Xe máy cũng sẽ phải kiểm tra khí thải
Theo ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở Giao thông - Vận tải TP.HCM, tình trạng ùn tắc giao thông diễn biến phức tạp, ô nhiễm môi trường không khí và tiếng ồn do hoạt động giao thông vận tải, cũng như việc gia tăng các loại phương tiện giao thông cơ giới có chất lượng khí thải kém đang gây bức xúc và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ người dân đô thị. Có 2 nguyên nhân chính gây ra tình trạng ô nhiễm không khí hiện nay, là ô nhiễm từ tự nhiên và ô nhiễm không khí do con người gây nên (và đây là nguyên nhân cơ bản!).
Ô nhiễm không khí từ phương tiện giao thông là một trong những tác nhân chính gây phát thải khí nhà kính |
Các chuyên gia cho rằng, khí thải từ hoạt động giao thông vận tải là nguồn gây ô nhiễm rất quan trọng, đặc biệt ở các khu đô thị có mật độ phương tiện lưu thông cao. Khí thải gây ô nhiễm sản sinh từ quá trình đốt nhiên liệu có nguồn gốc hóa thạch như CO, CO2, SO2, Pb, CH4 và các bụi đất đá cuốn theo trong quá trình các phương tiện di chuyển.
Theo khảo sát của Ban Chỉ đạo thực hiện Kế hoạch hành động ứng phó với Biến đổi khí hậu thì ô nhiễm không khí từ phương tiện giao thông là một trong những tác nhân chính gây phát thải khí nhà kính (chiếm 45% tổng lượng phát thải).
Kết quả từ một nghiên cứu trên địa bàn TP.HCM cho thấy, mô tô, xe gắn máy đang lưu hành chỉ tiêu thụ 56% tổng lượng xăng toàn thành phố (không tính dầu diesel) nhưng lại thải ra cỡ 94% HC; 87% CO; 57% NOx và 33% PM10 trong tổng lượng phát thải của các loại xe cơ giới kể cả chạy bằng xăng và diesel. Chỉ số chất lượng không khí AQI của thành phố năm 2017 là 86 (thuộc nhóm chất lượng thấp, ảnh hưởng tới sức khoẻ đối với những người nhạy cảm) và chỉ số PM2.5 là 28,3 mg/m3, vượt quá quy chuẩn (25 mg/m3). Số lượng các loại phương tiện giao thông tập trung lớn, tốc độ tăng trưởng cao cùng với phương tiện cũ nát, kém chất lượng cũng là nguyên nhân chính gây tình trạng mất an toàn giao thông, ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội.
Trước thực trạng này, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt “Đề án kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông tại các tỉnh, thành phố”, nhằm bảo đảm người sử dụng xe tuân thủ việc kiểm tra để mô tô, xe gắn máy đạt tiêu chuẩn khí thải khi tham gia giao thông. Tuy nhiên, cho đến nay, đề án vẫn chưa được thực hiện do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan.
Hiện nay, việc kiểm soát khí thải xe máy vẫn chưa được đề cập một cách rõ ràng, cụ thể, trong khi đó, đây vẫn là phương tiện giao thông chủ yếu của đa số người dân, chiếm tỷ trọng hơn 90% trên tổng số phương tiện. Theo số liệu của Công an TP.HCM, tính tới ngày 14/8/2019, toàn thành phố có 7.886.604 phương tiện cơ giới, trong đó có 7.151.798 xe máy, 734.806 xe ô tô. Vấn đề số lượng xe máy tăng lên hàng ngày từ năm này sang năm khác đã được các cơ quan quản lý Nhà nước quan tâm, xem xét và đề xuất những cơ sở pháp lý để tiến tới kiểm soát về môi trường đối với loại phương tiện này.
Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định “Xe mô tô hai bánh... được phép tham gia giao thông phải bảo đảm các quy định về chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường”; Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 cũng quy định: “Phương tiện giao thông cơ giới phải được cơ quan đăng kiểm xác nhận đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường mới được đưa vào sử dụng”. Do vậy, Sở Giao thông - Vận tải đã nghiên cứu và dự thảo văn bản đề xuất UBND TP.HCM xem xét, chấp thuận chủ trương cho phép cho phép phối hợp với Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam và Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông - Vận tải, Bộ Giao thông - Vận tải thực hiện Chương trình: “Nghiên cứu thí điểm kiểm tra khí thải xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành hướng tới thí điểm kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành trên địa bàn thành phố, góp phần cải thiện chất lượng môi trường không khí”.
Dự kiến sẽ áp dụng thí điểm trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 12/2020, sẽ kiểm tra xe máy sử dụng từ 5 năm trở lên (không phụ thuộc vào hãng sản xuất). Địa bàn thí điểm là quận 1 và quận Phú Nhuận.