Đánh thức tiềm năng Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh

Cần động lực đủ mạnh để tạo đột phá thương mại vùng biên

Thực tế cho thấy, những “điểm nghẽn” về hạ tầng đang là rào cản lớn nhất đối với sự bứt phá của Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh. Hệ thống kho bãi, khu phi thuế quan, hạ tầng logistics và xử lý nước thải tập trung chưa được đầu tư đồng bộ.

Trong khi, địa hình đồi núi khiến chi phí san lấp mặt bằng cao, làm giảm sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư. Hoạt động thương mại biên giới chủ yếu mang tính nhỏ lẻ, thiếu ổn định, phụ thuộc nhiều vào mùa vụ nông nghiệp; thị trường tiêu thụ hẹp, chưa hình thành được các trung tâm phân phối hay điểm trung chuyển hàng hóa quy mô lớn.

Yêu cầu đặt ra hiện nay là phải có động lực đủ mạnh, mang tính dẫn dắt để tháo gỡ các “nút thắt” hạ tầng, kích hoạt dòng vốn đầu tư và tạo nền tảng phát triển thương mại – dịch vụ biên giới.

Cơ cấu hàng hóa xuất nhập khẩu qua cửa khẩu hiện cũng chưa phong phú, chủ yếu là hàng bách hóa, thùng carton, vật tư nông nghiệp phục vụ các dự án của doanh nghiệp Gia Lai đầu tư tại Campuchia. Số lượng doanh nghiệp tham gia xuất nhập khẩu còn ít, chưa tạo được nhịp độ giao thương sôi động tương xứng với vị trí cửa khẩu quốc tế.

Trong bối cảnh đó, yêu cầu đặt ra là phải có một động lực đủ mạnh, mang tính dẫn dắt để tháo gỡ các “nút thắt” hạ tầng, kích hoạt dòng vốn đầu tư và tạo nền tảng phát triển thương mại – dịch vụ biên giới. Dự án “Xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng Khu phi thuế quan tại Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh” được kỳ vọng sẽ đóng vai trò “đòn bẩy” cho tiến trình này.

Xuất phát từ thực tiễn địa bàn, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Gia Lai đã báo cáo, đề xuất UBND tỉnh Gia Lai cho chủ trương triển khai dự án. Theo ông Nguyễn Như Trình, Phó Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh, Khu phi thuế quan được đề xuất có quy mô khoảng 65ha, tổng vốn đầu tư dự kiến 619 tỷ đồng, thực hiện bằng nguồn vốn tư nhân.

“Khu phi thuế quan sẽ đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng như tạm nhập – tái xuất, trung chuyển hàng hóa, cung cấp dịch vụ logistics, kinh doanh hàng miễn thuế, sản xuất, gia công, đóng gói hàng xuất nhập khẩu và các dịch vụ thương mại khác”, ông Trình cho biết.

Không chỉ dừng lại ở vai trò thúc đẩy thương mại, dự án Khu phi thuế quan còn được kỳ vọng tạo ra những tác động lan tỏa rõ nét về kinh tế – xã hội. Khi đi vào vận hành, dự án sẽ tạo việc làm cho lực lượng lao động địa phương trong các lĩnh vực xây dựng, quản lý, vận hành hạ tầng, đồng thời kéo theo sự phát triển của các dịch vụ phụ trợ như vận tải, lưu trú, ăn uống. Ở góc độ quản lý nhà nước, hạ tầng đồng bộ cũng giúp các lực lượng chức năng như hải quan, kiểm dịch nâng cao năng lực kiểm soát hàng hóa, hạn chế buôn lậu, gian lận thương mại, bảo đảm an ninh trật tự khu vực biên giới.

Cú hích mới kết nối thị trường vùng Mekong

Về quy hoạch, dự án Khu phi thuế quan phù hợp với Quy hoạch chung Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đồng thời, đáp ứng định hướng phát triển hạ tầng thương mại biên giới giai đoạn 2025-2027, tầm nhìn đến năm 2030 của địa phương.

