Vang ngân bản hùng ca điện ảnh về Hà Nội

	“Bóng tối” của phim chiếu trên nền tảng số
	Kỳ vọng phim trinh thám Việt

Những tác phẩm điện ảnh xuất sắc về Hà Nội đến với khán giả trong dịp kỷ niệm 1.010 Thăng Long - Hà Nội và kỷ niệm 66 năm Ngày Giải phóng Thủ đô

Từ nay đến ngày 20/10/2020, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức đợt phim kỷ niệm những ngày lễ trọng đại của Thủ đô và chào mừng Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVII nhiệm kỳ 2020-2025 trên toàn thành phố. Những bộ phim đặc sắc, tiêu biểu về lịch sử, con người Thủ đô anh hùng và hào hoa sẽ được lan tỏa nơi nơi, khơi dậy niềm tự hào dân tộc, tô thắm thêm hình ảnh “Thành phố vì Hòa bình” mà UNESCO đã vinh danh. Hàng loạt phim truyện về Hà Nội được xếp vào hàng “kinh điển” đến với công chúng, đó là Hà Nội 12 ngày đêm, Em bé Hà Nội, Hà Nội mùa Đông 1946, Long Thành cầm giả ca...

Ra mắt cách đây đúng 10 năm vào dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội, bộ phim Long Thành cầm giả ca của đạo diễn Đào Bá Sơn đã tạo tiếng vang và được giới chuyên môn đánh giá cao, khán giả yêu thích. Tác phẩm này từng được nhận 3 giải thưởng Cánh diều Vàng của Hội Điện ảnh Việt Nam gồm: Phim xuất sắc nhất, Biên kịch xuất sắc (nhà văn Văn Lê) và Họa sĩ thiết kế xuất sắc (họa sĩ Trung Phan và Mạnh Đức).

Long Thành cầm giả ca được dựng dựa theo tinh thần của bài thơ cùng tên của đại thi hào Nguyễn Du (viết khoảng 1813 -1814 trong thời gian ông đi sứ sang Trung Quốc), nội dung xoay quanh cuộc đời và mối lương duyên của hai nhân vật chính Tố Như (Nguyễn Du) và Cầm, trải dài từ thuở mới lớn cho đến tuổi trung niên. Cầm là một cô gái xuất thân trong gia đình có mẹ và dì đều là ca kỹ.

Trên nền kịch bản giàu chất thơ của tác giả Văn Lê, đạo diễn Đào Bá Sơn đã dựng lên một hồn cốt Thăng Long thông qua những điều rất riêng trong ứng xử, cách thể hiện tình cảm của các nhân vật hay những cảnh quay có sự lựa chọn rất kỹ về bối cảnh, phục trang ở một giai đoạn lịch sử của đất nước phải trải qua nhiều biến loạn với sự thay đổi của nhiều triều đại. Tuy nhiên, Long Thành cầm giả ca đã vẽ một Thăng Long không phải của vua chúa, triều chính với những người anh hùng mà là một Thăng Long của những trí thức đau đời như Nguyễn Du, của những người nghệ sĩ mong manh như cô Cầm.

Đạo diễn Đào Bá Sơn đã “phục dựng” một Thăng Long với những vẻ đẹp đã mất, nơi đó có những kẻ sĩ chỉ có ở đất ấy. Bộ phim không có nhiều cảnh gươm đao, không có những màn chiến trận ngút trời nhưng lại chạm tới trái tim người xem bởi lối kể chuyện giản dị và bình tĩnh nhưng cặn kẽ tới từng chi tiết. Ở đó, người xem cảm nhận được sự xót xa đến bẽ bàng của người ca kỹ, nhưng cũng cảm phục người trí thức nhiều “tấc niềm” là Tố Như.

Ấn tượng không kém phim truyện Hà Nội mùa Đông năm 46 của NSND - đạo diễn Đặng Nhật Minh khi lựa chọn miêu tả bầu không khí và đời sống người Hà Nội trước ngày toàn quốc kháng chiến, để từ đó tái hiện thành công một giai đoạn lịch sử ngắn ngủi mà rất ít người biết đến. Những cuộc xung đột vũ trang đều gây tổn thất cho cả hai phía, nhưng đâu đó vẫn lóe lên hơi ấm của tình người, bởi vẫn có những người Pháp yêu chuộng hòa bình. Đó là người thư ký của viên Cao ủy Pháp Sainteny từ lâu đã ngưỡng mộ Chủ tịch Hồ Chí Minh; là vị bác sĩ Pháp hết lòng cứu chữa cho người vợ của một chiến sĩ cộng sản trong một ca sinh khó.

Hà Nội mùa Đông năm 46, xen giữa những xung đột căng thẳng là một Hà Nội bình yên với hình ảnh ông đồ viết câu đối tặng những người ở lại, tiếng rao đêm len lỏi trong ngõ phố sâu thẳm, tàu điện leng keng trên phố hay một gánh hàng hoa Ngọc Hà…Những hình ảnh đẹp ấy đã theo chân lớp lớp những người con Hà thành hành quân lên chiến khu Việt Bắc, làm nên một cuộc kháng chiến thần kỳ, để rồi 9 năm sau đó trở về giải phóng Thủ đô đúng như lời hẹn ước.

