Đối diện với điểm nghẽn, tránh tình trạng "nhờn luật"

Mọi cơ chế, chính sách đều nhằm phát triển con người, nâng cao chất lượng đời sống, vật chất, tinh thần của người dân

Trong báo cáo tổng hợp nội dung thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề và chất vấn, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình nêu ra một số vấn đề bất cập ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân như chính sách, pháp luật về ngành công nghiệp trọng điểm, công nghiệp hỗ trợ được sửa đổi, hoàn thiện nhưng việc triển khai thị trường bán lẻ điện cạnh tranh, việc bố trí nguồn lực triển khai chính sách, chiến lược về phát triển ngành cơ khí còn chậm; hiệu quả công tác đấu tranh, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả chưa đạt yêu cầu, nhất là trong thương mại điện tử.

Bên cạnh đó, công tác quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại các đô thị còn nhiều bất cập; việc xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai còn chậm; một số quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về bảo vệ môi trường còn thiếu, chưa được cập nhật, hoàn thiện; việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt vẫn còn nhiều vướng mắc. Về lĩnh vực xây dựng, giao thông, bất động sản, nhà ở, quy hoạch đô thị, nông thôn, hạ tầng và quản lý đô thị chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, tình trạng ùn tắc giao thông, ngập úng, ô nhiễm môi trường tại các đô thị lớn vẫn diễn biến phức tạp; kết quả phát triển nhà ở xã hội vẫn chưa đạt kỳ vọng; vẫn còn tình trạng dự án trọng điểm quốc gia bị chậm tiến độ; công tác giải phóng mặt bằng tại một số địa phương chưa đáp ứng được yêu cầu.

Chính sách về phát triển lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch, ngành công nghiệp văn hóa được hoàn thiện. Tuy nhiên, thể chế, chính sách trong lĩnh vực văn hóa chưa đầy đủ, đồng bộ; lực lượng cán bộ, công chức chưa đáp ứng yêu cầu; việc đầu tư cơ sở vật chất cho ngành thể dục, thể thao chưa được quan tâm thường xuyên; tình trạng “báo hóa” trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội còn diễn biến phức tạp. Trong lĩnh vực giáo dục, hàng loạt các vấn đề còn tồn tại được chỉ ra như: Chất lượng giáo dục chưa đồng đều giữa các vùng miền; tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ diễn ra phổ biến; cơ sở vật chất, thiết bị dạy học tại nhiều địa phương chưa đáp ứng yêu cầu; việc thực hiện tự chủ đại học còn gặp khó khăn; chất lượng, hiệu quả đào tạo của nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp còn thấp,...

Chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân được nâng cao. Tuy nhiên, chất lượng khám bệnh, chữa bệnh chưa đáp ứng được nhu cầu; đầu tư cho y tế dự phòng chưa thỏa đáng; chính sách, công tác đào tạo, đào tạo lại cán bộ y tế chưa được chú trọng; tình trạng quá tải ở các bệnh viện tuyến trên chưa được khắc phục.

Đưa ra một số vấn đề cần được trao đổi để có giải pháp trong thời gian tới, ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho biết, thực hiện nghị quyết của Quốc hội, Bộ Công thương đã trình Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư công cấp điện nông thôn, miền núi và hải đảo giai đoạn 2021-2025, với mục tiêu cấp điện lưới quốc gia ở các nguồn năng lượng tái tạo cho khoảng hơn 911.000 hộ dân; cấp điện cho 2.478 trạm bơm quy mô vừa và nhỏ ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long; việc cấp điện lưới quốc gia cho các đảo An Sơn, Nam Du của tỉnh Kiên Giang, huyện đảo Côn Đảo của Bà Rịa - Vũng Tàu… Tổng nhu cầu vốn là gần 30.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, chương trình chưa thực hiện được do khó khăn, vướng mắc về thiếu vốn đầu tư, quy định pháp luật liên quan chưa được trình, các dự án cấp điện ở nông thôn miền núi hải đảo chưa được thông qua.

Để bảo đảm cung ứng điện cho khu vực nông thôn, miền núi và hải đảo, đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo giao cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam chủ trì phối hợp với Bộ Công thương khẩn trương rà soát danh mục các dự án đầu tư cấp điện nông thôn, miền núi và hải đảo; chủ động báo cáo Bộ Tài chính để bố trí vốn đầu tư kết hợp với nguồn vốn khác để đẩy nhanh tiến độ đầu tư các dự án. Đồng thời chủ động tích cực phối hợp với các địa phương trong việc thỏa thuận thống nhất đầu tư.

Đối với sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, đại biểu Phạm Văn Hòa nhận thấy, hiện nay vẫn chưa có khung pháp lý hoàn chỉnh quy định về kiểm soát, xử phạt do luật hiện hành chưa quy định rõ ràng và chưa phân loại tiêu chuẩn chất lượng, quảng cáo cũng như chế tài xử lý vi phạm riêng cho các loại thuốc lá thế hệ mới. Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội đã quy định cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử nhưng vẫn còn thiếu hướng dẫn thi hành cụ thể. Do vậy, đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo thực hiện cho thống nhất, tránh tình trạng "nhờn luật".

Về lĩnh vực giáo dục, ĐBQH Tô Thị Bích Châu (TP. Hồ Chí Minh) nêu rõ, Nghị quyết số 41/2021/QH15 của Quốc hội về hoạt động chất vấn Kỳ họp thứ Hai đã yêu cầu ngành giáo dục phải tiếp tục hoàn thiện cơ chế tự chủ cho trường đại học, định hướng cho các trường đại học, cao đẳng về tăng cường quản lý việc mở ngành đào tạo của khối sức khỏe. Nhưng báo cáo của Chính phủ chưa thể hiện đầy đủ trong các nội dung chất vấn, giám sát và cũng chưa trả lời thỏa đáng việc quản lý mã ngành đào tạo về sức khỏe.

Hiện nay vẫn đang tranh luận về việc giao mã ngành đào tạo sức khỏe cho Bộ Y tế hay để Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục quản lý để cấp những mã ngành sức khỏe của những trường không chuyên. Do vậy, đại biểu đề nghị bổ sung báo cáo về chất lượng quản lý, kiểm tra, giám sát của ngành giáo dục và đào tạo trong lĩnh vực này.

Từ thực tế tham gia hội đồng tuyển dụng ở cơ sở, đại biểu Tô Thị Bích Châu thẳng thắn chỉ rõ, khi tuyển dụng đã thấy điều dưỡng đào tạo ở trường đại học khác chênh lệch rất lớn so với các điều dưỡng đào tạo từ Trường Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh. “Thậm chí, khi hỏi một câu đơn giản là việc tiêm cho bệnh nhân thì kỹ thuật tiêm đó phải nghiêng bao nhiêu độ, điều dưỡng đào tạo ở các trường đại học khác cũng không trả lời được”. Từ thực tế này, đại biểu đề nghị trong báo cáo của ngành giáo dục phải trả lời được câu này.