Vốn tư nhân rót vào ngành hàng không

Xu hướng mới từ các hãng bay nhỏ

Nhìn trên thị trường có thể thấy, sau khi Tập đoàn T&T trở thành cổ đông chiến lược của Vietravel Airlines, chỉ trong vòng 2 tháng (tháng 6-7/2025) hãng bay này đã sở hữu thêm 3 tàu bay Airbus A320 và Airbus A321.

Việc đầu tư 5 chiếc tàu bay thân hẹp hiện đại trong bối cảnh thị trường toàn cầu đang khan hiếm động cơ Pratt & Whitney cho dòng A320/A321 NEO cho thấy quyết tâm lớn của Vietravel Airlines trong việc chủ động tăng năng lực cạnh tranh và khởi động cho những chiến lược khai thác các đường bay nội địa.

Cùng thời điểm, thị trường những tuần qua chờ đón sự ra mắt của Sun PhuQuoc Airways – hãng hàng không mới của Sun Group.

Những thông tin mới nhất cho thấy, hãng bay này đã và đang hoàn tất thủ tục xin giấy chứng nhận nhà khai thác (AOC), dự kiến cất cánh chuyến bay thương mại đầu tiên vào cuối tháng 12/2025. Hãng bay này cũng đã ký biên bản ghi nhớ thuê 3 tàu bay A320/A321 với kế hoạch mở bán vé ngay trong tháng 10/2025.

Theo quan sát của Thời báo Ngân hàng đối với các hãng bay tư nhân kể trên, điểm chung là các nhà đầu tư không chỉ rót vốn để khai thác tàu bay, mà đang có sự tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị hàng không theo hướng tích hợp và tham vọng xây dựng hệ sinh thái hàng không hoàn chỉnh.

Chẳng hạn Vietravel Airlines cho biết sẽ mở rộng sang lĩnh vực vận chuyển hàng hóa (air cargo) và các dịch vụ phụ trợ như dịch vụ mặt đất, kho bãi, bảo dưỡng kỹ thuật, công nghiệp hàng không, nhằm gia tăng giá trị và chủ động chuỗi vận hành. Trong khi đó, Sun PhuQuoc Airways hướng đến phân khúc full service kết hợp charter, tập trung vào du lịch nghỉ dưỡng cao cấp và các đường bay trục chính như Hà Nội – TP.Hồ Chí Minh – Đà Nẵng.

Sự dịch chuyển này cho thấy tư nhân đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong tái cấu trúc đầu tư ngành hàng không. Thay vì cạnh tranh đơn thuần bằng giá vé, các hãng mới tìm cách tạo lợi thế bằng chiến lược dịch vụ, chất lượng và tích hợp chuỗi giá trị.

Các hãng bay tư nhân đang tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị hàng không theo hướng tích hợp

Vẫn nhiều rào cản cạnh tranh dài hạn

Theo nhận định của các chuyên gia, bên cạnh tiềm năng phát triển, các hãng bay tư nhân hiện nay đang phải đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là hạn chế hạ tầng và áp lực cạnh tranh từ các “ông lớn” cùng ngành.

Thống kê của các đơn vị nghiên cứu thị trường cho thấy, hiện nay Vietnam Airlines sở hữu khoảng 96 tàu bay, Vietjet Air đang khai thác 98 tàu bay và đặt thêm hàng trăm đơn hàng A321NEO/A330NEO. Trong khi đó, dù tăng lên 5 tàu bay trong tháng 7/2025, đội bay của Vietravel Airlines vẫn chỉ tương đương Bamboo Airways hiện nay. Còn Sun PhuQuoc Airways dự kiến khai thác 3 tàu bay vào quý IV/2025 và tăng lên 6 chiếc trong năm 2026. Tuy nhiên, con số này vẫn cách rất xa 2 hãng dẫn đầu. Vì thế dư địa để cạnh tranh thị phần của các hãng bay nhỏ là rất hạn chế.

Chưa kể, với hạ tầng sân bay quá tải như hiện nay, các hãng bay mới chưa có thâm niên khai thác lâu dài sẽ khó cạnh tranh trong việc giành “slot đẹp” (quyền cất và hạ cánh vào khung giờ thuận lợi) tại các sân bay lớn, ảnh hưởng trực tiếp tới doanh thu bán vé, khai thác khung giờ và hiệu suất tài chính.

Ngoài các bất lợi kể trên, theo các chuyên gia, biến động địa chính trị và thị trường nhiên liệu cũng tạo áp lực lớn lên chi phí vận hành của các hãng bay tư nhân mới thành lập. Bởi đối với các hãng hàng không, nhiên liệu thường xuyên chiếm khoảng 30% tổng chi phí. Điều này đồng nghĩa, các hãng có đội bay nhỏ, chưa thể thực hiện phòng ngừa rủi ro giá nhiên liệu sẽ gặp nhiều rủi ro khi tỷ giá USD/VND và giá xăng dầu biến động.

Hàng không là ngành có chu kỳ đầu tư dài. Các hãng bay mới với sự hậu thuẫn của nhóm tập đoàn tư nhân lớn có tham vọng xây dựng hệ sinh thái đa dạng, tích hợp các dịch vụ phụ trợ như ground services, kho bãi, bảo dưỡng kỹ thuật… Những lĩnh vực này có biên lợi nhuận ổn định hơn, thời gian thu hồi vốn ngắn hơn và ít phụ thuộc vào giá nhiên liệu hay slot bay. Do đó, cơ hội để cạnh tranh các “ngách” trong thị trường này khá rộng mở, bao gồm cả tiềm năng huy động vốn tín dụng từ hệ thống NHTM đối với các dự án như xây dựng kho logistics tại sân bay, trung tâm kỹ thuật bảo dưỡng (MRO), cơ sở đào tạo phi công… nếu dự án có đối tác chiến lược rõ ràng và dòng tiền vận hành minh bạch.