Gia tăng giá trị nông sản ra thế giới

Bà Trần Thị Lan Anh - Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết ngành nông sản hiện có hơn 10 nhóm mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD như rau quả, gạo, cà phê, hạt điều, hồ tiêu, đồ gỗ… Đây cũng là một trong những ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đóng góp tích cực vào kim ngạch xuất khẩu chung của cả nước. Trong bối cảnh chung 8 tháng năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam sụt giảm nhưng kim ngạch xuất khẩu nông sản vẫn đạt 16,9 tỷ USD, tăng 11,5%.

Để có được kết quả trên, thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ thúc đẩy tiêu thụ và xuất khẩu nông sản. Việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất, chế biến nông sản là một trong những đòn bẩy quan trọng để hỗ trợ doanh nghiệp tăng năng suất chất lượng và năng lực cạnh tranh cho nông sản xuất khẩu của Việt Nam.

Dẫu vậy, ông Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược, chính sách công thương (Bộ Công Thương), cũng cho biết mức độ sẵn sàng cho hội nhập của các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản của Việt Nam còn khá yếu. Bên cạnh đó, nông sản của Việt Nam chủ yếu xuất thô do thiếu công nghệ chế biến, bảo quản dẫn đến hiệu quả kinh doanh, khả năng cạnh tranh chưa cao.

Trong việc ứng dụng khoa học, công nghệ trong nông nghiệp trong các doanh nghiệp cũng gặp không ít khó khăn. Ông Phạm Đức Nghiệm, Phó Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, sản xuất nông nghiệp chủ yếu là các hộ nông dân, hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ, doanh nghiệp siêu nhỏ; chất lượng nguồn nhân lực chưa cao; sàn giao dịch công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp còn thiếu và yếu; cơ chế, chính sách khuyến khích chưa đáp ứng kịp thời cụ thể, chưa có chính sách thực sự hấp dẫn để thu hút được nhiều doanh nghiệp ứng dụng, chuyển giao công nghệ; chưa có chính sách hỗ trợ về đầu tư mạo hiểm; chính sách tín dụng chưa hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ…

Do đó, để tăng cường năng lực xuất khẩu cho ngành nông sản Việt Nam, bà Trần Thị Lan Anh cho rằng, cần có các giải pháp đồng bộ hỗ trợ toàn ngành phát triển theo chuỗi, đặc biệt là hỗ trợ các doanh nghiệp nông nghiệp áp dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, số hóa trong sản xuất, chế biến nông sản để đảm bảo được các tiêu chuẩn chất lượng của sản phẩm; thực hiện truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu để nâng cao giá trị gia tăng và năng lực cạnh tranh cho các sản phẩm nông sản xuất khẩu và đáp ứng được các tiêu chuẩn ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế; tiếp tục đàm phán, mở rộng, phát triển thị trường xuất khẩu, bao gồm cả thị trường truyền thống và những thị trường mới còn nhiều tiềm năng.

Để tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò của công nghệ trong việc nâng cao giá trị nông sản xuất khẩu, ông Nghiệm khuyến nghị, cần xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của ngành nông nghiệp; tăng cường hợp tác khoa học và công nghệ nông nghiệp với các quốc gia có nền nông nghiệp tiên tiến trong khu vực và quốc tế. Các viện nghiên cứu và trường đại học cần tăng cường hợp tác tiếp nhận đặt hàng nghiên cứu và phát triển các công nghệ cao, công nghệ xanh phục vụ sản xuất nông nghiệp giúp nâng cao chất lượng và giá trị nông sản. Đặc biệt, doanh nghiệp, hợp tác xã cần tăng cường đầu tư, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ trong sản xuất nông nghiệp, quản trị quá trình sản xuất theo chuỗi giá trị gắn với truy xuất nguồn gốc, đảm bảo chất lượng sản xuất, quy mô hàng hóa…