Việt Nam có khả năng kiểm soát được làn sóng dịch Covid tiếp theo
Việt Nam vừa xác nhận các ca lây nhiễm mới tại Đà Nẵng, cắt đứt chuỗi 99 ngày không có ca lây nhiễm Covid-19 trong cộng đồng. Giờ đây, Việt Nam phải đối mặt với rủi ro về một làn sóng lây nhiễm tiếp theo, điều mà nhiều nước khác đã phải trải qua. Tuy nhiên, Việt Nam có khả năng cao sẽ kiểm soát được dịch bệnh nhờ vào kinh nghiệm và sự sẵn sàng của các trang thiết bị cần thiết.
Việt Nam đã có nhiều kinh nghiệm chống chọi với đại dịch, không chỉ với Covid-19. Việt Nam trải qua đại dịch SARS vào năm 2003 và đã trở thành nước đầu tiên kiểm soát được virus này. Với Covid-19, Việt Nam công bố hai ca đầu tiên (người Trung Quốc du lịch từ Vũ Hán và con trai) vào ngày 30/1/2020, sớm hơn phần lớn các nước khác trong khu vực Đông Nam Á. Bị ảnh hưởng từ sớm bởi đại dịch khiến Việt Nam nhận thức tốt hơn về tầm quan trọng của việc ngăn chặn sự lây lan của virus.
Chính phủ Việt Nam đã đưa ra nhiều biện pháp nhằm ngăn chặn sự lây lan của Covid-19 và đã thành công trong 2 làn sóng dịch bùng phát vào tháng 1 và tháng 3, bằng chứng là số ca bệnh rất thấp và chưa có trường hợp tử vong nào. Theo đó, Chính phủ có thể lạc quan rằng với kinh nghiệm từ trước đó, Việt Nam có thể kiểm soát tốt làn sóng tiếp theo.
Kinh nghiệm kiểm soát 2 làn sóng trước đó có thể giúp Việt Nam giải quyết những ca bệnh mới nhất tại Đà Nẵng. Vào đêm 6/3, khi ca bệnh thứ 17 được công bố tại Hà Nội, thành phố đã có cuộc họp khẩn, sau đó phối hợp với những bộ, ngành liên quan, trong đó có Bộ Y tế, Bộ Công an và Bộ Giao thông vận tải, nhằm ngăn ngừa virus lây lan vào cộng đồng.
Nhờ sự phối hợp hiệu quả này, những giải pháp y tế công cộng như lần dấu vết tiếp xúc, cách ly bắt buộc và khử trùng bề mặt được thực hiện ngay lập tức, cho phép Chính phủ ngăn chặn lây nhiễm cộng đồng và sau đó có thể nhanh chóng dỡ bỏ lệnh phong tỏa khi mà nhiều nước Đông Nam Á khác vẫn đang trong tình trạng này.
Gần đây hơn, khi ca bệnh thứ 416 được công bố - ca lây nhiễm cộng đồng đầu tiên sau 99 ngày - chính quyền tại Đà Nẵng tuân theo đúng quy trình như Hà Nội trước đó. Chỉ thị 16 về giãn cách xã hội được ban hành, cấm tụ tập đông người nơi công cộng, các chiến dịch theo dõi và khử trùng cũng được thực hiện và số người ra vào Đà Nẵng bị hạn chế... Với những biện pháp nghiêm khắc này, Đà Nẵng có khả năng cao sẽ ngăn chặn được lây nhiễm trong cộng đồng của Covid-19 và Việt Nam có thể giải quyết được làn sóng này mà chỉ cần 'đóng cửa' những nơi rủi ro cao như Đà Nẵng và các tỉnh lân cận, thay vì quay lại 'đóng cửa' toàn quốc như vài tháng trước.
Quan trọng hơn, Sau khi đã chống chọi nửa năm với đại dịch, Việt Nam được trang bị tốt hơn với trang thiết bị tân tiến - điều quan trọng nhằm chống lại làn sóng tiếp theo của Covid-19.
