Tăng thuế lo thất thu ngân sách

Cụ thể, thuế TTĐB thuốc lá tăng từ 65% lên 75% từ ngày 1/7/2015 và tăng lên 85% từ ngày 1/1/2018. Cũng từ 1/7/2015, rượu từ 20o trở lên và bia có mức thuế TTĐB tăng từ 50% lên 65%; rượu dưới 20o nâng thuế từ 25% lên 35%; nước ngọt có ga không cồn dự kiến cũng sẽ bị đánh thuế TTĐB ở mức 10% từ năm 2015.

Ghi nhận chung từ phía các đơn vị trong ngành sản xuất thuốc lá và đồ uống cho thấy, DN đều đồng tình với chủ trương tăng thuế của Nhà nước nhằm tiến tới kiểm soát và giảm dần sản lượng tiêu thụ những sản phẩm có hại cho sức khỏe này.

Tuy nhiên, lộ trình tăng thuế TTĐB của Bộ Tài chính đưa ra lần này được đánh giá là đột ngột và khiến DN trở tay không kịp. Bên cạnh đó, nếu tính toán một cách tổng thể, lợi ích từ việc thu thuế mang lại chưa chắc đã bù đắp lại được một phần lợi nhuận giảm sút do việc quản lý thị trường hiện nay còn yếu kém.

Ông Vũ Văn Cường, Chủ tịch HĐTV Tổng công ty thuốc lá Việt Nam cho biết, năm 2013 toàn ngành nộp ngân sách khoảng 18.000 tỷ đồng. Con số này có thể đã cao hơn nếu không có 930 triệu bao thuốc lá nhập lậu, chiếm 22,2% thị phần nội địa, làm thất thu ngân sách hàng nghìn tỷ đồng.

Ông Cường còn nhấn mạnh tính nghiêm trọng của vấn đề khi ở bất cứ đâu, từ nông thôn tới thành thị, người ta đều có thể mua phải thuốc lá lậu. Tuy nhiên, mỗi năm chỉ có khoảng 3% số hàng lậu xâm nhập vào thị trường nội địa bị bắt giữ.

Nếu tình trạng hàng nhập lậu không được kiểm soát chặt chẽ, cùng với việc tăng thuế TTĐB trong năm tới, ông Cường cho rằng thuốc lá lậu sẽ chiếm tới trên 25% thị phần trong năm 2015 và có thể còn cao hơn.

Như vậy, hậu quả nhãn tiền là Nhà nước thất thu ngân sách nhiều hơn và người tiêu dùng chịu ảnh hưởng sức khỏe lớn hơn. Vị này đề nghị xem xét chưa tăng thuế TTĐB trong thời gian tới mà cần đẩy mạnh chống buôn lậu thuốc lá trước.

Cùng chung tâm trạng lo lắng và bối rối trước đề xuất tăng thuế TTĐB của Bộ Tài chính, nhiều DN trong ngành bia, rượu, nước giải khát cho biết, văn bản gửi tới DN quá đột ngột, thời gian cho họ chuẩn bị cũng quá ngắn. Từ nay đến 1/7/2015 chỉ còn hơn 1 năm để xoay sở phương án sản xuất, trong khi DN đã lên kế hoạch đầu tư, kinh doanh từ trước.

Bên cạnh đó, một DN sản xuất bia cũng khuyến cáo, việc đề xuất tăng thuế cũng cần được đánh giá một cách tổng thể về tác động đối với toàn bộ nền kinh tế. Theo đó, bia, rượu, nước giải khát là mặt hàng được tiêu thụ rộng rãi, có tác động khá quan trọng tới rổ hàng hóa của người tiêu dùng Việt Nam.

Vị này phân tích, nếu thuế tăng thì nhà sản xuất cũng buộc phải tăng giá thành bán ra khoảng 15-20%. Như vậy, người tiêu dùng phải chịu thiệt trước tiên. Chưa kể, việc tăng giá này sẽ ảnh hưởng tới ngành nhà hàng, khách sạn, dịch vụ ăn uống… từ đó ảnh hưởng trực tiếp tới tỷ lệ lạm phát của Việt Nam.

