Paul Krugman: Nhà kinh tế thành công với nghề báo

Ông Paul Krugman

Paul Krugman (sinh ngày 28/2/1953): Giáo sư kinh tế và quan hệ quốc tế tại Đại học Princeton, chủ nhân của giải Nobel Kinh tế năm 2008.

Cảnh báo sớm cơn bão kinh tế - tài chính châu Á năm 1997, rung chuông báo động khủng hoảng kinh tế hiện nay, phản biện quyết liệt người kế nhiệm Obama… đó chính là giáo sư Paul Krugman - chủ nhân giải Nobel Kinh tế 2008.

“Như bất cứ ai quan tâm tới tình hình kinh tế, tôi vô cùng lo lắng và đợi chờ. Tôi đã nuôi hy vọng, rằng diễn văn nhậm chức của tân Tổng thống (Barack Obama) sẽ đưa lại một cảm giác an tâm nào đó. Vậy mà nó đã không xảy ra. Tôi kết thúc một ngày trong tâm trạng hao hụt niềm tin…”. Paul Krugman đã viết ra những dòng như vậy về khoảnh khắc đầu tiên của Tổng thống Obama tại Nhà Trắng trong chuyên mục Op-Ed của tờ New York Times. Vị Tổng thống thứ 44 của Hoa Kỳ không phải là “nạn nhân” đầu tiên và duy nhất của nhà kinh tế học, nhà giáo và nhà báo nổi tiếng này.

Mặc dù sớm thành danh - 29 tuổi đã có chân trong Hội đồng Tư vấn Kinh tế của chính quyền Reagan, 30 tuổi đã được coi là một trong những kinh tế gia lỗi lạc của Mỹ - Krugman vẫn luôn tin tưởng mãnh liệt rằng, chỉ bằng con đường truyền thông, những ý tưởng, phát kiến kinh tế của ông mới đến được số đông và phát huy uy lực. Cho đến nay, ông đã là tác giả của hơn 20 đầu sách và 200 bài báo trên các tạp chí khoa học hàng đầu thế giới. Những tác phẩm nổi tiếng của ông có thể kể đến như: Sự trở lại của kinh tế học suy thoái (The Return of Depression Economics); Nền tảng của kinh tế học (Essentials of Economics); Kinh tế học quốc tế: Lý thuyết & Chính sách (International Economics: Theory & Policy)…

Những công trình nghiên cứu đã mang lại cho Krugman nhiều giải thưởng danh tiếng như: Huy chương John Bates Clark dành cho nhà kinh tế học xuất sắc nhất của nước Mỹ dưới 40 tuổi vì những đóng góp quan trọng của ông cho kho tàng tri thức kinh tế học của nhân loại. Đặc biệt, với “Thuyết thương mại mới” (“New trade theory”) và “Kinh tế địa lý mới” (“New economic geography”), Krugman đã được vinh danh với giải Nobel Kinh tế năm 2008.

Không chỉ là một học giả uyên bác, Paul Krugman còn được biết đến như một người có biệt tài trong việc biến những tư tưởng, những khái niệm “siêu phàm”, phức tạp của kinh tế học thành một thứ ngôn ngữ mà bất cứ ai có quan tâm đến lĩnh vực này cũng có thể dễ dàng hiểu được. Báo chí đại chúng và blog là 2 phương tiện hữu hiệu để ông thực hiện điều này.

Gia nhập The New York Times năm 1999, Krugman đều đặn đóng góp 2 bài cho chuyên mục “đinh” Op-Ed vào thứ hai và thứ sáu hàng tuần. Ngoài ra, các bài báo về kinh tế, chính trị, quan hệ quốc tế của ông cũng đều đặn xuất hiện trên Foreign Affairs, Harvard Business Review… Krugman thuộc thế hệ những kinh tế gia lỗi lạc tiên phong bước vào lãnh địa blog. Ông coi đây là một kênh quan trọng chở tải những tư tưởng, học thuyết và quan điểm của mình tới công chúng. Chính ông đã mở ra và định hướng cho một trường phái blog chuyên luận bàn về kinh tế mà nhiều người gọi tắt là “econblog” (viết tắt của economic blog - blog chuyên về kinh tế). Hiện nay, hầu như các kinh tế gia theo xu hướng hàn lâm đều dùng “econblog” làm công cụ truyền thông cho riêng mình.

Báo chí, blog đồng thời cũng là chiến trường để Krugman “tuyên chiến” với thế giới, không trừ một thế lực nào. Trong các trang viết của mình, ông lần lượt đưa lên “ghế nóng” Bộ trưởng Tài chính Paulson (thời Tổng thống Bush) với kế hoạch cứu nền kinh tế Mỹ trị giá 700 tỷ USD mà ông gọi là “lóng ngóng”; cựu Tổng thống Bush với đạo luật thuế năm 2001 mà ông “phê” không thương tiếc là “đắc thắng” và “quái đản” hay Alan Greenspan, người một thời được mệnh danh là “kiến trúc sư trưởng” của kinh tế Mỹ, cũng không yên ổn khi rời chức Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang vào năm 2006. Những “tội” của nhân vật được coi là quyền lực thứ hai ở Mỹ (chỉ sau Tổng thống) này được mổ xẻ kỹ càng dưới ngòi bút không khoan nhượng Krugman.

Tự nhận mình là người sinh ra đã “bi quan”, “bẩm sinh nổi loạn” và tài sản vô giá nhất là “tiếng nói”, Krugman tiêu biểu cho một lớp trí thức nhập thế, luôn lên tiếng cảnh báo, cảnh tỉnh. Nhiều người đã liên tưởng ông với cánh chim báo bão mà đại văn hào Nga M.Gorki đã khắc hoạ hơn một thế kỷ trước. Trong ngôi nhà gỗ cổ kính, yên ả cạnh một dòng suối ở ngoại vi thành phố Princeton, bang New Jersy, Krugman vẫn ngày ngày cần mẫn nghiên cứu, viết sách, viết báo… để phản biện về các quyết sách của Nhà Trắng, đồng thời đưa ra những dự báo, những cái nhìn xuyên thấu về nền kinh tế toàn cầu.

Đỗ Phạm (Tổng hợp)