Vận tải hàng hóa thời giãn cách: Rối như tơ vò
PGS-TS. Trần Đắc Phu - Cố vấn Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam cho rằng, trong bối cảnh hiện nay không có giải pháp nào cùng lúc đáp ứng trọn vẹn tất cả mục tiêu. Chính vì vậy các địa phương không nên phòng dịch một cách máy móc, phải áp dụng biện pháp quản trị rủi ro, đảm bảo chuỗi cung ứng hàng hóa và sản xuất được thông suốt, đúng theo mục tiêu kép của Chính phủ.
Nhiều địa phương quá máy móc
Thời gian qua các bộ, ngành liên quan đã khẩn trương vào cuộc, đảm bảo lưu thông hàng hóa khi 19 tỉnh thành phía Nam và sau đó là Hà Nội thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16 của Chính phủ, đặc biệt thiết lập luồng xanh ưu tiên vận chuyển hàng hóa trên toàn quốc. Tuy nhiên các doanh nghiệp vận tải cho biết vẫn đang trong tình trạng “rối như tơ vò”.
Dẫn chứng như biện pháp phòng chống dịch tại các địa phương thay đổi theo từng thời điểm mà điểm chung là luôn áp dụng rất nhanh, khiến doanh nghiệp không kịp trở tay.
Nhiều doanh nghiệp vận tải gặp khó khi lưu thông trong thời gian giãn cách |
Đơn cử như Hà Nội công bố áp dụng Chỉ thị 16 vào 23h ngày 23/7 và áp dụng vào 6h sáng 24/7 đã khiến nhiều lái xe không kịp cập nhật thông tin, buộc phải quay đầu khi đến chốt kiểm dịch vì chưa đăng ký luồng xanh.
Một số doanh nghiệp khác lại trong tình trạng “dở khóc dở cười” vì quy định hàng hóa thiết yếu ở mỗi địa phương một khác.
Mới đây, phản ánh đến Cục Công nghiệp (Bộ Công thương), các doanh nghiệp cho biết mặt hàng sữa được xếp vào nhóm hàng hóa thiết yếu ở tỉnh này, nhưng không thuộc nhóm hàng hóa thiết yếu ở tỉnh khác nên các doanh nghiệp sữa không thể giao hàng đến đại lý. Các mặt hàng đồ uống khác như bia, nước ngọt, nước uống đóng lon... cũng không được xếp vào nhóm hàng hóa thiết yếu, nên không được lưu chuyển đến đại lý bán hàng, trong khi đó đồ uống thường có thời hạn sử dụng ngắn, nếu dịch bệnh tiếp tục diễn biến phức tạp, nguy cơ phải đổ bỏ là rất cao. Hay như trường hợp một xe chở tiền tại Ninh Thuận đã bị chặn không cho đi vì “tiền không phải là hàng hóa thiết yếu” và sau đó phải trình nhiều giấy tờ, xe chở tiền mới qua được chốt.
Nhiều doanh nghiệp cũng phản ánh việc xét duyệt khi đăng ký luồng xanh còn chậm trễ, hệ thống có lúc bị “treo” khiến doanh nghiệp phải nằm chờ cả đêm trên đường cao tốc. Bên cạnh đó lái xe cũng cho biết dù đã có chứng nhận luồng xanh nhưng vẫn “chôn chân” nhiều giờ vì tắc cục bộ.
Ông Trần Thanh Hải - Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công thương cho rằng, do đợt dịch lần này có biến chủng Delta lây lan rất nhanh và mạnh nên các địa phương áp dụng biện pháp chống dịch cao nhất, trong đó có những biện pháp trước đây chưa từng áp dụng. Tuy nhiên, tại một số thời điểm những biện pháp này chưa có sự linh hoạt, gây ùn tắc cục bộ, khiến các tài xế và doanh nghiệp vận tải gặp khó khăn.
Cùng quan điểm, PGS-TS. Trần Đắc Phu - Cố vấn Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam nhận định: Dù “luồng xanh” của Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) là một sáng kiến hay, tuy nhiên cũng có một số địa phương đang làm quá chặt hoặc làm chậm. Ngoài ra, cũng có một số địa phương áp dụng quá máy móc trong chống dịch Covid-19.
