Phát triển kinh tế tư nhân: Hành động phải quyết liệt và kịp thời

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, các Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Hồ Đức Phớc chủ trì Tọa đàm - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Tại tọa đàm, các đại biểu đã phản ánh khó khăn, đồng thời đề xuất các giải pháp mang tính đột phá để thể chế hóa Nghị quyết 68-NQ/TW thành hành động cụ thể, góp phần thực hiện thành công mục tiêu đưa khu vực kinh tế tư nhân phát triển nhanh, bền vững và là một trong các trụ cột của nền kinh tế đất nước.

Từ Nghị quyết đến hành động: Doanh nghiệp kỳ vọng cơ chế rõ, lộ trình sáng

Trình bày báo cáo về tình hình phát triển kinh tế tư nhân, Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận cho biết: Nghị quyết 68/NQ-TW đề ra 08 nhóm nhiệm vụ, giải pháp thể hiện tinh thần đổi mới, đột phá, cải cách mạnh mẽ, bảo đảm bám sát 03 đột phá chiến lược (về thể chế, nguồn nhân lực, kết cấu hạ tầng) và trong tổng thể 04 Nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị mà Tổng bí thư đã kết luận là "Bộ tứ trụ cột".

Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận trình bày báo cáo về tình hình phát triển kinh tế tư nhân - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Để nhanh chóng đưa Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội đi vào cuộc sống, Thứ trưởng Lê Tấn Cận đề nghị cần tập trung triển khai ngay các nhiệm vụ:

Các bộ, ngành, địa phương khẩn trương xây dựng và ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 138/NQ-CP và Nghị quyết số 139/NQ-CP, trong đó giao nhiệm vụ rõ ràng với thời hạn cụ thể cho các đơn vị tổ chức thực hiện đảm bảo nguyên tắc 6 rõ: "Rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả".

Tập trung nguồn lực tổ chức triển khai các nhiệm vụ được giao đảm bảo đúng tiến độ, hiệu quả, chất lượng.

Các tổ chức hiệp hội doanh nghiệp, doanh nghiệp chủ động tăng cường năng lực, hiệu quả hoạt động, phát huy vai trò đại diện, cầu nối giữa cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp với các cơ quan quản lý nhà nước; phát huy vai trò phản biện xã hội trong xây dựng chính sách. Tuyên truyền, vận động doanh nhân thực hiện chuẩn mực đạo đức, văn hoá kinh doanh. Chủ động đề xuất tham gia các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp, hộ kinh doanh phải hoạt động đúng pháp luật, xây dựng đạo đức, văn hoá kinh doanh, trung thực, thanh liêm, trách nhiệm xã hội; loại bỏ tư duy làm ăn "chộp giật", phi pháp; đổi mới tư duy kinh doanh, nâng cao năng lực, phẩm chất, trình độ, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau, đoàn kết, cùng phát triển. Doanh nghiệp lớn phải nỗ lực, tiên phong, dẫn dắt các DNNVV. DNNVV phải có tâm thế phát triển trở thành doanh nghiệp vừa và lớn.

Phát biểu tại Tọa đàm, ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam khẳng định, Nghị quyết 68-NQ/TW là một bước ngoặt lớn về tư duy phát triển kinh tế tư nhân. Việc Chính phủ và Quốc hội lần lượt ban hành Nghị quyết 138 và 198 chỉ sau 12 ngày kể từ khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68 cho thấy quyết tâm cao, đồng bộ trong việc thể chế hóa chủ trương của Đảng vào thực tiễn. Điều cần thiết lúc này là cụ thể hóa bằng các cơ chế chính sách khả thi và hiệu quả.

Từ thực tiễn hoạt động, Hiệp hội đề xuất một loạt giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển, trong đó có việc khẩn trương xây dựng các chính sách phân loại theo từng nhóm doanh nghiệp, đặc biệt là hỗ trợ chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp chính thức.

Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, nêu các kiến nghị tại Tọa đàm - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Ông Thân đề nghị Chính phủ cần có cơ chế giao nhiệm vụ rõ ràng cho Hiệp hội để Hiệp hội có cơ sở pháp lý và điều kiện hoạt động hiệu quả. Đồng thời, cần đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển từ tư duy cấm đoán sang phục vụ, tạo môi trường thuận lợi nhất cho hoạt động kinh doanh.

Một trong những điểm nhấn trong kiến nghị của Hiệp hội là việc đề xuất kéo dài thời gian chuyển tiếp thực hiện Chỉ thị 07/CT-TTg về các cơ sở sản xuất được cấp phép trước khi hình thành khu công nghiệp, nhằm hỗ trợ hàng chục nghìn hộ kinh doanh đang đứng trước nguy cơ phải đóng cửa. Hiệp hội kiến nghị nên có lộ trình 1-2 năm để các hộ này chuyển đổi mô hình hoạt động phù hợp, tránh gián đoạn sản xuất và ảnh hưởng đến hàng triệu lao động.

Để hỗ trợ chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp, Hiệp hội đề xuất một gói hỗ trợ tổng thể bao gồm miễn thuế ba năm đầu, tư vấn pháp lý miễn phí, triển khai ứng dụng kế toán miễn phí để hộ kinh doanh tự khai thuế, và đào tạo năng lực quản trị doanh nghiệp. Ngoài ra, Hiệp hội mong muốn được giao triển khai các chương trình đào tạo và tham gia giám sát thực hiện chính sách; đề xuất thành lập ngân hàng số chuyên biệt phục vụ doanh nghiệp nhỏ và vừa, cùng hộ kinh doanh tiếp cận vốn tín chấp dễ dàng hơn.

