Không thể đặt lợi nhuận lên trên sinh mạng người dân
10:50 | 21/05/2021
“Vắc xin Covid được đầu tư từ tiền ngân sách công, nên trước hết phải là tài sản công, không phải một cơ hội kiếm lời của một số ít người. Chúng ta cần phải khẩn cấp chấm dứt sở hữu độc quyền để nhân rộng sản xuất vắc xin, giảm giá thành và triển khai tiêm chủng cho toàn thế giới”, bà Anna Marriott khuyến cáo.
Liên minh vắc xin cho tất cả mọi người (thành viên bao gồm Global Justice Now, Oxfam và UNAIDS) vừa công bố một nghiên cứu cho biết, ít nhất đã có 9 tỷ phú nổi lên nhờ vắc xin Covid-19, nhờ vào lợi nhuận kếch xù của các hãng dược lớn sở hữu độc quyền vắc xin. Nghiên cứu này được công bố ngày 20/5 – ngay trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh về Y tế toàn cầu của các nhà lãnh đạo G20 tổ chức ngày 21/5. Cụ thể, Liên minh này đã phân tích dữ liệu danh sách tỷ phú của Forbes và chỉ ra một nhóm những người đã thu lợi khổng lồ từ vắc xin do nguồn ngân sách công đầu tư.
Ảnh minh họa |
Tổng tài sản ròng của 9 tỷ phú mới nổi nhờ vắc xin Covid-19 đạt tới 19,3 tỷ USD, nhiều gấp 1,3 lần số tiền cần thiết để tiêm ngừa cho toàn bộ dân số các quốc gia thu nhập thấp nhất. Dù chiếm tới 10% dân số thế giới, nhưng những quốc gia này chỉ mới nhận được 0,2% nguồn cung vắc xin toàn cầu, do sự thiếu hụt vắc xin trầm trọng. Ngoài ra, khối tài sản của 8 tỷ phú hiện tại - với danh mục đầu tư rộng khắp ở các tập đoàn dược đang sản xuất vắc xin Covid - cũng đã tăng thêm 32,2 tỷ USD, đủ để tiêm chủng đầy đủ cho toàn bộ dân số Ấn Độ.
Bà Anna Marriott, Quản lý Chính sách Y tế của Oxfam cho biết: “Đây là minh chứng cho thất bại của nhân loại trong việc kiểm soát con virus quái ác này, khi chúng ta nhanh chóng tạo ra những tỷ phú vắc xin mới, nhưng lại không thể tiêm chủng cho hàng tỷ người đang vô cùng cần cảm giác được an toàn”.
“Những tỷ phú này là chủ nhân của khối lợi nhuận khổng lồ mà các hãng dược lớn đang thu được từ việc nắm giữ độc quyền vắc xin. Vắc xin Covid được đầu tư từ tiền ngân sách công, nên trước hết phải là tài sản công, không phải một cơ hội kiếm lời của một số ít người. Chúng ta cần phải khẩn cấp chấm dứt sở hữu độc quyền để nhân rộng sản xuất vắc xin, giảm giá thành và triển khai tiêm chủng cho toàn thế giới”, bà Anna Marriott khuyến cáo.
Các tỷ phú vắc xin nổi lên khi cổ phiếu của các công ty dược tăng mạnh, với kỳ vọng về những khoản lợi nhuận lớn thu được từ độc quyền vắc xin Covid-19. Liên minh vắc xin cảnh báo rằng, sự độc quyền này cho phép các tập đoàn dược kiểm soát hoàn toàn nguồn cung và giá vắc xin, đẩy lợi nhuận của họ lên cao trong khi tạo thêm khó khăn cho các nước nghèo tìm kiếm đủ số vắc xin cho người dân. Đầu tháng này, Hoa Kỳ đã lên tiếng ủng hộ đề xuất của Nam Phi và Ấn Độ tại cuộc họp của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về việc dỡ bỏ tạm thời bảo hộ sở hữu trí tuệ đối với vắc xin Covid-19. Động thái này nhận được sự ủng hộ của hơn 100 quốc gia đang phát triển.
Bà Heidi Chow, Quản lý Cấp cao về Chính sách và Chiến dịch của Global Justice Now, cho biết: “Chúng ta đang có những loại vắc xin hiệu quả cao, được phát minh nhờ số tiền thuế khổng lồ của người dân. Thật không công bằng khi một số cá nhân đang thu lợi từ vắc xin, trong khi hàng trăm triệu người phải đối mặt với làn sóng thứ hai và thứ ba mà hoàn toàn không được bảo vệ”.
Trong khi đó theo bà Winnie Byanyima, Giám đốc Điều hành UNAIDS, trong khi các công ty thu được lợi nhuận khổng lồ từ vắc xin Covid và từ chối chia sẻ khoa học và công nghệ của họ để tăng nguồn cung vắc xin toàn cầu, thế giới đang tiếp tục phải đối mặt với nguy cơ các biến thể mới có thể vô hiệu hoá vắc xin và đẩy nhân loại vào vòng hiểm nguy một lần nữa. “Chúng ta đã phải trả một cái giá khủng khiếp bằng tính mạng con người vì đại dịch. Việc lợi nhuận tiếp tục được đặt lên trên sinh mạng là điều đáng lên án”, bà Winnie Byanyima nhấn mạnh.
Đỗ Phạm