Năm 2026: Quỹ đạo thị trường chứng khoán phụ thuộc sức bật nội sinh nền kinh tế

TS. Trần Thăng Long, Giám đốc Phân tích Công ty CP Chứng khoán BIDV (BSC)

Năm 2025 - tiền đề cho giai đoạn tăng trưởng mới

Nhìn lại bức tranh kinh tế vĩ mô năm 2025, TS. Trần Thăng Long, Giám đốc Phân tích Công ty CP Chứng khoán BIDV (BSC) cho biết, với tốc độ tăng trưởng của quý IV/2025, nhiều khả năng GDP cả năm sẽ đạt trên 8%, hoàn thành chỉ tiêu mà Quốc hội và Chính phủ đã đề ra. Kết quả này được tạo dựng từ sự vận hành tương đối tốt của các cấu phần tăng trưởng chủ chốt trong nền kinh tế.

Trong đó, kim ngạch xuất nhập khẩu tiếp tục là điểm sáng khi tăng trưởng hai con số, ước đạt trên 15% so với cùng kỳ. Ở khu vực trong nước, tiêu dùng có dấu hiệu phục hồi rõ nét so với hai năm trước, thể hiện qua tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng duy trì trong khoảng 9-10%. Song hành với đó, tiến độ giải ngân đầu tư công tại các dự án trọng điểm quốc gia được đẩy mạnh, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì đà tăng trưởng chung.

Đáng chú ý, tăng trưởng cao không đánh đổi bằng bất ổn vĩ mô. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 11 tháng đầu năm 2025 được kiểm soát ở mức 3,29%, tạo dư địa nhất định cho điều hành chính sách tiền tệ. Lạm phát duy trì ở mức khoảng trên 3,2%, khá xa so với ngưỡng mục tiêu đầu năm từ 4-4,5%. Trong bối cảnh đó, kỳ vọng của các tổ chức quốc tế đã có sự đảo chiều đáng kể, khi nhiều tổ chức như HSBC, Standard Chartered hay UOB điều chỉnh tăng dự báo GDP Việt Nam lên mức 7,5-7,9% để phản ánh đúng đà bứt phá của nền kinh tế vào cuối năm.

Trên nền tảng kinh tế vĩ mô đó, thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2025 ghi nhận sự bứt phá mạnh mẽ cả về điểm số lẫn quy mô dòng tiền. Chỉ số VN-Index duy trì đà tăng tích cực, chinh phục mốc 1.600 điểm và có những phiên giao dịch quanh 1.780 điểm. Tính đến giữa tháng 12/2025, thị trường tăng trên 30%, đi kèm với sự cải thiện rõ rệt về thanh khoản.

Đà tăng này được hỗ trợ bởi nền tảng cơ bản vững chắc khi tốc độ tăng trưởng chỉ số sinh lời EPS của các doanh nghiệp niêm yết được cải thiện, kết hợp với hiệu ứng và triển vọng nâng hạng thị trường, qua đó củng cố tính bền vững của xu hướng tăng trưởng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy đà tăng vẫn phụ thuộc tương đối lớn vào một nhóm cổ phiếu nhất định, trong khi nhiều doanh nghiệp có kết quả kinh doanh tích cực nhưng giá cổ phiếu chưa phản ánh tương xứng. Điều này đặt ra yêu cầu phải nhìn nhận lại chất lượng tăng trưởng của thị trường khi bước sang giai đoạn tiếp theo.

Tăng trưởng hai con số cần sự lan tỏa dòng vốn chứng khoán

Bước sang năm 2026, mục tiêu tăng trưởng GDP từ 10% trở lên được xác định là một mục tiêu đầy tham vọng, đồng thời là bước đi ngắn hạn trong chiến lược dài hạn hơn cho giai đoạn 2026-2030, hướng tới việc duy trì tăng trưởng hai con số và xa hơn là mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045. Trong bối cảnh thương mại toàn cầu có thể chậm lại do tác động của thuế quan, việc khai thác hiệu quả các nguồn lực trong nước trở thành ưu tiên hàng đầu.

