Triều đại của Mark Mobius sắp lụi tàn?

Ông vua ở các thị trường đang nổi

Trong suốt hơn 1/4 thế kỷ qua, cái tên Mark Mobius đã gắn chặt với hoạt động đầu tư vào các thị trường đang phát triển. Hình ảnh một tỷ phú đầu trọc, thường xuyên diện com-lê trắng xuất hiện trên truyền hình từ St. Petersburg (Nga) đến São Paulo (Brazil) với nhiệt huyết tràn đầy để khuyến khích các nhà đầu tư (NĐT) đổ tiền vào các nền kinh tế mới nổi cũng không còn xa lạ.

Trong khi các NĐT tại các thị trường mới nổi có lẽ không còn ai không biết đến tên tuổi của ông thì tại Mỹ, ông cũng được bình chọn trong danh sách top 10 NĐT đại tài của thế kỷ 20, sánh vai cùng với những tên tuổi lớn khác như: Warren Buffett, Julian Robertson, George Soros... Nếu người ta ví tỷ phú Bill Gross là ông vua trái phiếu thì Mobius là ông vua cổ phiếu tại các thị trường mới nổi.

Hoạt động của các quỹ do tỷ phú Mark Mobius điều hành cũng rất “xoàng” trong những năm gần đây

Nhưng có lẽ cũng giống như Bill Gross, triều đại của Mobius dường như đang đi vào thoái trào. Vào tháng 9/2014, NĐT trái phiếu huyền thoại Bill Gross đã rời Pimco - Quỹ trái phiếu tương hỗ lớn nhất thế giới khi đó với 2.000 tỷ USD tài sản dưới quyền quản lý để về đầu quân cho Janus – một công ty nhỏ hơn rất nhiều với giá trị vốn hóa thị trường chỉ đạt chưa đến 2 tỷ USD. Pimco đã gặp rất nhiều khó khăn trong những năm gần đây, đặc biệt là việc nhiều NĐT không còn tin tưởng và đã liên tục rút tiền trong năm ngoái.

Trở lại câu chuyện về Mark Mobius, hoạt động của các quỹ do tỷ phú này điều hành cũng rất “xoàng” trong những năm gần đây và người ta bắt đầu thấy cảnh các NĐT rút vốn. Dù vẫn mang về lợi nhuận, nhưng 11 trong số 13 quỹ lớn nhất mà Mobius quản lý tại Franklin Templeton Investments (Templeton) trong 5 năm qua đã hoạt động kém hơn so với các dự tính và tiêu chuẩn mà quỹ đặt ra.

Vào thời điểm đỉnh cao của mình là năm 2011, Mark Mobius quản lý các quỹ thuộc Franklin Templeton Investments với tổng giá trị lên tới 39 tỷ USD. Nhưng hiện nay, con số này đã giảm xuống chỉ còn 26 tỷ USD, tức giảm sút tới 33%.

Vào tháng 12/2014, Quỹ tăng trưởng hàng đầu của châu Á của Mark Mobius đã mất vị trí dẫn đầu lâu nay của mình vào tay Quỹ Đầu tư Leaders châu Á - Thái Bình Dương. "Không thể phủ nhận ông ấy là một trong số ít các nhà quản lý nổi tiếng tại các thị trường mới nổi. Nhưng thật không may, hoạt động kinh doanh những năm gần đây đang ở dưới mức trung bình. Điều này khiến các NĐT thất vọng hơn" - Todd Rosenbluth, Giám đốc của quỹ tương hỗ và nghiên cứu ETF tại S & P Capital IQ cho biết.

Không thay đổi chiến lược đầu tư theo giá trị

Trong một e-mail gần đây để trấn an các NĐT, Mark Mobius cho biết chiến lược của ông về đầu tư vào các cổ phiếu bị định giá thấp có thể gặp khó khăn ở các thị trường đang bị yếu tố tâm lý dẫn dắt - nơi mà các NĐT tập trung nhiều vào bức tranh kinh tế tổng thể hơn là về các nền tảng cơ bản của công ty.

"Là NĐT giá trị, chúng ta phải có sự kiên nhẫn và niềm tin để vượt qua những giai đoạn khó khăn đôi khi kéo dài như thế này" - Mobius viết - "Chúng ta bước vào thị trường khi những người khác đang chạy trốn và trong khi một số hiệu quả hoạt động quỹ gặp khó khăn ở những thời điểm nhất định, chúng tôi tin rằng với cách tiếp cận trái ngược của mình, các cổ đông của chúng ta sẽ thu được phần thưởng xứng đáng trong dài hạn".

