Mua vàng vía Thần tài - thói quen nên bỏ
08:55 | 04/03/2015
Những năm tới thói quen mua vàng cầu may ngày vía Thần tài cũng nên được khuyến khích để người dân hạn chế hoặc loại bỏ. Vì mỗi dịp người dân rồng rắn mua vàng cầu may ngày vía Thần tài sẽ là dịp vàng nhẫn, vàng nữ trang không đạt chuẩn tha hồ tự tung tự tác.
Thống kê của Tập đoàn Doji cho thấy trong ba ngày 26, 27 và 28/2 (tức Mùng 8, 9, 10 tháng Giêng Âm lịch) DN này đã bán ra 60.000 sản phẩm vàng, tương đương 6.000 lượng. Tương tự, Công ty Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) cho hay, chỉ riêng trong ngày 28/2, DN này cũng bán hết 60.000 sản phẩm vàng mỹ nghệ, vàng nhẫn mà họ đã chuẩn bị từ trước.
Người dân “rồng rắn” xếp hàng để mua vàng cầu may các ngày vừa qua |
Ngoài các DN bán vàng có thương hiệu và uy tín như kể trên, lượng vàng của các cửa hàng lẻ trong cả nước bán ra trong các ngày 26, 27 và 28/2 khó có thể thống kê đầy đủ nhưng chắc chắn con số sẽ vô cùng lớn.
Ghi nhận thực tế giá vàng trên thị trường trong vòng 7 ngày vừa qua có sự biến động khá mạnh. Hầu hết các thương hiệu vàng có tiếng như vàng SJC, PNJ, Doji, Rồng vàng Thăng Long… đều tăng giá khoảng 100.000 – 250.000 đồng/lượng vào các ngày từ 24-28/2 sau đó lại sụt giảm về mức bình thường khi hết ngày vía Thần tài.
Cảnh số lượng vô cùng lớn người dân “rồng rắn” xếp hàng để mua vàng cầu may các ngày vừa qua là một thực tế, nhất là ở Hà Nội. Tuy nhiên, chắc chắn, để sở hữu một chỉ vàng vào những ngày cuối tháng 2, mỗi người dân đã phải bỏ thêm 10.000-25.000 đồng cho các cửa hàng và chủ tiệm vàng.
Trường hợp trong các ngày từ 24-28/2 cả nước có 5 triệu lượt người mua vàng thì số lượng tiền phải bỏ thêm để sở hữu vàng cầu may của người dân sẽ đạt ít nhất khoảng 50-100 tỷ đồng (nếu mỗi người chỉ mua 1 chỉ vàng). Đây là một số tiền khá lớn và có thể xem là lãng phí nếu mục đích chỉ là mua lấy một chút “bong bóng niềm tin”.
Trở lại câu chuyện ngày vía Thần tài, các truyền thuyết về tục thờ cúng vị thần này đều xuất phát từ Trung Quốc. Có 2 thuyết thường được nhắc tới nhất là thuyết “Như Nguyện chui đống rác” và thuyết “Thần tài say rượu”. Theo thuyết thứ nhất, Thần tài vốn là một gia nô tên là Như Nguyện được Thủy Thần tặng cho một lái buôn người Trung Quốc.
Vị lái buôn này nuôi Như Nguyện trong nhà và làm ăn ngày càng phát đạt. Trong một ngày Tết, vị lái buôn này đánh Như Nguyện khiến ông sợ hãi, chui vào đống rác và biến mất. Từ đó vị lái buôn làm ăn thua lỗ, chẳng mấy chốc nghèo xác nghèo xơ.
Người dân xung quanh cho rằng Như Nguyện chính là Thần tài trên trời hiện xuống nên lập bàn thờ. Vì Như Nguyện chui vào đống rác ở xó nhà nên bàn thờ Thần tài thường được đặt ở một góc khuất trong nhà và trong 3 ngày Tết người ta kiêng quét nhà, hốt rác vì sợ hốt mất cả Thần tài.
