Xử lý trách nhiệm địa phương khi vi phạm xây dựng
Theo đó, tại huyện Bình Chánh, từ năm 2016 đến tháng 3/2020, vi phạm về trật tự diễn biến phức tạp, có dấu hiệu của việc đầu cơ mua bán đất. Việc phối hợp kiểm tra, ngăn chặn vi phạm của UBND huyện, UBND 16 xã thị trấn và thanh tra xây dựng địa bàn huyện chưa đồng bộ, kịp thời. Nhất là không chủ động xử lý ngay từ đầu các vi phạm, dẫn đến hình thành các khu dân cư tự phát trên đất nông nghiệp.
Những dãy nhà trái phép ngang nhiên mọc lên tại Bình Chánh |
Ở xã Bình Hưng, Bình Chánh, nhiều trường hợp vi phạm xây dựng phức tạp như khu nhà hàng Hương Dừa cũ, khu ẩm thực Bình Xuyên; 80 công trình xây dựng trái phép, chưa thực hiện xong nghĩa vụ tài chính tại ấp 4 và nhiều khu đất khác ở xã Vĩnh Lộc A có dấu hiệu đầu cơ, phân lô, bán nền trên đất nông nghiệp. Tương tự, tại xã Vĩnh Lộc B, một số khu đất với diện tích gần 53.000m², dù chưa được giao đất để thực hiện đầu tư dự án nhà ở, nhưng người sử dụng đất đã tự ý chuyển mục đích sử dụng thành đất ở. Nơi đây hình thành một khu dân cư với 72 căn nhà phố liền kề xây dựng không phép. Thanh tra TP.HCM cho rằng những hành vi này có dấu hiệu vi phạm pháp luật, cần tiếp tục chuyển cơ quan điều tra làm rõ và xử lý nghiêm minh theo quy định.
Về các vi phạm trên địa bàn huyện Củ Chi, Thanh tra TP.HCM kết luận, việc cấp phép xây dựng của UBND huyện dẫn đến hình thành các dãy nhà liền kề. Từ đó, chủ đầu tư chuyển nhượng từng căn riêng lẻ bằng cách lập vi bằng. Công tác quản lý lỏng lẻo đã tạo kẽ hở cho các đối tượng lợi dụng để không lập dự án đầu tư xây dựng nhà ở theo quy định pháp luật. Việc này dẫn đến phát sinh các tranh chấp dân sự và khó khăn trong công tác quản lý. Thậm chí, trong giai đoạn 2016-2018, khi lập kế hoạch sử dụng đất, UBND huyện Củ Chi chưa khảo sát nhu cầu sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân. Huyện đã tự ý “chuyển” chỉ tiêu mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở từ xã này sang xã khác mà chưa thông qua HĐND trước khi trình UBND TP.HCM. Đây là hành vi bị nghiêm cấm tại Luật Đất đai năm 2013. Huyện còn có hành vi vi phạm quy định về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất khi giải quyết chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở nông thôn, dẫn đến 221 trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất không phù hợp với kế hoạch được duyệt.
Trên địa bàn quận Thủ Đức, Thanh tra TP.HCM cho rằng, việc xây dựng kế hoạch sử dụng đất 2016-2018 đối với chỉ tiêu đất ở đô thị là không phù hợp và tăng cao hơn so với quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020. Trong các năm 2016 và 2017, tại quận Thủ Đức có trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp nhưng không đăng ký nhu cầu xin chuyển mục đích sử dụng đất; Việc xây dựng chỉ tiêu kế hoạch chuyển mục đích sử dụng đất ở của hộ gia đình, cá nhân qua các năm không đảm bảo cơ sở thực hiện. Ngoài ra, việc tách thửa đất chưa đảm bảo pháp lý hình thành đường giao thông; còn 25 trường hợp được giải quyết hồ sơ tách thửa không phù hợp quy hoạch đô thị. Lực lượng chức năng quận Thủ Đức không lập biên bản vi phạm hành chính về trật tự xây dựng, không đảm bảo thời gian và trình tự, thủ tục theo quy định. Tương tự, công tác đôn đốc và kiểm tra việc thực hiện các quyết định xử lý vi phạm hành chính chưa hiệu quả.
Thanh tra TP.HCM nhận định, công tác lập kế hoạch sử dụng đất hàng năm của UBND các đơn vị trên chưa đảm bảo tiến độ. Việc xây dựng kế hoạch sử dụng đất hàng năm đối với chỉ tiêu sử dụng đất chưa phù hợp.
Trong kết luận của mình, để xử lý sai phạm, Thanh tra TP.HCM chỉ rõ trách nhiệm thuộc về chủ tịch, phó chủ tịch phụ trách lĩnh vực của UBND huyện Bình Chánh, UBND các xã kể trên, các phó chủ tịch UBND xã phụ trách. Cũng vậy, Thanh tra TP.HCM cho rằng để xảy ra các thiếu sót, vi phạm về quản lý đất đai, trách nhiệm thuộc về Chủ tịch UBND huyện Củ Chi, Phó Chủ tịch UBND huyện phụ trách địa chính - xây dựng và các phòng, ban liên quan. Thanh tra TP.HCM cũng kiến nghị Chủ tịch UBND TP.HCM chỉ đạo Sở Nội vụ tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của Chủ tịch UBND quận Thủ Đức trong vai trò Tổ trưởng Tổ Công tác đã chấp thuận cho các trường hợp tách thửa đất nhưng chưa được thỏa thuận về chỉ tiêu quy hoạch đô thị kiến trúc, dẫn đến tồn tại các khu đất không đảm bảo quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng; Đồng thời, trong vai trò người đứng đầu đã để tồn tại các thiếu sót, vi phạm xây dựng không phép gia tăng trong năm 2018, 2019...