Trước làn sóng thứ nhất và thứ hai, Việt Nam chống lại đại dịch với ngân quỹ eo hẹp, do đó không thể triển khai xét nghiệm trên diện rộng, điều mà một số nước châu Á với hệ thống chăm sóc sức khoẻ tân tiến hơn như Hàn Quốc, Singapore đã làm. Hiện nay, mặc dù ngân sách y tế chỉ bằng một phần nhỏ của những nước trên, nhưng thiết bị y tế của Việt Nam đã được đầu tư ngày càng được cải thiện, cho phép thực hiện những biện pháp hiệu quả trên quy mô lớn nhằm đẩy lùi virus.
Điều này đúng trong trường hợp của Đà Nẵng. Chính quyền địa phương không chỉ phản ứng rất nhanh với những ca bệnh mới mà còn sử dụng thiết bị tiên tiến hơn để xét nghiệm. Bộ Y tế đã triển khai xét nghiệm trên diện rộng tại tất cả các khu vực có rủi ro cao bằng bộ thử Enzyme-linked Immunosorbent Assay (Elisa) được phát triển và phân phối vào đầu tháng 4 bởi các chuyên gia Việt Nam và Nhật Bản. Bộ thử Elisa này rẻ hơn nhiều so với loại nhập (chỉ 5 USD), với độ chính xác lên tới 95%, cao hơn đáng kể so với những loại hình xét nghiệm khác. Ở khía cạnh này, xét nghiệm mới có thể giúp Đà Nẵng phát hiện ca bệnh mới một cách hiệu quả hơn, điều mà sẽ tăng sự hiệu quả của chính quyền địa phương và các tổ chức liên quan về việc truy dấu vết của virus và ban hành những biện pháp cách ly hiệu quả nhằm ngăn ngừa lây nhiễm trong địa phương.
Đúng như vậy, nhờ vào xét nghiệm diện rộng, 11 ca bệnh mới được xác nhận vào ngày 27/7 ở Đà Nẵng và chính quyền địa phương đã lập tức cách ly toàn bộ nhằm ngăn chặn lây lan trong cộng đồng.
Vsmart VFS-510 là mẫu máy thở "made in Vietnam" đầu tiên được công nhận chính thức bởi Bộ Y tế. |
Trang thiết bị tiên tiến hơn cũng đã giúp Việt Nam nâng cao nhận thức cộng đồng, và đó cũng là một trong những yếu tố chính đóng góp cho sự thành công trước đó trong việc ngăn chặn sự lây lan của Covid-19.
Do những ca bệnh mới tại Đà Nẵng, một vài tỉnh thành yêu cầu người dân, đặc biệt là những người quay trở về từ Đà Nẵng sử dụng ứng dụng điện thoại như NCOVI và Bluezone, được phát triển với sự giám sát của Bộ Thông tin và Truyền thông để cập nhật tình hình sức khỏe thường xuyên nhằm giúp chính quyền địa phương giám sát kỹ tình hình dịch và phản ứng kịp thời.
Thêm vào đó, các ứng dụng này cũng cho người dùng biết những ca bệnh mới nhất được ghi nhận ở đâu và những cách bảo vệ bản thân trong tình hình dịch, 2 điều quan trọng để người dân có thể tránh bị lây nhiễm. Với khả năng dịch bùng phát lại, bộ Thông tin và Truyền thông có thể phối hợp với các bên liên quan để cập nhật ứng dụng với các chức năng mới.
Mặc dù đã ngăn chặn được Covid-19 ngay từ ngày đầu tiên, Việt Nam vẫn đang trong trận chiến chống đại dịch, như Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam gần đây nhấn mạnh. Với những điều đã và đang làm, Việt Nam được dự báo sẽ duy trì được đà chống dịch trước khi có vaccine. Ở khía cạnh này, kể cả khi một làn sóng mới bùng phát, Việt Nam có thể giải quyết hiệu quả như đã làm trong những tháng trở lại đây - nếu tiếp tục đi theo đúng hướng.
* Phương Phạm là du học sinh Việt Nam đang theo học chương trình thạc sĩ tại Trường Chính trị và Quan hệ quốc tế, Đại học Queen Mary tại London, Vương quốc Anh. Bạn đã viết cho một số tờ báo và tạp chí như East Asia Forum, Global-is-Asian và The Geopolitics…