Thực tế thì không chỉ các quỹ mà tỷ phú Mark Mobius quản lý gặp khó khăn trong thời gian qua, mà rất nhiều nhà quản lý quỹ khác ở các thị trường mới nổi cũng gặp phải điều tương tự trong bối cảnh tăng trưởng ở các nền kinh tế mới nổi lớn như Trung Quốc đang chậm lại, hay thậm chí tăng trưởng thất vọng ở Brazil hay Nga.

Theo tổng hợp dữ liệu của Bloomberg, có tới 17/33 quỹ chứng khoán ở các quốc gia đang phát triển có trụ sở tại Mỹ và có tài sản tối thiểu 1 tỷ USD đã phải hạ các dự tính và mục tiêu của họ trong 5 năm qua. "Đây không phải là một thời kỳ tuyệt vời cho bất kỳ nhà quản lý thị trường mới nổi nào. Tuy nhiên, tôi tin ông ấy - Mark Mobius sẽ có một sự trở lại ấn tượng" - Peter Walls, chuyên gia quản lý tiền tại Unicorn Asset Management gồm những NĐT đầu tư vào các quỹ của Mark Mobius tin tưởng.

5 năm qua thực sự là một thời kỳ khó khăn đối với Templeton. Nhiều dự báo sai về thời điểm, đặc biệt đối với các công ty năng lượng và khai thác mỏ được đưa ra trong khi lại giảm đầu tư vào các cổ phiếu công nghệ khiến hoạt động kinh doanh các quỹ thuộc Templeton không mang lại kết quả như kỳ vọng.

Đơn cử, tính đến 31/3/2015, Quỹ tăng trưởng châu Á của Templeton có 33% tài sản đầu tư vào các cổ phiếu năng lượng và nguyên vật liệu, trong khi chỉ đóng góp được 9% vào chuẩn tham chiếu của quỹ là chỉ số MSCI AC Asia (trừ Nhật Bản). Trong 5 năm qua, tăng trưởng của quỹ này ở mức trung bình 4,3%/năm, trong khi chỉ số chung tăng trưởng bình quân 8,1%.

Một trong những cổ phiếu lớn nhất mà quỹ này nắm giữ là cổ phiếu của Sesa Sterlite - nhà sản xuất nhôm hàng đầu của Ấn Độ - đã giảm 51% trong 5 năm qua do tăng trưởng chậm lại ở Trung Quốc. Một cổ phiếu lớn khác mà Quỹ tăng trưởng châu Á nắm giữ là Yanzhou Coal Mining - một công ty của Trung Quốc cũng đã giảm 66% kể từ cuối tháng 4/2010, trong khi thị trường Trung Quốc tăng mạnh.

"Họ có một đội bóng với nhiều tên tuổi lớn (nắm giữ nhiều cổ phiếu lớn), nhưng nó không tạo ra hiệu quả" - Germaine Share, một nhà phân tích thuộc Morningstar có trụ sở ở Hồng Kông nhận định.

Dù đã ở tuổi 78 nhưng Mark Mobius vẫn chưa có bất kỳ công bố nào về kế hoạch nghỉ hưu. Trong những ngày cuối tháng 4, chúng ta vẫn thấy ông hoạt động sôi nổi như đã viết một blog về dự trữ ngoại tệ, nói chuyện về tài chính của Hy Lạp trên CNBC, tổ chức ra mắt quỹ Rumani của Templeton trên thị trường chứng khoán London…

Tuy nhiên, rõ ràng các NĐT có quyền lo lắng và quan ngại khi nhà cầm quân tuổi ngày càng cao và các quỹ của ông hoạt động không tốt trong 3-4 năm liên tục vừa qua. "Các thị trường mới nổi là một cuộc chơi chủ đạo hiện nay. Nhưng việc gia tăng thêm giá trị là khó khăn hơn rất nhiều. Nó càng là điều khó khăn để duy trì được hiệu quả” - Charles Cade, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu đầu tư thuộc Công ty chứng khoán Numis, trụ sở ở London nêu quan điểm về triển vọng phát triển của các quỹ ở thị trường mới nổi trong tương lai.