Tháo gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy chuyển đổi số trong chính quyền địa phương hai cấp

Dữ liệu là yếu tố quan trọng

Ông Phan Trung Tuấn - Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương (Bộ Nội vụ) cho biết sau hơn 20 ngày triển khai, mô hình chính quyền địa phương hai cấp bước đầu đã đạt được kết quả tích cực. Bộ máy mới vận hành trơn tru, hiệu quả, đảm bảo tính liên thông và thông suốt, không gây gián đoạn trong quá trình chuyển đổi. Đặc biệt, tại cấp xã, tổ chức bộ máy và cơ quan chuyên môn đã được kiện toàn, Trung tâm phục vụ hành chính công đi vào hoạt động và kết nối với Cổng dịch vụ công quốc gia. Số lượng hồ sơ trực tuyến được giải quyết ngày càng tăng, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong cải cách thủ tục hành chính.

Bộ Nội vụ đánh giá, công tác giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, tổ chức và doanh nghiệp tại địa bàn cơ sở đã được triển khai tương đối đồng bộ, hiệu quả trên phạm vi cả nước, không xảy ra tình trạng gián đoạn công việc.

Ông Trương Việt Dũng - Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội (Ảnh: VGP)

Từ góc độ địa phương, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trương Việt Dũng chia sẻ, Thành ủy và UBND Thành phố đã ban hành các chương trình hành động cụ thể, thống nhất từ cấp thành phố tới 126 xã, phường. Việc triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về mô hình chính quyền đô thị được Hà Nội đúc kết qua ba yếu tố then chốt: đồng bộ, dữ liệu và chủ động.

Theo ông Dũng, “đồng bộ” là sự nhất quán trong nhận thức và hành động từ cấp ủy, chính quyền đến từng cán bộ cơ sở. “Dữ liệu” đóng vai trò nền tảng vận hành, tức mọi quyết định chính xác đều phải dựa vào dữ liệu thời gian thực. Trong khi đó, “chủ động” là yếu tố quyết định thành công. Hà Nội chọn cách làm vừa triển khai, vừa hoàn thiện quy trình trên cơ sở thực tiễn thay vì chờ đủ quy định mới hành động. Nhờ đó, chỉ sau ba tuần vận hành chính thức, thành phố đã tiếp nhận 66.000 hồ sơ thủ tục hành chính và đến nay, bộ máy chính quyền hai cấp đã hoạt động thông suốt, đồng bộ.

Ở góc nhìn chuyên gia, ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS), Hội Truyền thông số Việt Nam, cũng đưa ra đánh giá về tầm quan trọng của dữ liệu trong cung cấp dịch vụ hành chính công lẫn vấn đề rất thời sự vừa qua: thiên tai. Ông Đồng dẫn chứng, trong cơn bão số 3 mới xảy ra, hai ứng dụng thời tiết lọt top tải về nhiều nhất cho thấy nhu cầu thông tin thời gian thực của người dân là rất lớn. Các ứng dụng cảnh báo thiên tai nếu kết nối tốt với hệ thống dự báo khí tượng có thể cung cấp thông tin tức thời, cá nhân hóa theo vị trí người dùng, như cảnh báo điểm ngập, hướng di chuyển an toàn, hay dự báo lốc xoáy khi đi du lịch. Ở Việt Nam, một số địa phương như Huế đã bước đầu làm tốt điều này thông qua các ứng dụng đô thị thông minh.