Vị chuyên gia này cho rằng, khi thực hiện mục tiêu kép cũng đồng nghĩa với việc có rủi ro. Điều quan trọng là làm sao để hạn chế rủi ro xuống mức thấp nhất, tuỳ từng địa phương, tuỳ từng giai đoạn mà áp dụng từng cách làm.
Như việc nhiều địa phương không thống nhất trong việc quy định thời hạn và loại giấy xét nghiệm Covid-19, PGS-TS. Trần Đắc Phu cho rằng, xét nghiệm chỉ là một giải pháp trong tất cả các giải pháp chứ không phải trên hết. Bởi vì, về cơ bản, xét nghiệm cho kết quả âm tính chỉ đánh giá tại thời điểm được lấy mẫu xét nghiệm, chưa kể phương pháp test nhanh chỉ cho kết quả khi người xét nghiệm mắc sau 2-5 ngày, xét nghiệm PCR cho kết quả chính xác nhưng lại mất thời gian lâu.
Chính vì vậy, các địa phương nên thống nhất chấp nhận quy định của Bộ Y tế và Bộ GTVT trong tình hình hiện nay, đó là xét nghiệm nhanh và giải phóng cho lái xe để không bị cảnh ùn tắc.
Quan trọng là ý thức, trách nhiệm của tài xế
Theo các chuyên gia, khi tài xế có giấy xét nghiệm âm tính rồi chủ quan, lơ là trong quá trình di chuyển thì hoàn toàn có thể có rủi ro như thường. Chính vì vậy, quan trọng là ý thức trách nhiệm của tài xế và doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, cũng cần phải tạo điều kiện cho tài xế, như bố trí nơi ăn nghỉ, tạm dừng nếu lái xe đường quá dài.
Bà Phan Thị Thu Hiền - Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục đường bộ Việt Nam cho biết đơn vị này đang gấp rút nghiên cứu soạn thảo quy định tạm thời về vận tải cho các địa phương thực hiện theo Chỉ thị 16 cũng như phòng chống dịch bệnh để các địa phương có hành lang pháp lý thống nhất để đảm bảo hành lang vận tải thông suốt, đảm bảo phòng chống dịch. |
Đồng thời có những giải pháp khác để lái xe không tiếp xúc với những người xung quanh. Như quy định lái xe không là người bốc xếp hàng hoá hai đầu mà chỉ ngồi trong cabin, không tiếp xúc với người khác sẽ không gây ra lây nhiễm, còn nếu sợ lây nhiễm qua phương tiện thì thực hiện phun khử khuẩn xe. Từ đó, cũng không cần quy định lái xe phải có giấy xét nghiệm âm tính trong vòng 72 giờ nữa.
Bà Phan Thị Thu Hiền - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ cũng khẳng định, luồng xanh ưu tiên cho xe qua nhưng không có nghĩa buông lỏng phòng chống dịch, quan trọng là ý thức của tài xế. Vì vậy các doanh nghiệp vận tải phải kiểm tra, kiểm soát, nắm chắc hành trình di chuyển của lái xe, để từ đó có thể kiểm tra, xử lý nghiêm nếu lái xe không đảm bảo quy định phòng chống dịch cũng như đi lại.
PGS-TS. Trần Đắc Phu cho rằng, các bộ, ngành, hiệp hội doanh nghiệp phải cùng ngồi lại để xây dựng quy trình vận chuyển hàng hoá một cách bài bản trên tinh thần kiểm soát an toàn và kiểm soát rủi ro. Nếu không xây dựng điều này nhanh chóng sẽ gây khó khăn, ách tắc về kinh tế, ảnh hưởng đến người dân của vùng dịch.
Khi đã có quy trình thực hiện bài bản, giả sử địa phương nào phải thực hiện giãn cách, phong toả cứ thế áp dụng vào sẽ không bị bối rối, hàng hoá thiết yếu cũng sẽ đi vào thuận lợi, không để xảy ra tình trạng xe phải quay đầu như Hà Nội những ngày qua.
Một số doanh nghiệp cũng đề xuất có thể áp dụng công nghệ thông tin để phân luồng tự động, thông qua đó để kiểm tra phương tiện và người lái chưa được gắn mã chứ không phải xe nào đi qua cũng kiểm tra, gây tình trạng ách tắc. Đồng thời, nhanh chóng ưu tiên tiêm vaccine cho lực lượng lái xe để bảo đảm hoạt động lưu thông hàng hoá của nền kinh tế.