Sản phẩm OCOP và khát vọng vươn xa

Sản phẩm OCOP Việt Nam ngày càng chất lượng và được người tiêu dùng ưa chuộng

Đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng cánh cửa thị trường

Việt Nam sở hữu lợi thế hiếm có về đa dạng sinh học, khí hậu, văn hóa vùng miền và hệ thống làng nghề truyền thống. Từ nông sản, thực phẩm chế biến đến thủ công mỹ nghệ, dược liệu, các sản phẩm OCOP không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước mà còn có tiềm năng chinh phục những thị trường khó tính trên thế giới. Thực tế thời gian qua cho thấy, nhiều sản phẩm OCOP đã bước đầu tiếp cận thành công thị trường Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Australia hay Hàn Quốc.

Chia sẻ tại tọa đàm, ông Nguyễn Bá Hải, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Xúc tiến thương mại và đầu tư (Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương) cho biết, thời gian qua, Bộ Công Thương đã triển khai đồng bộ nhiều hoạt động xúc tiến xuất khẩu dành riêng cho sản phẩm OCOP trong khuôn khổ Chương trình cấp quốc gia về xúc tiến thương mại.

Nổi bật là việc tổ chức thành công Hội chợ OCOPEX trong hai năm gần đây, mỗi kỳ thu hút từ 200 – 300 chủ thể OCOP đến từ hơn 30 tỉnh, thành phố, với khoảng 20.000 lượt khách tham quan trong nước và quốc tế. Không chỉ là không gian trưng bày, giới thiệu sản phẩm, các hội chợ còn tạo điều kiện kết nối giao thương, đối thoại chính sách, tập huấn kỹ năng kinh doanh và xúc tiến trên nền tảng số.

Ông Nguyễn Bá Hải - Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Xúc tiến thương mại và đầu tư, Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương

Đặc biệt, việc tăng cường phối hợp với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, các Đại sứ quán, tổ chức quốc tế, cùng sự đồng hành của Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương đã góp phần đưa sản phẩm OCOP tiếp cận gần hơn với thị trường quốc tế, cả theo hình thức trực tiếp lẫn trực tuyến. Song song với đó, chuyển đổi số được xem là hướng đi tất yếu. Trung tâm đã triển khai Triển lãm OCOPEX trực tuyến, hỗ trợ các chủ thể OCOP tham gia gian hàng quốc gia trên các sàn thương mại điện tử lớn như Alibaba, Amazon, mở ra kênh tiếp cận mới, giảm chi phí và rút ngắn khoảng cách thị trường.

Theo ông Đào Đức Huấn, Trưởng Phòng Quản lý Mỗi xã một sản phẩm và Du lịch nông thôn (Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường), OCOP là nhóm sản phẩm đặc thù, gắn chặt với câu chuyện văn hóa, lịch sử và con người địa phương. Vì vậy, xuất khẩu OCOP không thể đi theo lối mòn của các sản phẩm chủ lực truyền thống. Theo đó, thay vì chạy theo kim ngạch, xuất khẩu OCOP cần được thực hiện theo hướng “chậm mà chắc”, tập trung xây dựng hình ảnh, giá trị và câu chuyện sản phẩm. Trong nhiều năm qua, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đưa sản phẩm OCOP tham gia các hội chợ, diễn đàn quốc tế lớn tại châu Âu, châu Á, không đặt nặng số lượng mà hướng tới lan tỏa nhận diện và giá trị văn hóa Việt Nam.

Bên cạnh xuất khẩu chính ngạch, xuất khẩu tại chỗ gắn với du lịch được xác định là hướng đi phù hợp với quy mô và năng lực của phần lớn chủ thể OCOP. Việc đưa sản phẩm OCOP vào các tour, tuyến du lịch, khu trải nghiệm không chỉ giúp tăng doanh thu mà còn góp phần “đưa sản phẩm ra thế giới” thông qua dòng khách quốc tế đến Việt Nam.

Hướng tới xuất khẩu OCOP bền vững

Thực tiễn triển khai cho thấy, xuất khẩu OCOP vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Quy mô sản xuất nhỏ, chất lượng chưa đồng đều, hạn chế về ngoại ngữ, bao bì, nhãn mác và khả năng liên kết giữa các chủ thể là những “điểm nghẽn” phổ biến. Bên cạnh đó, nhiều địa phương, doanh nghiệp chưa khai thác hết tiềm năng, thế mạnh riêng của từng vùng, dẫn đến cách làm còn dàn trải, thiếu trọng tâm. Do đó doanh nghiệp cần phải chủ động với những chiến lược bài bản và am hiểu thị trường xuất khẩu.

Các sản phẩm OCOP Lê Gia tham gia nhiều chương trình giới thiệu sản phẩm

Đại diện Công ty TNHH Thực phẩm & Thương mại dịch vụ Lê Gia – chủ thể OCOP 5 sao quốc gia với các sản phẩm nước mắm, mắm tôm cho biết, nhiều sản phẩm của công ty đã hiện diện tại nhiều thị trường khó tính.

Ông Lê Anh, Giám đốc Công ty cho rằng, Lê Gia xác định xuất khẩu không đơn thuần là hoạt động thương mại, mà là sứ mệnh mang văn hóa ẩm thực Việt Nam ra thế giới. Để làm được điều đó, doanh nghiệp phải chấp nhận đầu tư dài hạn vào cơ sở vật chất, tiêu chuẩn quốc tế và xây dựng thương hiệu. Nhiều chứng nhận như FSSC 22000, mã số EU hay các yêu cầu riêng của từng thị trường đòi hỏi chi phí lớn và thời gian dài, trong khi những đơn hàng đầu tiên thường nhỏ, thậm chí chưa có lãi.

Tuy nhiên, chính sự kiên tâm và tầm nhìn dài hạn đã giúp doanh nghiệp từng bước tạo dựng uy tín, mở rộng thị trường và góp phần khẳng định vị thế của sản phẩm truyền thống Việt Nam. Sau nhiều năm kiên trì, sản phẩm của Lê Gia đã có mặt tại các thị trường khó tính như Nhật Bản, Mỹ, Australia, Hàn Quốc. Theo ông Lê Anh, yếu tố then chốt là phải làm tốt thị trường trong nước trước khi đi ra thế giới, coi đây là “bệ đỡ” về thương hiệu, chất lượng và uy tín.

Các diễn giả tham gia trao đổi tại tọa đàm

Đánh giá của các chuyên gia cho thấy, dư địa cho sản phẩm OCOP Việt Nam trên thị trường quốc tế vẫn rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh xu hướng tiêu dùng xanh, bền vững, đề cao bản sắc và câu chuyện sản phẩm ngày càng rõ nét. Để tận dụng cơ hội này, mỗi chủ thể OCOP cần xác định rõ hướng đi, thị trường mục tiêu và giá trị cốt lõi của sản phẩm. Xuất khẩu OCOP không chỉ là bán hàng, mà là bán cả chuỗi giá trị, văn hóa và niềm tự hào địa phương. Khi được đặt đúng vị trí, có chiến lược phù hợp và sự hỗ trợ đồng bộ, sản phẩm OCOP hoàn toàn có thể trở thành “đại sứ văn hóa” của Việt Nam trên thị trường toàn cầu.