Lễ hội Nàng Hai

Lễ hội Nàng Hai (Nàng Trăng) là một trong những lễ hội dân gian truyền thống của dân tộc Tày của tỉnh Cao Bằng. Nó được sáng tạo từ cuộc sống sinh hoạt và lao động sản xuất của người nông dân.

Rước vật tế ra bờ sông

Do cuộc sống và sản xuất nông nghiệp phụ thuộc hoàn toàn vào điều kiện tự nhiên, nên họ muốn gửi ước vọng vào lực lượng siêu nhiên giúp trần gian, mong muốn có một năm mới mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no hạnh phúc.

Thầy cúng đọc những lời cầu nguyện gửi đến các thần linh

Theo tín ngưỡng dân gian người Tày, trên cung trăng có các mẹ trăng và 12 nàng tiên là con của mẹ trăng, hàng năm chăm lo bảo vệ mùa màng và cuộc sống cho dân chúng ở trần gian. Lễ hội Nàng Hai là cuộc hành trình lên trời đón mẹ trăng và các nàng tiên xuống trần gian vui hội và giúp người dân công việc làm ăn, sinh sống.

Nghi thức trừ tà

Trước đây, lễ hội Nàng Hai diễn ra từ ngày mồng 1 tháng giêng đến hết tháng 3 âm lịch, bây giờ lễ hội diễn ra trong 2 ngày 2 đêm từ ngày 17 đến 18 tháng 3 âm lịch. Để tổ chức lễ hội Nàng Hai, các cụ già trong bản chọn bà mẹ uy tín, có cuộc sống gia đình hòa thuận, hát giỏi để làm mẹ trăng, hay còn gọi là “Mụ Cốc” và chọn 12 cô gái trẻ trinh tiết đóng vai nàng tiên.

Hiện nay, ở Cao Bằng còn 2 vùng bảo tồn khá nguyên vẹn lễ hội Nàng Hai là xã Tiên Thành, huyện Phục Hòa và xã Kim Đồng, huyện Thạch An. Lễ hội Nàng Hai không chỉ là diễn sướng dân gian tổng hợp bao gồm các loại hình múa, hát, nhạc trong một không gian văn hóa của làng bản mà còn thể hiện tính tín ngưỡng, phản ánh ước vọng của dân tộc Tày.

Bên cạnh đó, còn phát huy được những giá trị văn hóa trong việc xây dựng nền văn hóa mới, vừa hiện đại vừa đậm đà bản sắc dân tộc.

Bài và ảnh Hữu Hải