Theo NSND Đặng Nhật Minh, sau khi được trình chiếu ở Canada, Mỹ, Nhật, Ấn Độ thì tháng 11/2016 bộ phim Hà Nội – mùa Đông năm 46 đã đến với khán giả Pháp. Mặc dù phim đề cập đến một giai đoạn rất nhạy cảm trong lịch sử hai dân tộc Pháp - Việt nhưng khán giả Pháp đã đón nhận nó một cách rất vô tư không hề có mặc cảm. Lịch sử là lịch sử, họ không có trách nhiệm với những gì đã xảy ra cách đây nhiều thập kỷ. Nhiều người đánh giá cao tính chân thực và tính thẩm mỹ của Hà Nội mùa Đông năm 46.

Bên cạnh đó, khán giả có dịp được thưởng thức bộ phim truyện nhựa “đi cùng năm tháng” của đạo diễn Hải Ninh với tên gọi Em bé Hà Nội. Bộ phim truyện này được khởi quay mùa hè năm 1973, nửa năm sau ngày máy bay B52 Mỹ oanh tạc phố phường Hà Nội. Phim xoay quanh câu chuyện em bé Ngọc Hà ở Khâm Thiên, sau một trận ném bom ác liệt mùa Đông năm 1972, bị thất lạc gia đình, cô bé đi tìm bố mẹ và em gái giữa khung cảnh đổ nát, hoang tàn của Hà Nội. Câu chuyện kết thúc bằng việc Ngọc Hà đoàn tụ với người em gái, nhưng mẹ em thì mãi mãi ra đi sau một hành động cứu các em nhỏ ở vườn trẻ.

Cùng với việc lên án cuộc chiến xâm lược bạo tàn và phi nghĩa bằng sự mất mát đau thương của Ngọc Hà thì Em bé Hà Nội còn ca ngợi tình yêu thương, đoàn kết của người Hà Nội. “Không đề cập đến thắng - thua từ hai phía, bộ phim chỉ ca ngợi tình thương yêu của người Hà Nội trong chiến tranh. Đó là điều kỳ diệu tạo nên sức mạnh để giành chiến thắng” – cố đạo diễn Hải Ninh từng chia sẻ. Và với triết lý nhân văn sâu sắc đó, ngoài lấy đi nước mắt và sự lưu giữ trang trọng trong tâm trí khán giả, Em bé Hà Nội được ghi nhận bởi hàng loạt giải thưởng cao quý như đoạt giải Bông sen vàng cho phim hay nhất tại Liên hoan phim Việt Nam lần III; giải đặc biệt của Ban giám khảo LHP Quốc tế Moskva (1975) cũng như hàng loạt giải thưởng cá nhân khác.

Phải mất 5 năm mới hoàn thành rồi ra mắt khán giả, phim truyện Hà Nội 12 ngày đêm của đạo diễn Bùi Đình Hạc được đánh giá là một tác phẩm điện ảnh lịch sử đỉnh cao, đặc sắc nhất về Hà Nội một thời. Bộ phim này cũng là tác phẩm đầu tiên sử dụng những cảnh quay kỹ xảo vi tính, sử dụng âm thanh vòm lập thể ở nước ngoài vì muốn tạo ra một tác phẩm hoành tráng về cuộc chiến tranh đầy máu lửa của dân tộc ta, được tái hiện một cách trực diện, có sức khái quát cao, tương xứng với tầm vóc của đề tài.

Tuy làm về đề tài chiến tranh nhưng Hà Nội 12 ngày đêm không thiếu những phân cảnh lãng mạn, khắc họa chân thực những nét riêng mang đậm chất Hà Nội khi liên tục xuất hiện những phân cảnh cầu Long Biên, làng hoa Ngọc Hà, quán cà phê Lâm nức tiếng Hà Thành, những con phố dài thâm nghiêm cổ kính, Hồ Hoàn Kiếm rực sắc màu cầu Thê Húc, mái đình làng Cổ Loa rêu phong, cả những cảnh tượng bình dị thân quen: gánh hàng rong, xe xích lô.

Hà Nội 12 ngày đêm khắc họa thành công những nhân vật tiêu biểu cho một thế hệ thanh niên Hà Nội yêu nước thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Họ đã bước vào cuộc chiến với hành trang là tình yêu Hà Nội, là lòng dũng cảm và nhiệt huyết tuổi trẻ, là sự kỳ vọng của những người đi trước.

Rất nhiều người trong số họ ra đi, để lại bao lời hứa hẹn chưa thành, bao mơ ước còn dang dở. Nội dung Hà Nội 12 ngày đêm tập trung khắc tạc hình tượng tập thể, sức mạnh cộng đồng, tinh thần anh dũng hy sinh, ý chí kiên cường bất khuất của mỗi cá nhân góp vào làm nên gương mặt nhân dân, dân tộc Việt Nam trong một cuộc chiến khổng lồ. Dàn nhân vật được xây dựng mang dụng ý nghệ thuật khá sâu sắc.

Đó là ba thế hệ kế tiếp: ông Lan Tâm đại diện cho lớp người mang đạo đức truyền thống, tư tưởng Nho giáo. Khi kẻ thù ném bom B52 xuống Hà Nội, ông ra đền Ngọc Sơn khấn Đức Thánh Trần và các vị anh hùng dân tộc phù hộ độ trì cho đất nước. Đặng Nhân, Trần Đại, Nguyễn Thắng, Ngân Hà, Thuỷ Tiên là biểu trưng cho lớp người mới, được tiếp thu những kiến thức thời đại và chính họ đã anh dũng thông minh làm nên chiến thắng. Cô giáo Hiền, vợ Đặng Nhân có thai. Lời độc thoại cuối phim: “Anh Nhân ơi! Trong em, con chúng ta đang lớn lên từng ngày” là hình ảnh gợi về thế hệ thứ ba sẽ được sinh ra trong hòa bình, sẽ kiến tạo tương lai...