Khi Quảng - Đà về chung một nhà

1. Những tưởng hai bờ vai ấy rồi sẽ mỏi mệt khi phải gánh riêng những thách thức thời cuộc. Nhưng không. Hai miền đất ấy như hai nhánh của một thân cây cổ thụ vươn lên, đâm chồi, tỏa bóng theo cách riêng của mình, mạnh mẽ và kiêu hãnh.

Còn nhớ cách đây gần ba thập niên, trong buổi sáng khó quên, Rằm tháng Giêng - Tết Nguyên tiêu Đinh Sửu, nhằm ngày 21/2/1997. Ngày ấy, tôi là một chàng trai đôi mươi, mới học xong phổ thông ra Đà Nẵng lao động kiếm sống. Và theo những người dân ra quảng trường Nhà hát Trưng vương xem lễ tiễn đưa cán bộ vào Quảng Nam nhận công tác, sự may mắn được chứng kiến phút giây lịch sử của quê hương.

Tình anh em vẫn sắc son một lòng...

Song những hình ảnh ấy còn đọng lại trong ký ức tôi. Ngày hôm ấy, trời thật đẹp, trước quảng trường Nhà hát Trưng Vương - Đà Nẵng, hàng chục chiếc ô tô con sắp hàng thẳng tắp, nối đuôi nhau hồi hộp, lưu luyến, chờ cùng xuất phát tiến vào thị xã Tam Kỳ - tỉnh lỵ của tỉnh Quảng Nam. Hình ảnh hai bên đường trước khi rời TP. Đà Nẵng, nhiều bà con tay cầm cờ hoa ra tiễn đoàn. Còn trên đoạn đường quốc lộ 1 vào thị xã Tam Kỳ ngày ấy, rất đông bà con và cán bộ nhân viên Tam Kỳ đứng hai bên đường vẫy cờ hoa hoan hô đoàn người vào tiếp quản tỉnh mới tái lập.

Ngày 1/1/1997 chính thức đi vào lịch sử, Đà Nẵng và Quảng Nam chính thức chia tách thành hai đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương. Khi ấy, những người con xứ Quảng – Đà bồi hồi nhìn nhau, dặn lòng mỗi người sẽ đi một hướng, tự đứng trên đôi chân của mình để lớn lên, mạnh mẽ hơn, vững vàng hơn. Và hôm nay, sau 28 năm, khi hành trình trưởng thành đã viên mãn, “hai anh em ruột” lại chuẩn bị nắm tay nhau trở về chung một mái nhà – thành phố Đà Nẵng mới.

Quảng Nam đã chuyển mình mạnh mẽ sau chia tách, với nhiều điểm sáng, thành tựu trong phát triển kinh tế - xã hội

Lịch sử của vùng đất này từng chứng kiến bao lần chia tách rồi hợp nhất, như một lẽ vận hành của tạo hóa và lòng người. Dẫu là chia tay hành chính, nhưng Quảng Nam – Đà Nẵng chưa từng rời xa nhau trong hồn cốt, trong những dòng chảy văn hóa, tình cảm, trong tiếng nói giọng quê và cái nghĩa tình đồng bào thấm đẫm giữa hai bờ sông Thu, sông Hàn.

2. Ngày chia tách, không ít người lo lắng và hoài nghi: Liệu Đà Nẵng có thể phát triển độc lập với diện tích không lớn? Quảng Nam, vùng đất nông nghiệp là chủ yếu, liệu có vững vàng? Thế rồi, những năm tháng bền bỉ đã trả lời bằng những thành tựu rực rỡ.

Đà Nẵng vươn mình trở thành đô thị đáng sống nhất Việt Nam

Đà Nẵng vươn mình trở thành đô thị đáng sống nhất Việt Nam, một thành phố hiện đại nhưng vẫn giữ được nhịp sống êm đềm, thân thiện. Từ một thành phố cấp tỉnh với cơ sở hạ tầng còn hạn chế, Đà Nẵng đã xây dựng được hàng loạt công trình tầm vóc: sân bay quốc tế, cảng biển nước sâu, các cây cầu biểu tượng như: cầu Rồng, cầu Trần Thị Lý, cầu Thuận Phước... Các khu công nghệ cao, công nghệ thông tin và hạ tầng du lịch phát triển vượt bậc. Cái tên Đà Nẵng vang xa trên bản đồ quốc tế như một điểm đến du lịch, một nơi tổ chức sự kiện tầm cỡ.

Trong khi đó, người anh em Quảng Nam cũng không hề thua kém. Tỉnh nhà đã chuyển mình mạnh mẽ, với điểm sáng là hành lang kinh tế động lực phía Đông - nơi có Khu kinh tế mở Chu Lai, thành phố Tam Kỳ, thị xã Điện Bàn, Hội An...