Tháo gỡ điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực tư nhân

Bà Mai Kiều Liên, Tổng Giám đốc Vinamilk đánh giá cao tinh thần hành động quyết liệt của Chính phủ và các Phó Thủ tướng tại tọa đàm. Bà khẳng định nếu thực hiện đúng như chỉ đạo, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được những chuyển biến nhanh chóng, mạnh mẽ, không cần chờ tới năm 2030 mà có thể tạo ra thay đổi chỉ trong vài tháng như “Chiến dịch Hồ Chí Minh” trong lĩnh vực kinh tế.

Bà Mai Kiều Liên, Tổng Giám đốc Vinamilk - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Từ góc nhìn của một doanh nghiệp lớn, bà Liên nhìn nhận các giai đoạn phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam đều gắn với những quyết sách lớn của Đảng và Nhà nước, từ đổi mới đến cổ phần hóa. Nghị quyết 68 sẽ tiếp tục là một cột mốc để khu vực tư nhân phát triển mạnh mẽ hơn nữa, nhất là trong bối cảnh Việt Nam có cơ hội đi tắt đón đầu trong chuyển giao công nghệ và hạ tầng.

Tuy nhiên, bà nhấn mạnh rằng vấn đề không nằm ở chính sách mà ở khâu thực thi. Do đó bà Liên kiến nghị cần có cơ chế xử lý nhanh phản ánh, vướng mắc từ doanh nghiệp, ví dụ quy định thời gian phản hồi rõ ràng – 7 ngày, 15 ngày… Nghĩa là có một thời gian nhất định để giải quyết những vướng mắc của doanh nghiệp. Nếu giải quyết được những điều đó, sẽ giống như luồng nước, nghẹt chỗ nào thì sẽ đứng im, còn nếu được khơi thông thì sẽ phát triển.

Bà Liên cũng nhấn mạnh rằng các doanh nghiệp không chỉ hướng đến tăng trưởng GDP hay doanh số mà phải phát triển xanh, bền vững, và có đạo đức. Có những việc pháp luật không cấm nhưng doanh nghiệp vẫn không nên làm nếu điều đó gây tổn hại đến cộng đồng. Tinh thần kinh doanh có trách nhiệm như vậy mới là con đường đúng đắn để phát triển lâu dài.

Ông Trương Gia Bình, Trưởng ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân trực thuộc Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính: Doanh nghiệp chúng tôi cam kết sẽ hết lòng cống hiến, chiến đấu để cùng nhau phục vụ sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Ông Trương Gia Bình, Trưởng ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân trực thuộc Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính cho rằng, cần những "trận đánh" mới như một chiến dịch Điện Biên Phủ trong kinh tế. Theo đó, cần lên kế hoạch hành động cho giai đoạn 2025–2030 để triển khai các dự án mang tính bước ngoặt như đường sắt cao tốc Bắc – Nam, trung tâm tài chính quốc tế, phát triển công nghệ, du lịch và nông nghiệp. Những mục tiêu lớn ấy đòi hỏi sự đồng lòng, đoàn kết và cống hiến hết mình từ cộng đồng doanh nghiệp, dựa trên niềm tin và sự hỗ trợ thiết thực từ các cấp chính quyền.

Ở góc độ ngành nông nghiệp và khoa học công nghệ, ông Trần Mạnh Báo, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại giống cây trồng Việt Nam phản ánh một số vướng mắc đang kìm hãm doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Cụ thể, tiếp cận đất đai cho nghiên cứu giống cây trồng hiện còn rất khó khăn, thủ tục kéo dài, thiếu khung pháp lý riêng cho doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao. Ngoài ra, cơ chế thuế chưa thực sự hỗ trợ hiệu quả cho nghiên cứu và phát triển. Nhiều quy định trong Luật Khoa học và Công nghệ còn chồng chéo với Luật Trồng trọt, trong khi doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn loay hoay trong chuyển đổi số vì thiếu chính sách rõ ràng.

Chủ tịch Hiệp hội Thương mại giống cây trồng Việt Nam Trần Mạnh Báo mong muốn Nhà nước sớm xây dựng và ban hành cơ chế riêng cho doanh nghiệp khoa học công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp bao gồm đất đai, tín dụng, thuế, đào tạo - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Từ thực trạng đó, ông Trần Mạnh Báo kiến nghị cần xây dựng cơ chế đặc thù cho doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ, sửa đổi các luật liên quan để đồng bộ hóa, lập quỹ đổi mới sáng tạo ưu tiên khu vực tư nhân có năng lực nghiên cứu, đồng thời thiết lập cơ chế hợp tác hiệu quả giữa khu vực nhà nước và tư nhân trong nghiên cứu ứng dụng.

Đại diện các doanh nghiệp tham dự Tọa đàm - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Các ý kiến tại tọa đàm cho thấy tinh thần trách nhiệm, sự đồng hành và kỳ vọng lớn của cộng đồng doanh nghiệp vào vai trò kiến tạo của Chính phủ trong quá trình phát triển kinh tế tư nhân. Các kiến nghị, đề xuất đã chỉ ra rõ ràng những điểm nghẽn và đưa ra các giải pháp cụ thể, thiết thực, từ cải cách thủ tục hành chính, hỗ trợ tiếp cận vốn, hoàn thiện chính sách đến đổi mới tư duy quản lý.