Ông Trình cho biết thêm, sau khi UBND tỉnh Gia Lai phê duyệt Quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000, danh mục dự án kêu gọi đầu tư và kế hoạch sử dụng đất năm 2026, Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh sẽ tổ chức lựa chọn nhà đầu tư theo đúng quy định.

Vận chuyển hàng hóa qua cửa khẩu Lệ Thanh (tỉnh Gia Lai)

Cuối tháng 11/2025, làm việc xung quanh đề xuất dự án, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tự Công Hoàng yêu cầu Ban Quản lý Khu kinh tế khẩn trương đẩy nhanh tiến độ lập, thẩm định và trình phê duyệt Quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 Phân khu 1 - Khu đô thị cửa khẩu Lệ Thanh, hoàn thành trong tháng 12/2025 để làm cơ sở triển khai các bước tiếp theo.

Đồng thời, tỉnh Gia Lai cũng chỉ đạo lập quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 đối với Khu phi thuế quan, hướng dẫn nhà đầu tư thủ tục đầu tư và phối hợp xác định nguồn vật liệu san lấp mặt bằng.

Song song với dự án Khu phi thuế quan, Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh đang thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư với các dự án quy mô như nhà máy sản xuất viên nén và dăm gỗ, khu cảng cạn, nhà máy sản xuất tinh bột mì… Khi các dự án này được triển khai đồng bộ, cùng với Khu phi thuế quan sẽ tạo nên “cú hích” mới, từng bước thay đổi diện mạo kinh tế cửa khẩu Lệ Thanh.

Trong bức tranh chung đó, việc mở rộng thị trường xuất khẩu sang Campuchia cũng đang trở thành hướng đi chiến lược của nhiều doanh nghiệp Gia Lai. Đơn cử, tại Hội chợ Thương mại Việt Nam tại Campuchia năm 2025 được tổ chức mới đây, sự hiện diện của nhiều doanh nghiệp tiêu biểu góp phần nâng cao hình ảnh hàng hóa Gia Lai.

Ông Phạm Phú Hưng, Giám đốc Công ty cổ phần Vật tư kỹ thuật nông nghiệp Bình Định chia sẻ: “Với dân số gần 18 triệu người, nhu cầu tiêu dùng tăng nhanh, Campuchia là thị trường rất tiềm năng. Việc tham gia hội chợ giúp doanh nghiệp tiếp cận trực tiếp đối tác, mở rộng hợp tác bền vững”.

Còn theo ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), Việt Nam và Campuchia là đối tác kinh tế - thương mại quan trọng hàng đầu của nhau, với kim ngạch song phương năm 2024 khoảng 10,2 tỷ USD. Trong khi đó, ông Tith Rithipol, Phó Quốc vụ khanh Bộ Thương mại Campuchia cho biết, nước này đang đẩy mạnh cải cách thủ tục, tạo môi trường thuận lợi để doanh nghiệp Việt Nam yên tâm đầu tư, kinh doanh.

Khi các dự án đầu tư vào Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh được triển khai đồng bộ, cùng với Khu phi thuế quan sẽ tạo nên “cú hích” mới, từng bước thay đổi diện mạo kinh tế cửa khẩu Lệ Thanh.

Từ đầu năm 2025 đến nay, kim ngạch xuất nhập khẩu qua Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh khoảng 205 triệu USD. Theo ông Dương Minh Đức, Giám đốc Sở Công Thương Gia Lai, cơ cấu hàng hóa xuất nhập khẩu giữa hai bên mang tính bổ sung rõ rệt, song quy mô hiện nay vẫn chưa tương xứng với tiềm năng.

Với mục tiêu đến năm 2030, kim ngạch thương mại của doanh nghiệp Gia Lai sang Campuchia khoảng 300 triệu USD, kim ngạch qua Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh khoảng 500 triệu USD, tỉnh Gia Lai đang từng bước hoàn thiện hạ tầng, phát triển logistics, khu công nghiệp gắn với khu kinh tế cửa khẩu.

Khi những “điểm nghẽn” được tháo gỡ, Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh được kỳ vọng sẽ thực sự trở thành điểm kết nối thương mại quan trọng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững cho Gia Lai và khu vực Tây Nguyên.