Cũng chung lo ngại về tình trạng lấn át của hàng nhập khẩu, hàng lậu với ngành đồ uống, ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia - Rượu -Nước giải khát Việt Nam băn khoăn về việc kiểm soát hàng lậu và rượu tự nấu hiện nay còn rất lỏng lẻo. Dù chưa có số liệu cụ thể về sản lượng rượu tự nấu trong dân, song theo dự đoán con số này có thể lớn gấp khoảng 2 - 3 lần so với rượu chính thức sản xuất trong DN.

Chưa kể, tình trạng rượu lậu tràn lan khắp các cửa hàng, ở bất cứ đâu cũng có thể mua phải rượu giả với bao bì, nhãn mác không khác gì hàng thật, song chất lượng và độ độc hại thì cao gấp nhiều lần.

Theo số liệu của Bộ Công Thương, sản lượng sản xuất bia các loại cả năm 2013 tăng 7,4% so với năm 2012, tuy nhiên sản lượng rượu các loại chỉ bằng 91% so với năm 2012. Dù ngành đồ uống được đánh giá vẫn duy trì mức tăng trưởng khá tốt trong năm vừa qua, song theo ông Việt mức tăng này cũng đang chững lại so với các năm trước.

Do đó, nếu tiếp tục tăng thuế TTĐB đối với mặt hàng đồ uống, các DN trong ngành sẽ chịu ảnh hưởng trước tiên, kéo theo đó là ngân sách Nhà nước cũng bị thất thu đáng kể. Đó là chưa kể việc bắt đầu đánh thuế TTĐB mức 10% với mặt hàng nước ngọt có ga không cồn từ năm 2015 cũng sẽ giảm sức cạnh tranh của các DN nội địa hoạt động trong lĩnh vực này, bởi hiện nay quá nửa DN sản xuất nước có ga tại Việt Nam là DN có vốn đầu tư nước ngoài.

“Các DN trong ngành đồ uống ủng hộ chủ trương chung của Nhà nước. Tuy nhiên, lộ trình tăng thuế của Bộ Tài chính đưa ra là quá đột ngột. Chúng tôi đề nghị nên đưa ra lộ trình cẩn trọng hơn”, ông Việt nhấn mạnh.

TS. Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát (VBA):
Đã nộp thuế TTĐB quá nhiều

Bia - Rượu - Nước giải khát là một trong những ngành nộp thuế TTĐB nhiều nhất cho Nhà nước. Theo thống kê, một số đơn vị sản xuất bia, rượu lớn trong ngành, mỗi năm đóng góp vào ngân sách Nhà nước thông qua thuế TTĐB hàng nghìn tỷ đồng.

Riêng Tổng công ty Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn (SABECO) năm 2007 nộp ngân sách 2.976 tỷ đồng. Dự kiến năm nay, SABECO sẽ nộp vào ngân sách 3.394 tỷ đồng. Tổng công ty Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội (HABECO) năm 2007 cũng nộp vào ngân sách là 1.445 tỷ đồng.

Các tập đoàn lớn khác như: Nhà máy Bia Đông Nam Á, Tập đoàn Bia châu Á - Thái Bình Dương, Bia Việt Hà… trong năm 2007 cũng nộp vào ngân sách khoảng 2.500 tỷ đồng. Như vậy, chỉ tính có 3 - 4 tập đoàn lớn này cũng chiếm tỷ trọng trên 80% tổng số thuế TTĐB của toàn ngành đồ uống.

Ông Phạm Đình Thi, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách thuế - Bộ Tài Chính:
Thách thức lớn với DN

Lần sửa đổi này nhằm khắc phục một số tồn tại trong chính sách thuế TTĐB, chủ yếu đánh vào 5 mặt hàng và 4 loại dịch vụ, trong đó có rượu, bia, nước giải khát, ô tô, thuốc lá… Đối với mặt hàng rượu thì Luật hiện hành với mức thuế suất thuế TTĐB khác nhau từ 20 - 65%, có phân biệt theo độ cồn; còn với bia thì chúng ta phân biệt theo từng chủng loại.

