TP.HCM cần mô hình tổ chức và quản lý mới
09:28 | 28/10/2020
Theo các đại biểu Quốc hội, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM là cần thiết vào thời điểm hiện nay, xét cả trên nhu cầu thực tiễn cũng như tạo dư địa phát triển của thành phố.
Cú huých để TP.HCM phát huy hết tiềm năng
Có nên tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM để thực hiện ngay từ ngày 01/7/2021 hay không? Nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND TP.HCM; Tên gọi, tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của UBND quận, phường… đang là vấn đề được quan tâm và Quốc hội thảo luận.
Là đô thị đặc biệt, với quy mô gần 10 triệu dân, TP.HCM là trung tâm, đầu tàu kinh tế lớn có sức thu hút lan tỏa đối với các vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nói riêng và cả nước nói chung. Câu hỏi đặt ra là thành phố cần làm gì để phát huy vai trò đó tốt hơn nữa. Câu trả lời trước hết đến từ việc cần một mô hình tổ chức, quản lý mới và một Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM. Dự thảo Nghị quyết này đã được Quốc hội thảo luận trong phiên họp ngày 26/10 của kỳ họp thứ 10. Trình dự thảo Nghị quyết, Chính phủ cho rằng một trong những nguyên nhân khiến TP.HCM chưa phát huy hết tiềm năng là vì mô hình tổ chức chính quyền địa phương chưa phù hợp với đặc điểm, tính chất của một đô thị loại đặc biệt. “Xuất phát từ cơ sở thực tiễn, cơ sở chính trị và căn cứ pháp lý, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM là cần thiết để tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, năng lực quản lý, điều hành của chính quyền địa phương phù hợp với đặc điểm đô thị và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của TP.HCM”, Tờ trình của Chính phủ nêu rõ.
Bộ trưởng Nội vụ Lê Vĩnh Tân trình bày tờ trình dự thảo nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM, chiều 26/10. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội |
Dự thảo Nghị quyết đề xuất lấy tên gọi là “Tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM”. Tên gọi này không có từ “thí điểm” như có trong các nghị quyết về tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại TP. Hà Nội và Đà Nẵng trước đây. Quy định tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM gồm HĐND thành phố và UBND thành phố. Cấp chính quyền địa phương ở quận và phường chỉ còn UBND quận; UBND phường (tức không còn HĐND quận, phường). Các nhiệm vụ của HĐND quận, phường được điều chuyển cho HĐND, UBND thành phố, UBND quận, phường để bảo đảm không bỏ sót chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan này. Về thời điểm hiệu lực, Tờ trình đề xuất Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2021 và tổ chức thực hiện từ ngày 1/7/2021.
Qua thảo luận, hầu hết đại biểu Quốc hội đều thống nhất cao về tên gọi; tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn và thời điểm hiệu lực theo đề xuất của Tờ trình. Đại biểu Dương Minh Tuấn (Bà Rịa-Vũng Tàu), tán thành với Tờ trình khi cho rằng, việc đổi mới mô hình chính quyền đô thị tại TP.HCM là vấn đề quan trọng và cấp bách nên triển khai thực hiện ngay, không cần phải tổ chức “thí điểm” nữa. Một mặt vì Nghị quyết này phù hợp với quy định của Hiến pháp, phù hợp với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2019 đã có hiệu lực.
Mặt khác về thực tiễn, TP.HCM đã có gần 7 năm thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND quận, phường và hoạt động quản lý, điều hành của bộ máy hành chính nhà nước thành phố và các quận, huyện, phường vẫn ổn định và thông suốt. Do đó, đại biểu Dương Minh Tuấn thống nhất về tên gọi của Nghị quyết như dự thảo mà không nên có thêm cụm từ “thí điểm”. Vị đại biểu này cũng cho rằng, có thể tổ chức thực hiện ngay từ ngày 01/7/2021 và để TP.HCM kịp chuẩn bị cho công tác bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.
Có Nghị quyết của Quốc hội, sẽ giảm chi 3.000 tỷ đồng/nhiệm kỳ
Đồng quan điểm trên đại biểu Huỳnh Thành Chung (Bình Phước) cũng đề nghị Quốc hội xem xét thông qua dự thảo Nghị quyết ngay trong kỳ họp này. Trên cơ sở báo cáo của tài liệu, đại biểu này “tạm tính” khi thực hiện theo Nghị quyết này, TP.HCM sẽ tinh giảm được bộ máy khoảng hơn 500 vị trí chuyên trách ở cấp phường và cấp quận của 17 quận không sáp nhập và giảm khoảng 800 vị trí việc làm khi sáp nhập 3 quận (gồm Quận 2, Quận 9 và huyện Thủ Đức), qua đó giảm chi ngân sách được hơn 3.000 tỷ đồng/nhiệm kỳ.
Trong khi đó theo đại biểu Nguyễn Hồng Vân (Phú Yên), khi không tổ chức HĐND ở cấp quận, phường đòi hỏi phải xử lý những vấn đề phát sinh liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn mà HĐND quận, phường đang thực hiện theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, việc bỏ HĐND cấp quận và cấp phường có thể làm mất đi một kênh hết sức quan trọng trong thực hiện quyền dân chủ, quyền đại diện của nhân dân trong việc giám sát và kiểm soát quyền lực.
Từ những vấn đề nêu trên, đại biểu Nguyễn Hồng Vân dù đồng tình với việc cần thiết nghiên cứu mô hình chính quyền đô thị phù hợp cho TP.HCM, nhưng phải hết sức thận trọng, có lộ trình, có bước đi phù hợp. Đề xuất cụ thể, đại biểu này đề nghị Quốc hội xem xét trước mắt chỉ thực hiện việc không tổ chức HĐND cấp quận của 19 quận thuộc TP.HCM. Sau đó có những đánh giá toàn diện hơn, cụ thể hơn để tiếp tục thực hiện. Riêng 259 phường vẫn giữ nguyên như mô hình theo quy định hiện hành và phải ưu tiên kiện toàn, củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động hơn nữa vì đây là cấp cơ sở trực tiếp với nhân dân cấp mà chính quyền nhân dân thể hiện quyền dân chủ, quyền đại diện rõ nét nhất.
Cơ bản đồng tình với Tờ trình nhưng đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, cần nêu rõ thêm về nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND thành phố trong thực hiện công tác giám sát, không để trống quyền lực của chính quyền địa phương ở quận, ở phường...
Theo chương trình kỳ họp, dự thảo Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại TP.HCM sẽ được Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường vào chiều ngày 12/11/2020 của đợt 2 Kỳ họp thứ 10, trước khi xem xét thông qua.
Đỗ Lê