Theo phân tích của TS. Trần Thăng Long, để một nền kinh tế có quy mô xấp xỉ 500 tỷ USD duy trì tốc độ tăng trưởng 8-10% mỗi năm là thách thức lớn và không có nhiều tiền lệ trong lịch sử. Những quốc gia từng đạt được tốc độ tăng trưởng như vậy đều dựa trên việc các động lực nội sinh vận hành rất mạnh và đồng bộ. Trong trường hợp của Việt Nam, hai nhóm động lực chính cần được chú trọng là chính sách tài khóa gắn với đầu tư công và việc củng cố sức khỏe nội sinh của nền kinh tế.

Về tài khóa, việc đẩy mạnh giải ngân đầu tư công tiếp tục giữ vai trò then chốt, không chỉ với các dự án đang triển khai như các dự án thành phần của cao tốc Bắc - Nam, đường Hồ Chí Minh hay các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, mà còn với những dự án trọng điểm đang được lên kế hoạch khởi công trong thời gian tới như đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Song song với đó, việc tăng thu ngân sách nhà nước, quản lý thuế triệt để và hiệu quả được xem là điều kiện quan trọng để tạo nguồn lực cho các động lực tăng trưởng.

Ở góc độ nội sinh, định hướng xem trọng khu vực doanh nghiệp tư nhân theo tinh thần Nghị quyết 68 được đánh giá là phù hợp với kinh nghiệm thành công của nhiều quốc gia trong các giai đoạn tăng trưởng trước đây. Việc thúc đẩy khu vực này phát triển mạnh mẽ, cùng với quá trình minh bạch hóa chính sách thuế, chuyển đổi các cấu phần từ kinh tế ngầm sang kinh tế chính thức thông qua các giải pháp như chuyển đổi hộ kinh doanh lên doanh nghiệp hay chuyển từ cơ chế khoán sang kê khai, được kỳ vọng sẽ tạo ra sức bật bền vững cho nền kinh tế.

Bên cạnh các động lực truyền thống, các động lực tăng trưởng mới từ kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số, phát triển trung tâm tài chính và sử dụng đất hiệu quả hơn thông qua tái định cư cũng được xem là những yếu tố mang tính dài hạn. Những động lực này không chỉ hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng trong năm 2026 mà còn tạo nền tảng để duy trì tốc độ tăng trưởng cao trong các năm tiếp theo.

Trên nền tảng đó, triển vọng thị trường chứng khoán năm 2026 được đánh giá vẫn tích cực. Theo dự báo của BSC Research, tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết có thể đạt khoảng 18-20%. Mặt bằng lãi suất được kỳ vọng duy trì ở mức hợp lý, tạo dư địa cho dòng tiền hướng vào thị trường chứng khoán. Nhà đầu tư trong nước, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân, tiếp tục được xem là động lực chính, nhất là khi lộ trình nâng hạng thị trường bắt đầu được hiện thực hóa từ quý III/2026.

Cùng với các cải cách và sản phẩm mới, nỗ lực thực thi Đề án nâng hạng thị trường, cải thiện điều kiện tham gia của nhà đầu tư nước ngoài, hoàn thiện hệ thống giao dịch mới và mô hình Đối tác thanh toán bù trừ trung tâm (CCP) cho thị trường cơ sở được kỳ vọng sẽ nâng cao chất lượng và sức hấp dẫn của thị trường. Trong bối cảnh đó, số lượng tài khoản chứng khoán mở mới được dự báo tiếp tục gia tăng, khi thị trường ngày càng khẳng định vị thế là một kênh đầu tư hấp dẫn so với gửi tiết kiệm.

Tuy nhiên, bài toán lớn của năm 2026 không chỉ nằm ở việc duy trì đà tăng, mà ở khả năng lan tỏa dòng tiền. Sau giai đoạn tăng mạnh của năm 2025, khi phần lớn mức tăng của VN-Index đến từ một nhóm cổ phiếu hạn chế, năm 2026 được kỳ vọng sẽ chứng kiến sự phân bổ đều hơn của dòng vốn, mở ra cơ hội cho nhiều doanh nghiệp có nền tảng tốt nhưng chưa được thị trường định giá tương xứng. Khi Việt Nam chính thức bước vào nhóm thị trường chứng khoán mới nổi, dòng vốn nước ngoài được kỳ vọng sẽ có sự chuyển biến tích cực hơn, qua đó góp phần định hình một quỹ đạo tăng trưởng cân bằng và bền vững hơn cho thị trường chứng khoán Việt Nam.