Các vị diễn giả tại Tọa đàm (Ảnh: VGP)

Cũng đại diện đến từ IPS, dữ liệu cũng là yếu tố tiên quyết để thực hiện thủ tục hành chính phi địa giới, ví dụ như đăng ký lý lịch tư pháp từ bất cứ đâu thông qua nền tảng như VNeID. Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả, dữ liệu phải “đúng, đủ, sạch, sống và kết nối được”. Ngoài ra, cần bảo đảm hệ thống dữ liệu toàn diện, bao gồm dữ liệu chuyên môn, dữ liệu xác thực người dùng, dữ liệu về quy trình và môi trường giao dịch. Thực tế hiện nay, hệ thống dữ liệu còn thiếu đồng bộ, gây trục trặc khi thực hiện thủ tục trực tuyến. Ông Đồng cũng khuyến nghị nên ưu tiên xây dựng dữ liệu cho khoảng 20 thủ tục hành chính có tần suất sử dụng cao, thay vì dàn trải hơn 2.000 thủ tục như hiện nay để nâng cao hiệu quả và giảm áp lực triển khai.

Gỡ khó trong chuyển đổi số để phục vụ người dân

Tuy nhiên, cũng cần thấy rằng các địa phương phản ánh vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc trong triển khai chính quyền hai cấp. Ngày 11/7 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Công điện số 111/CĐ-TTg yêu cầu các bộ ngành, địa phương tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực hiện thủ tục hành chính, chuyển đổi số giai đoạn đầu vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương mới. Dưới góc độ cơ quan quản lý trung ương, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Đức Long đã chia sẻ một số giải pháp.

Cụ thể, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng và Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng, Bộ đã thành lập tổ liên ngành khảo sát tại 4 địa phương, hơn 11 xã, phường để làm rõ các tồn tại. Qua khảo sát thực tế và công tác tổng hợp, Bộ đã xác định 25 nhóm vấn đề và báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ, đồng thời đưa vào nội dung sơ kết 6 tháng của Ban Chỉ đạo Chính phủ về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Đức Long (Ảnh: VGP)

Thứ trưởng cũng nhấn mạnh, nhiều vấn đề không lớn nhưng phát sinh do quá trình chuyển đổi chưa có đủ thời gian chuẩn bị, như cấu hình thủ tục hành chính chưa chuẩn, biểu mẫu điện tử chưa đồng bộ, hạ tầng chưa đáp ứng sau khi nhập xã, hay cán bộ xã chưa có đủ kỹ năng, kinh nghiệm. Ngoài ra, dữ liệu giữa các xã và địa phương còn thiếu kết nối, chữ ký số chưa được cung cấp đầy đủ, hệ thống thông tin các bộ ngành còn hạn chế, gây ách tắc trong xử lý thủ tục. Hiện Bộ đang tham mưu Chính phủ họp đánh giá lại 25 nhóm vấn đề này, coi đây là điều kiện cần để nâng cao hiệu quả phục vụ người dân.

Cơ bản, hiện nay Ban chỉ đạo Trung ương đã ban hành Kế hoạch 02 về thúc đẩy chuyển đổi số, liên thông, đồng bộ, nhanh, hiệu quả, đáp ứng sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Kế hoạch này đưa ra các nhóm nhiệm vụ đến cuối năm nay chúng ta phải giải quyết xong, bao gồm thể chế, hạ tầng công nghệ và hạ tầng số, các vấn đề về dữ liệu, các vấn đề về nền tảng và dịch vụ, về nhân lực số, về vấn đề đảm bảo tài chính cho chuyển đổi số. Chính phủ đã bố trí sẵn nguồn lực để phân bổ cho các địa phương, triển khai đồng bộ trong toàn hệ thống chính trị.

Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đã tham mưu cho Phó Thủ tướng Chính phủ xây dựng kế hoạch để triển khai đồng bộ toàn diện Kế hoạch 02 của Ban chỉ đạo Trung ương. Thứ trưởng Phạm Đức Long tin rằng, đến cuối năm, cơ bản chúng ta sẽ đảm bảo được việc liên thông đồng bộ và giải quyết hiệu quả việc chuyển đổi số để giải quyết thủ tục hành chính cho người dân. Khi đó, người dân thực sự sẽ được hưởng lợi, được sử dụng các tiện ích của chuyển đổi số trong giải quyết thủ tục hành chính.