ECB có thể sớm "xoay trục" chính sách

Đức - nền kinh tế lớn nhất chấu Âu - đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi sự kết hợp độc hại giữa thương mại yếu kém với Trung Quốc, sự sụt giảm trong các lĩnh vực sản xuất và xây dựng, cộng thêm việc phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu giá rẻ từ Nga. "Nếu Chính phủ không có hành động quyết đoán, Đức có khả năng vẫn đứng cuối bảng tăng trưởng trong khu vực đồng euro", Ralph Solveen - nhà kinh tế tại Commerzbank nhận định.

Nhưng một số rắc rối của Đức cũng có thể bắt nguồn từ chính sách tiền tệ thắt chặt hơn. ECB đã bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất nhanh và mạnh để kiểm soát lạm phát, có thời điểm vào năm ngoái ở mức hai con số, về mục tiêu 2%. Lãi suất tăng đã gây thiệt hại nặng nề cho các nhà sản xuất, trong khi không có quốc gia nào trong khu vực đồng euro có khu vực công nghiệp lớn hơn Đức.

“Họ đã phạm sai lầm khi nhấn mạnh lạm phát cơ bản quá nhiều", Carsten Brzeski, trưởng bộ phận vĩ mô toàn cầu của ING Research cho biết. "Rủi ro là họ đã đi quá xa". Đối với Ricardo Reis - giáo sư tại Trường Kinh tế Luân Đôn, ECB cần bắt đầu xem xét lộ trình lạm phát dự kiến "12 hoặc 18 tháng kể từ bây giờ" - như truyền thống đã làm - thay vì các số liệu hiện tại.

Điều này có thể buộc ECB phải thay đổi quan điểm - từ việc loại trừ khả năng tạm dừng đợt tăng lãi suất dài nhất và mạnh nhất sang việc công khai nói về nó ngay trong tháng tới. Thậm chí nhiều nhà kinh tế còn cho rằng, ECB có thể sẽ phải bắt đầu cắt giảm lãi suất sớm hơn dự kiến ban đầu giống như họ đã làm vào thời điểm của chu kỳ thắt chặt vào năm 2011 khi các cuộc khủng hoảng nợ ở Hy Lạp, Bồ Đào Nha, Ireland, Tây Ban Nha và Síp đi kèm bởi một cuộc suy thoái rộng lớn hơn.

“Có một số điểm tương đồng giữa hoàn cảnh năm 2011 và hiện tại", Richard Portes - Giáo sư kinh tế tại Trường Kinh doanh London cho biết. Mặc dù, "nới lỏng chính sách tiền tệ vì Đức đang ở trong tình thế khó khăn sẽ là không khôn ngoan nhưng thắt chặt nó sẽ gây thêm áp lực vĩ mô cho những áp lực cấp vi mô đang bủa vây nền kinh tế", Portes nói thêm.

Dấu hiệu đầu tiên về sự thay đổi trong câu chuyện bắt đầu tại cuộc họp cuối cùng của ECB cách đây hai tuần và khiến thị trường bất ngờ. Sau khi tuyên bố vào tháng 6 rằng ECB "thậm chí không nghĩ đến việc tạm dừng" việc tăng lãi suất, Chủ tịch ECB Christine Lagarde đã thay đổi chiến thuật trong cuộc họp báo mới nhất của mình khi nói rằng cơ quan này có thể sẽ tiếp tục tăng lãi suất, nhưng cũng có thể dừng và điều đó sẽ tuỳ thuộc vào số liệu kinh tế trong thời gian tới.

Vài ngày sau - sau khi dữ liệu cho thấy lạm phát không bao gồm năng lượng, thực phẩm, rượu và thuốc lá bị kẹt ở mức 5,5% - ECB đã nhấn mạnh rằng, hầu hết các thước đo giá cơ bản khác đã có dấu hiệu giảm bớt. Tiếp đó thành viên Hội đồng Thống đốc của ECB Fabio Panetta đã phát biểu ECB nên "kiên trì" trong việc giữ lãi suất cao thay vì tăng thêm.

Tất cả những điều này tạo tiền đề cho khả năng tạm dừng tăng lãi suất vào tháng 9, có khả năng đi kèm với tùy chọn có thể tăng thêm lãi suất nếu cần và cam kết giữ chi phí đi vay tăng cao trong một thời gian.

Nhưng các thị trường thậm chí còn nghi ngờ về kịch bản duy trì lãi suất cao trong dài hạn và kỳ vọng ECB sẽ cắt giảm lãi suất đáng kể trong nửa cuối năm tới. “Chúng tôi tiếp tục kỳ vọng ECB sẽ xoay trục đáng kể trong vài tháng tới, không có thêm đợt tăng lãi suất nào trong năm nay và tháng 3 sẽ khởi động một loạt đợt cắt giảm lãi suất”, các nhà kinh tế của ABN-AMRO cho biết.