Đảm bảo điều kiện để người làm y tế hoàn thành sứ mệnh chăm sóc sức khỏe cộng đồng

Cần phải có cơ chế bảo vệ nhân viên y tế trong mọi tình huống giúp yên tâm làm việc mà không lo sợ bị đổ lỗi, bị bạo hành

Không để bạo lực tái diễn

Theo Bộ Y tế, từ đầu năm đến nay xảy ra 6 vụ nhân viên y tế bị hành hung. Mới nhất, sự việc nghiêm trọng xảy ra tại Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An, khiến nhiều điều dưỡng bị thương khi bảo vệ trẻ sơ sinh. Trong công văn vừa gửi đến Bộ Công an, Bộ Y tế nêu rõ, từ đầu năm 2025 đến nay, theo báo cáo của các bệnh viện, đã ghi nhận 6 vụ việc nhân viên y tế bị hành hung trong khi đang thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, điều trị cho người bệnh. Mới nhất, sự việc xảy ra ngày 23/10 tại Khoa Sơ sinh, Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An, khi người nhà bệnh nhi tấn công các điều dưỡng. Vụ việc khiến 7 người bị thương, trong đó 4 người là điều dưỡng.

Hiện có nhiều chính sách y tế đã được ban hành để cải thiện hệ thống khám chữa bệnh với mục tiêu tạo môi trường làm việc an toàn. Tuy nhiên, như vụ việc ở Nghệ An, cán bộ y tế đã thực sự bị đổ máu ngay tại nơi làm việc, sự việc xảy ra ngay trong khu sơ sinh - nơi đáng lẽ phải là "bình yên nhất trong bệnh viện. Các sự cố này đều đã được dự báo từ lâu, và trong thực tế thì nó vẫn xảy ra và có xu hướng thường xuyên hơn, nghiêm trọng hơn. Đây cũng là hồi chuông cảnh tỉnh, đặt ra câu hỏi việc bảo vệ quyền lợi của cán bộ, nhân viên ngành y tế.

ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) khẳng định, đây là hành vi rất manh động. Hiện nay tại tất cả các bệnh viện trên cả nước, đội ngũ y, bác sĩ và nhân viên y tế đều rất quan tâm, tận tình chăm sóc bệnh nhân. Tất nhiên, khi bản thân hoặc người thân bị bệnh, ai cũng nóng ruột và mong được quan tâm, chăm sóc y tế kịp thời. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh hoặc người nhà bệnh nhân do quá nóng ruột, lo lắng cho sức khỏe của mình hoặc người thân nên có thể mất bình tĩnh, dẫn đến phản ứng thiếu kiểm soát. “Nhân viên y tế không chỉ chăm sóc một người mà phải lo cho rất nhiều bệnh nhân. Vì vậy, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, có thể xảy ra chậm trễ nhất định. Song, không thể vì vậy mà người nhà bệnh nhân có lời lẽ, hành vi, cử chỉ bạo lực, hành hung nhân viên y tế”.

Phân tích thêm về hành vi này, ĐBQH Tạ Văn Hạ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, cần nhìn nhận vấn đề ở hai mặt. Thứ nhất, cần lên án và có biện pháp mạnh đối với việc người nhà bệnh nhân có hành vi hành hung nhân viên y tế. Thứ hai, nhân viên y tế đôi khi đặt vào tình cảnh "làm dâu trăm họ" thì khó có thể hoàn hảo được.

Vấn đề đặt ra là làm sao để giữ y đức, hình ảnh người thầy thuốc để nhân dân kính trọng, đó không chỉ là trách nhiệm của mỗi người mà của cả toàn ngành. Biết bao tấm gương sáng, biết bao người tận tụy, xả thân hằng ngày để cứu chữa người bệnh; nhưng chế độ, chính sách của Nhà nước cũng cần quan tâm hơn để đội ngũ nhân viên y tế không phải lo lắng đến cơm áo gạo tiền, được yên tâm, tận tụy phục vụ đồng bào, tránh khủng hoảng về mặt tinh thần. Nếu giải quyết được những vấn đề trên sẽ giúp đội ngũ thầy thuốc yên tâm công tác, giảm thiểu những việc không đáng có xảy ra, ĐBQH Tạ Văn Hạ trăn trở.

Bảo vệ và hỗ trợ pháp lý cho người làm công tác y tế

Bên cạnh đó, ĐBQH Trần Khánh Thu (Hưng Yên) nhấn mạnh, môi trường làm việc an toàn là yếu tố then chốt, để người làm y tế dốc sức vì sức khỏe cộng đồng. Do đó, cần có chính sách bảo vệ nhân viên y tế trong thời gian làm việc bằng chế tài pháp lý nghiêm khắc đối với những hành vi xâm hại, bạo hành nhân viên y tế. Cụ thể là bổ sung vào Nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 nội dung: "Bảo đảm cán bộ, nhân viên y tế được làm việc trong môi trường y tế an toàn: Trường hợp dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng thủ đoạn khác cản trở cán bộ, nhân viên y tế khi thực hiện nhiệm vụ tại cơ sở y tế là hành vi chống người đang thi hành công vụ".

ĐBQH Lê Khánh Thu cũng đề nghị các cơ quan chức năng nghiên cứu công nhận liệt sĩ đối với trường hợp nhân viên y tế hy sinh khi làm nhiệm vụ và thương binh khi nhân viên y tế bị thương. "Đây không phải là đề nghị mới, nhưng rõ ràng cần điều chỉnh Pháp lệnh Người có công và Nghị định 131/2021 của Chính phủ để tránh thiệt thòi cho nhân viên y tế", bà góp ý.

ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP HCM, cho rằng, các cơ sở khám, chữa bệnh cần được xem là khu vực đặc thù về an ninh, tương tự như sân bay hay trụ sở công quyền, nơi mọi hành vi vi phạm đều bị xử lý nghiêm khắc.

"Tại các chuyến bay hay trong đồn công an, không ai dám gây rối. Nhưng trong bệnh viện, bác sĩ và nhân viên y tế tập trung chuyên môn, không thể và cũng không nên dùng bạo lực để đối phó bạo lực. Chúng tôi cũng không thể 'cấm khám' như ngành hàng không cấm bay người gây rối", bà Phong Lan phân tích.

Từ thực tiễn đó, ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan đề nghị cần có giải pháp tổng thể, đồng bộ để bảo đảm môi trường làm việc an toàn, cùng với chế độ đãi ngộ thỏa đáng cho đội ngũ y, bác sĩ. Chỉ khi nhân viên y tế yên tâm, an toàn và được trân trọng, họ mới có thể tận tâm phục vụ nhân dân tốt hơn.

Bên cạnh môi trường làm việc an toàn, ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan cho biết, đội ngũ y bác sĩ, dược sĩ, điều dưỡng đang đối mặt với nhiều khó khăn, trong đó lớn nhất là thu nhập. Tình trạng nhiều cơ sở y tế thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị; máy móc hư hỏng nhưng chưa được sửa chữa, mua sắm kịp thời. Tình trạng này kéo dài sẽ gây hệ lụy lớn, thậm chí khiến bệnh nhân phải chịu thiệt.