu, nhưng nếu chỉ vì cứ sợ lâu mà không đưa ra, thì làm sao những vướng mắc có thể sửa đổi, bổ sung cho phù hợp thực tiễn được. Trước mắt, tôi nghĩ với những sửa đổi bổ sung trên sẽ hỗ trợ tích cực đưa nợ xấu về 3% trong năm nay như mục tiêu đề ra. Còn nếu muốn xử lý triệt để nợ xấu thì phải nghiên cứu những quyết sách mới. Nhưng muốn làm được phải đến giữa 2016 và những năm tiếp theo.
Với số vốn tăng lên 2.000 tỷ đồng, trước mắt VAMC dự định mua nợ xấu của các NH ra sao?
Như tôi nói ở trên, hiện VAMC đang xây dựng đề án mua nợ theo giá thị trường. Còn trước mắt vẫn tiếp tục mua khoản nợ mà VAMC phân tích thấy hiệu quả, hay tham gia tái cấu trúc những DN có thể phục hồi phát triển. Bước đầu chúng tôi phải làm hết sức thận trọng, VAMC phải đảm bảo ít nhất bảo toàn vốn.
Từ đầu năm đến nay, các TCTD đã gửi hồ sơ bán hơn 13.500 tỷ đồng nợ xấu cho VAMC. VAMC đã phê duyệt 8.500 tỷ đồng nợ xấu quy đổi trái phiếu đặc biệt (TPĐB) hơn 3.000 tỷ đồng. Còn lại 5.000 tỷ đồng, VAMC đang thẩm định tiếp. Hiện các TCTD tích cực, phối hợp chặt chẽ, chủ động làm việc với VAMC gửi hồ sơ bán nợ cho công ty thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 02 của Thống đốc NHNN.
Trân trọng cảm ơn ông!
Chuyên gia NH TS. Cấn Văn Lực: Các Bộ, ngành khẩn trương vào cuộc cùng với VAMC Với những sửa đổi mới theo quy định tại Nghị định 34 như: quy định mới về xử lý tài sản đảm bảo, làm rõ hơn trách nhiệm của VAMC và các TCTD… sẽ góp phần thúc đẩy tiến trình xử lý nợ xấu và câu chuyện đưa nợ xấu về mức 3% trong năm nay nhiều khả năng đạt được. Nhưng ngay từ bây giờ, các bộ, ngành phải nhanh chóng nhập cuộc. Ví như, NHNN có hướng dẫn cụ thể cho VAMC, xem các TCTD, TCTD nào được sử dụng thời hạn TPĐB là 5 năm, 6 năm hay 7 năm. Nếu là 5 năm, mức trích lập dự phòng như cũ là 20% hay sẽ là mức thấp hơn... Các bộ, ngành khác cũng phải phối hợp chặt chẽ với VAMC để xử lý nhanh những vướng mắc. Ví dụ, cơ quan thi hành án phối hợp hỗ trợ VAMC trong quá trình thi hành bản án, quyết định của tòa án về xử lý tài sản bảo đảm. Bộ Tài nguyên và môi trường hỗ trợ thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất, chuyển quyền sử dụng đất… Tổng giám đốc OCB Nguyễn Đình Tùng: Tính đồng bộ của các Luật chưa cao, ảnh hưởng đến xử lý nợ xấu Tôi nghĩ rằng, chủ trương “ưu ái” cho trường hợp VAMC được phát hành TPĐB để mua nợ xấu của TCTD đang thực hiện tái cơ cấu hoặc gặp khó khăn về tài chính được kéo dài thời hạn TPĐB tối đa không quá 10 năm là hợp lý. Dĩ nhiên nếu áp dụng 10 năm cho tất cả khoản nợ xấu VAMC mua thì tốt hơn. Việc không đưa con số cứng về trích lập dự phòng rủi ro TPĐB giúp NH có nhiều lựa chọn, nhưng dưới sự giám sát chặt chẽ của NHNN. Còn những NH nào có điều kiện muốn củng cố tài chính sớm hơn vẫn có thể trích lập dự phòng rủi ro như cũ là 20%. Tuy nhiên, tôi nghĩ những quy định sửa đổi, bổ sung hoạt động VAMC giải quyết vấn đề kỹ thuật nhiều hơn. Vì trong quá trình xử lý nợ xấu liên quan đến nhiều bộ, ban, ngành khác nhau. Theo đó, chịu nhiều điều chỉnh của các luật khác nhau. Mà hiện nay, tính đồng bộ của các luật chưa cao nên chắc chắn cần phải có cơ chế chính sách ở cấp cao hơn mới có thể xử lý những vướng mắc về luật. |