Thị trường trái phiếu DN đang phát triển cả về quy mô lẫn tầm quan trọng

Theo báo cáo, thị trường trái phiếu DN đang phát triển cả về quy mô và tầm quan trọng đối với nền kinh tế thực, và tính chất toàn cầu của thị trường này ngày càng được mở rộng.

Kể từ lúc bắt đầu cuộc khủng hoảng, thị trường trái phiếu DN đã bắt đầu bù đắp vào những khoảng trống mà ngân hàng và hoạt động cung cấp vốn dài hạn/cung cấp vốn cho cơ sở hạ tầng để lại, và cho thấy tiềm năng của nó trong việc phục vụ các DNNVV.

Những xu hướng này một phần được thúc đẩy bởi mong muốn thu lời. Một môi trường lãi suất thay đổi có thể thay đổi các rủi ro liên quan đến trái phiếu và đặt ra mạnh hơn vấn đề bảo vệ các nhà đầu tư mới, đặc biệt là dưới góc độ nhà đầu tư cá nhân.

Trong khi đó, thị trường thứ cấp đang phát triển để thích ứng với một môi trường kinh tế và pháp lý mới. Hiểu biết về sự thay đổi này là chìa khóa để xác định cả rủi ro tiềm tàng về hệ thống và cơ hội phát triển các thị trường này.

Trên cơ sở những nhận định trên, báo cáo đã tập trung phân tích hai vấn đề lớn:

Thứ nhất, quy mô của thị trường trái phiếu DN đã tăng gần gấp ba lần kể từ năm 2000. Trong khi các công ty tài chính ở các thị trường phát triển đang giảm đòn bẩy tài chính, thì các công ty phi tài chính lại tham gia vào thị trường trái phiếu DN ngày một đông đảo hơn.

Một số thị trường phát triển có xu hướng chuyển từ cho vay ngân hàng sang tài chính trái phiếu DN. Tuy nhiên, thị trường trái phiếu DN cũng phải đối mặt với những rủi ro như rủi ro lãi suất, rủi ro thanh khoản, rủi ro tái đầu tư, rủi ro ngoại hối, đặc biệt đối với các nhà đầu tư bán lẻ.

Thứ hai, báo cáo đã đi sâu phân tích khả năng thanh khoản và chuyển đổi của trái phiếu doanh nghiệp trên thị trường thứ cấp. Trước cuộc khủng hoảng, thị trường trái phiếu doanh nghiệp chìm ngập trong “thanh khoản ma”. (Đây là khái niệm chỉ thanh khoán có được trên thị trường nhờ những hoạt động có rủi ro tiềm tàng về hệ thống. Chẳng hạn như, trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008, có những nhà kinh doanh đã nhóm gộp các trái phiếu kém thanh khoản thành những sản phẩm nợ cơ cấu như CDO – các nghĩa vụ nợ có thế chấp. Việc này tưởng như góp phần làm tăng tính thanh khoản, nhưng rốt cuộc lại làm cho cuộc khủng hoảng xảy ra sau đó trở nên trầm trọng hơn).

Khi cuộc khủng hoảng xảy ra, các nguyên tắc mới thiết lập cùng với việc tăng tính minh bạch cho thị trường đã làm giảm số lượng “thanh khoản ma”. Cùng với đó, các nhà đầu tư trái phiếu phải đối mặt với rủi ro thanh khoản cao hơn.

Rủi ro thanh khoản càng lớn phản ánh lợi suất càng cao và làm tăng chi phí vay vốn trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Trong bối cảnh đó, báo cáo cho rằng các nền tảng giao dịch điện tử có thể đem lại một kênh giúp giảm rủi ro thanh khoản.

Cuối cùng, báo cáo ghi nhận rằng những thay đổi trong thị trường thứ cấp có thể kéo theo sự thay đổi chuyển đổi trên các thị trường trái phiếu doanh nghiệp sơ cấp. Công ty phát hành có thể có những đợt phát hành được chuẩn hóa để tạo điều kiện cho giao dịch điện tử và/hoặc tiếp tục phát hành những trái phiếu phù hợp để đáp ứng cho các nhu cầu tài chính cụ thể.

Việc này có thể dẫn tới một thị trường phân mảng tương tự như với các thị trường cổ phiếu tư nhân và cổ phiếu niêm yết; hoặc các thị trường phái sinh được tiêu chuẩn hóa và thị trường phái sinh OTC.

Bản báo cáo cho rằng cần nghiên cứu thêm về những thay đổi trên thị trường thứ cấp, từ đó giúp giải quyết vấn đề “thanh khoản ma” và xác định các xu hướng trong “thanh khoản thực tế”.

T.Hà