Nghệ sĩ đan len

	Ảnh minh họa

Hơn chục năm qua, dì tôi vẫn kiên trì bám trụ với nghề đan khăn len dưới một góc nhỏ lợp mái tôn tạm bợ nằm khiêm tốn nơi chợ quê yên bình, lặng lẽ này. Dễ dàng để nhận ra gian hàng của dì với những chiếc khăn nhiều sắc màu được bày biện ngay ngắn trên những dây treo dọc theo lối đi dẫn vào sâu trong chợ.

Trong xứ, dì là người đan khăn rất nổi tiếng. Tất cả những chiếc khăn trong gian hàng chật hẹp đều do một tay dì làm nên. Dì có thể đan được rất nhiều kiểu khăn. Từ kiểu đan cốt cơ bản cho đến những kiểu đan hoa cúc, kiểu đan xương cá, đan móc hình zíc – zắc phức tạp, cầu kỳ, dì đều thành thạo hết. Đôi tay mềm mại của dì tạo nên biết bao chiếc khăn độc đáo về kiểu dáng, hài hòa về sắc màu. Đó là lý do gian hàng khăn của dì luôn đông nghịt người ghé đến mỗi buổi chợ phiên giữa mùa Đông rét mướt.

Khách đến gian hàng nhỏ của dì có thể thoải mái lựa chọn những chiếc khăn được bày sẵn trên dây treo hoặc có thể đặt những mẫu khăn theo ý thích. Để kịp thời giao hàng cho khách, dì phải tận dụng từng phút giây quý giá trong buổi họp chợ để tranh thủ đan khăn. Những ngón tay thon búp của dì khéo léo và liên tục luồn từng mũi đan mà như thể đang múa với từng sợi len rực rỡ.

Chẳng mấy chốc mà những chiếc khăn len đã hoàn thành, trông thật bắt mắt. Dáng dì ngồi đan giữa tiếng ồn ào cười nói, giữa những đợt gió đông dùng dằng gợi nên những nét gì đó rất thanh thoát, nhẹ nhàng. Lắm lúc, tôi thầm nghĩ, dì là một nghệ sĩ đan khăn.

Thuở nhỏ, những chiều đi học về, tôi vẫn thường hay xin phép ngoại chạy ra chợ trông hàng giúp dì. Nhìn những chiếc khăn dì đan, đã một thời tôi từng ao ước, sau này, khi trở thành một thiếu nữ, tôi cũng sẽ có đôi bàn tay khéo léo và tài hoa như dì. Từ đấy, dì dạy cho tôi cách đan khăn. Dì dặn: “Đan khăn không khó, nhưng đòi hỏi ở mỗi chúng ta sự tỉ mỉ và kiên trì, cho nên cháu phải biết nắn nót và yêu quý những sợi len bé nhỏ ngay từ những mũi đan đầu tiên thì mới thành công được”.

Nhưng vốn dĩ là một đứa hậu đậu và hấp tấp, cầm đôi que đan trên tay chẳng được mấy chốc mà tôi đã cảm thấy nản lòng và ngán ngẩm. Cứ chăm chú vào những mũi đan một lúc là tôi lại cảm thấy ngái ngủ. Sau mấy ngày học việc, thành quả đầu tiên của tôi là một chiếc khăn len rúm ró, vẹo xiêu và lỗi nhịp. 

Dì xoa đầu tôi cười dịu dàng: “Khăn này vào treo lên bán chắc người ta bỏ chạy mất”. Tôi bẽn lẽn đáp lại: “Tại cháu không có hoa tay”. Chiếc khăn ấy cho đến bây giờ tôi vẫn cất giữ trong ngăn tủ như một cách để lưu lại một khoảng ký ức tuổi thơ hồn nhiên, ấm áp.

Biết mấy mùa Đông trôi qua, nơi góc chợ quê quen thuộc ấy, dì vẫn luôn tâm huyết, cần mẫn và miệt mài sáng tạo với những cuộn len đủ sắc màu như những gam màu đa dạng của cuộc sống này. Nghề đan khăn len thu nhập chẳng đáng là bao, nhưng với dì, đó không chỉ là một thứ công việc cao quý mà còn là cách để gìn giữ một nét văn hóa đẹp đẽ đang dần bị mai một.

Những ngày gió bấc tràn về, quàng vào cổ chiếc khăn len dày sụ dì gửi tặng qua đường bưu điện mà bỗng thấy ấm áp và thân thương quá đỗi. Chợt thao thiết nhớ những ngón tay búp hồng của dì thoăn thoắt luồn những mũi len giữa một phiên chợ chiều xa cũ.

Phan Đức Lộc