Ở thuyết thứ hai, Thần tài vốn là vị thần cai quản tiền bạc, tài lộc trên trời. Trong một lần say rượu rơi xuống trần gian không còn nhớ mình là ai. Ông lang thang xin ăn khắp nơi sau đó ghé vào một cửa hàng kinh doanh buôn bán gà, vịt, heo quay ế ẩm. Từ khi Thần tài tới ăn, cửa hàng trở nên đắt khách. Nhưng sau đó chủ quán đuổi Thần tài đi và quán lại ế ẩm như trước.
Cứ như vậy, Thần tài bị đuổi từ quán hàng này sang quán hàng khác. Hễ ông đến chỗ nào thì chỗ ấy phát đạt, hễ ông đi lại ế ẩm, nghèo kém. Cho đến ngày ông nhớ ra thân phận của mình và bay về trời (ngày 10 tháng Giêng). Từ đó, dân lập bàn thờ và cúng cầu tài vào ngày này.
Chính vì Thần tài được mô tả như một gia nô và một gã ăn mày, nên từ nhiều năm nay lễ cúng Thần tài thực tế không có chuyện mua vàng thật để cầu may. Lễ cúng vốn chỉ đơn sơ là những thứ như: heo quay, cá lóc, giấy tiền vàng mã, mâm quả và rượu.
Tại Việt Nam, từ trước khi tục thờ Thần tài du nhập (khoảng đầu thế kỷ XX), ngày 10 tháng Giêng vốn là ngày cúng vía đất đai (cúng Thần Thổ Địa) bởi Thần Đất được xem là vị thần bảo hộ cây trái, hoa màu giúp mùa màng bội thu, tài bạc sung túc. Việc cúng vía đất đai dù sau đó bị giao thoa với việc cúng vía Thần tài (do Thần tài được thờ cùng với Ông Địa), nhưng cũng không có “tiết mục” mua vàng cầu may mà chỉ cần nhà nào thức nấy.
Như vậy, rõ ràng theo đúng những nghi lễ tín ngưỡng truyền thống của cả Trung Quốc và Việt Nam việc cúng vía Thần tài vốn không có chuyện phải mua vàng thật mới cầu được may mắn, tài lộc.
Cách đây 20 năm, một tập tục tín ngưỡng lâu đời là đốt pháo nổ ngày Tết đã được Nhà nước ban hành lệnh cấm. Việc cấm đốt pháo đã giúp người dân tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng mỗi đợt Tết Nguyên đán, tránh được vô số những thiệt hại về người và của do hỏa hoạn, cháy nổ xảy ra.
Thiết nghĩ, trong những năm tới thói quen mua vàng cầu may ngày vía Thần tài cũng nên được khuyến khích để người dân hạn chế hoặc loại bỏ. Bởi chưa tính đến những thiệt hại do biến động cục bộ giá vàng trong những ngày nhu cầu mua tăng đột biến, chỉ xét rằng từ khi có Nghị định 24/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng đến nay, thị trường vàng miếng đã “đi vào khuôn khổ”, chỉ có thương hiệu vàng miếng SJC mới được giao dịch trên thị trường.
Vì thế mỗi dịp người dân rồng rắn mua vàng cầu may ngày vía Thần tài sẽ là dịp vàng nhẫn, vàng nữ trang không đạt chuẩn tha hồ tự tung tự tác. Nhu cầu càng lớn, người dân sẽ bị “móc túi” và thiệt hại càng nhiều. Và như thế, tài lộc của người mua vàng chưa thấy đâu, nhưng chắc chắn những kẻ đầu cơ, những nơi làm vàng giả, vàng kém chất lượng năm nào cũng sẽ được dịp đón vía Thần tài dựa trên bong bóng niềm tin của hàng triệu người dân trên cả nước.
Thạch Bình