Trong quá trình đàm phán gia nhập WTO, Việt Nam đã cam kết trong vòng 3 năm kể từ ngày gia nhập, tất cả các loại rượu được chưng cất, có độ cồn từ 20o trở lên sẽ chịu một mức thuế tuyệt đối, tính theo lít rượu cồn nguyên chất... Đây là khó khăn cho các DN sản xuất loại rượu có độ cồn thấp.

Đối với mặt hàng bia, bia chai, bia lon hiện nay có thuế TTĐB là 75%, bia hơi năm 2007 là 30% và năm 2008 đã tăng lên là 40%... Theo cam kết, kể từ ngày gia nhập WTO, thuế suất đối với bia gồm bia hơi, bia chai, bia lon đều áp dụng một mức thuế suất. Đây cũng là thử thách lớn đối với các DN sản xuất bia. Như vậy, bia hơi và bia tươi sẽ chịu mức thuế suất cao hơn nữa…

Ông Tayfun Uner, Tổng giám đốc Carlsberg Việt Nam:
Như “cơn đau tim”

Việc tăng thuế trong một năm rưỡi sẽ là “cơn đau tim” đối với các DN trong ngành. Bởi chính sách thuế này sẽ có ảnh hưởng lớn tới ngành công nghiệp bia của Việt Nam. Nếu dự thảo tăng thuế TTĐB được áp dụng, nhà sản xuất sẽ phải tăng giá sản xuất bia lên thêm 12% thì giá bia tiêu thụ khi đến tay người tiêu dùng sẽ tăng 20 - 25%.

Việc tăng giá cũng sẽ ảnh hưởng đến các ngành khác như: nhà hàng, ăn uống, ngành phụ trợ cũng như ảnh hưởng đến nguồn thu liên quan.

Ông Hoàng Nguyên, Chủ tịch HĐQT CTCP Cồn rượu Hà Nội:
Kịch bản xấu cho cả DN và ngân sách

Hiện nay, công ty đang sản xuất 3 loại rượu: dưới 20o với thuế suất thuế TTĐB là 20%; từ 20 – 40o là 30% và trên 40o là 65%. Trong đó, loại rượu mà dân tiêu thụ nhiều nhất và có lãi chiếm 85% tổng sản lượng sản xuất trong năm là loại rượu có nồng độ từ 20 - 39,5o.

Nếu theo lộ trình thực hiện cam kết WTO, rượu có độ cồn từ 20o trở lên đều tính với một mức thuế TTĐB như nhau thì DN gặp khó khăn và sản lượng tiêu thụ giảm. Nếu mức thuế TTĐB của rượu tăng cao thì dân sẽ quay trở lại uống rượu tự nấu không đảm bảo an toàn thực phẩm, các DN sản xuất rượu đảm bảo chất lượng sẽ bị giảm sản lượng, Nhà nước bị giảm nguồn thu…

Ông Lê Thế Bảo, Công ty Bia Sapporo Việt Nam:
DN đóng thuế thì phải được đảm bảo lợi ích

Lãnh đạo công ty thắc mắc là tại sao lại gộp chung bia và rượu vào để tính mức tăng thuế? Bia có độ cồn 5%, cứ áp đặt thuế suất chung như vậy liệu có phù hợp và công bằng không? Với DN chúng tôi, mức thuế tăng 15% là quá cao. Nếu tăng, đề nghị phải có lộ trình, không thể áp đặt ngay để DN quen với việc thay đổi thuế suất.

Thời gian qua, có tình trạng hàng nhập lậu bán công khai, việc quản lý thị trường ra sao? Chúng tôi đề nghị cần quan tâm đến vấn đề này. Vì DN như chúng tôi đóng thuế thì mong nhận được sự quan tâm, bảo vệ quyền lợi để kinh doanh tốt hơn, đóng góp nhiều hơn.

Khanh Đoàn - Hà Sơn