Cầu Cửa Đại và tuyến giao thông Võ Chí Công đã nối liền đôi bờ Bắc - Nam sông Thu Bồn và tạo ra cơ hội phát triển kinh tế - xã hội vùng ven biển phải Đông Quảng Nam

Vùng đất này biết tận dụng thế mạnh để phát triển công nghiệp, dịch vụ, du lịch văn hóa và du lịch sinh thái. Phố cổ Hội An và Thánh địa Mỹ Sơn - hai Di sản văn hóa thế giới – không chỉ là niềm tự hào mà còn là động lực phát triển kinh tế du lịch quan trọng. Tây Quảng Nam từng là vùng đất trũng thấp và đồi núi, với dãy Trường Sơn hùng vĩ che chở quanh năm, giờ đây cũng đã và đang vươn lên với những dự án giao thông, nông nghiệp công nghệ cao, vùng dược liệu quý hiếm và phát triển bền vững.

3. Hai địa phương như hai cánh tay, một phía sải dài ra biển lớn, một phía ôm trọn dãy Trường Sơn hùng vĩ. Mỗi bên đều có hướng đi riêng, thế mạnh riêng, nhưng vẫn luôn hướng về nhau như những người thân trong một gia đình rộng lớn.

Và giờ đây, khi những điều kiện khách quan và chủ quan đã chín, Đà Nẵng và Quảng Nam trở lại bên nhau không phải vì yếu, mà vì đã đủ mạnh để cùng gánh vác những mục tiêu lớn hơn của đất nước. Quyết định lịch sử ngày 30/6/2025 sẽ mở ra một chương mới: thành phố Đà Nẵng mở rộng - một đô thị trung tâm vùng giàu bản sắc, hiện đại, năng động và hội nhập.

Giờ đây, khi những điều kiện khách quan và chủ quan đã chín, Đà Nẵng và Quảng Nam trở lại bên nhau không phải vì yếu, mà vì đã đủ mạnh để cùng gánh vác những mục tiêu lớn hơn của đất nước.

Tại cuộc họp vào sáng 24/6/2025, do Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Lương Nguyễn Minh Triết chủ trì với các cơ quan, đơn vị liên quan để triển khai công tác chuẩn bị, phục vụ lễ công bố đơn vị hành chính cấp tỉnh mới. Theo ông Triết, lễ công bố đơn vị hành chính cấp tỉnh mới sẽ diễn ra vào lúc 8 giờ ngày 30/6/2025 tại Nhà hát Trưng Vương (TP. Đà Nẵng), dự kiến sẽ có khoảng 1.160 đại biểu tham dự, gồm lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Trung ương và địa phương, văn nghệ sĩ, trí thức, Bà mẹ Việt Nam anh hùng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân…

Nhà hát Trưng Vương lại một lần nữa ghi dấu ấn lịch sử trong ngày hạnh ngộ của anh em nhà Quảng – Đà. Song lần tái hợp này không chỉ là sự cộng gộp về địa giới, ngân sách hay dân số. Đó còn là cơ hội để kiến tạo một không gian phát triển liên kết, hài hòa giữa biển - đồng bằng - núi rừng; giữa di sản và sáng tạo; giữa truyền thống và công nghệ. Một Đà Nẵng mới sẽ có chiều sâu lịch sử của Quảng Nam, và một Quảng Nam đô thị hóa mạnh mẽ sẽ được tiếp thêm nguồn lực hiện đại của Đà Nẵng.

Trong từng con người xử Quảng - Đà hôm nay, hẳn sẽ không thiếu những phút giây bồi hồi. Những người từng chứng kiến ngày chia tách năm 1997, giờ đây đang hồi hộp chờ đợi được thấy một cuộc tái hợp đầy viên mãn. Những thế hệ sinh sau ngày chia tách tỉnh, lớn lên giữa hai địa danh hành chính nhưng vẫn một lòng thương nhau, nay càng thêm gắn bó...

Tái hợp là một khởi đầu mới - một hành trình dài cần sự đồng lòng, trách nhiệm và bản lĩnh từ cả hệ thống chính trị đến từng người dân.

Tái hợp để cùng phát triển, nhưng cũng là để hàn gắn những trăn trở còn tồn tại: về hạ tầng vùng ven, về sự chênh lệch kinh tế, về quy hoạch chưa đồng bộ... Tái hợp là một khởi đầu mới – một hành trình dài cần sự đồng lòng, trách nhiệm và bản lĩnh từ cả hệ thống chính trị đến từng người dân.

Ngày trở về chung một nhà, hãy nhìn nhau bằng ánh mắt tin tưởng, hãy nắm tay nhau thật chặt như những người thân sau bao năm xa cách. Bởi hơn ai hết, chúng ta hiểu rằng: chia tách là để mạnh mẽ hơn, tái hợp là để bay xa hơn. Và một thành phố Đà Nẵng mới rộng hơn, sâu sắc hơn, bền vững hơn đang ở ngay trước mắt, sẵn sàng cho hành trình phát triển thịnh vượng cùng miền Trung và cả nước. Hòa chung tâm thế cùng đất nước chính thức bước vào kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.