Thung sâu thương nhớ

Ảnh minh họa

Tôi sinh ra và lớn lên tại khu vực rẻo cao cực Bắc của tổ quốc, nơi có ngút ngàn những ngọn núi điệp trùng cùng những thung sâu hun hút chạy dài tít tắp. Cũng như bao gia đình trong bản khác, gia đình tôi chọn lưng chừng núi cất nhà ở để tránh lũ dâng cao mỗi khi mưa nguồn đổ về.

Chính vì sống trên lưng chừng núi như vậy nên mọi sinh hoạt liên quan tới nguồn nước dưới thung sâu đều gắn liền với lối mòn chạy ngoằn ngoèo xuống núi.

Ông bà tôi, cha mẹ tôi và tới thời của tôi cũng đều in biết bao nhiêu dấu chân lên lối mòn mấp mô đá sỏi dẫn từ ngôi nhà xuống thung sâu ấy, bởi nguồn nước là cực kỳ quan trọng đối với sự sống của con người. Mẹ tôi kể rằng, ngay từ hồi tôi mới sinh ra, lúc vừa qua tuổi thôi nôi, thân mình đủ cứng cáp là mẹ đã bồng xuống suối để tắm rửa cho tôi.

Hầu như mỗi buổi chiều tà, trước giờ cơm tối là mẹ lại bồng tôi, dẫn hai anh tôi xuống thung để tắm gội, giặt giũ. Lớn lên chút xíu, năm tôi bắt đầu cắp sách tới trường, cha mẹ đã để tôi hàng ngày tự đi xuống thung sâu tắm, giặt cũng như lấy nước, bởi cha mẹ phải lo toan công việc đi rẫy.

Chính vì phải lao động sớm như thế nên người tôi dẫu nhỏ thó, nhưng vô cùng cứng cáp, khỏe khoắn. Năm qua mười tuổi, chiều cao còn chưa đủ dài bằng quả bầu dài nhất, treo lủng lẳng trên giàn trước hiên nhà, vậy mà tôi đã gần như là lao động chính hàng ngày tải nước từ dưới thung sâu lên trên bể chứa để phục vụ cho việc nấu ăn, sinh hoạt.

Ngày ấy, tôi học chiều, nên cứ mỗi sớm mai, khi màn sương núi còn giăng dày đậm đặc, con chim rừng cũng vừa mới tỉnh giấc là mẹ lại đánh thức tôi dậy để xuống núi lấy nước. Lúc này mẹ lo sửa soạn chõ xôi sắn, hay hũ ngô bung... để cho cả nhà ăn sáng, còn tôi thì gánh 2 chiếc lu sành nho nhỏ xuống núi để lấy nước. Mỗi buổi sáng như thế, tôi thường gánh khoảng dăm gánh, tương ứng với chục lu nước và đổ đầy cái bể chứa.

Dịp đầu, lúc mới tập làm quen với công việc gánh nước, do chưa quen nên đôi vai bỏng rát, đôi chân thì mỏi đến rã rời, nhiều khi tưởng không thể trụ vững. Thế nhưng, chỉ một thời gian ngắn sau, việc gánh nước trở nên quen và vì thế mà nó cũng nhẹ nhàng, đơn giản dần.

Khi tôi đã là trụ cột chính đảm nhận công việc gánh nước cho gia đình thì chỉ rất ít khi mẹ tôi phải lo toan khoản nước sinh hoạt của nhà. Mà mẹ đã đi nương, đi rừng, lo cái ăn, cái mặc cho anh em chúng tôi đã quá là vất vả rồi, nên những việc lặt vặt trong nhà tôi đều quán xuyến hết, để mỗi khi từ rẫy về mẹ không phải bận tâm nữa.

Thung sâu không chỉ là nơi mà mỗi ngày tôi thường xuống gánh nước, mà bến nước nhỏ xinh ấy còn là chốn cực kỳ thân thuộc, gắn liền không thể tách rời trong những năm tháng tuổi thơ tôi. Đó là, những dịp mùa hè, mỗi khi từ trường về, đi bộ qua con dốc tôi hay cùng lũ bạn trong bản ùa xuống rửa mặt cho mát mẻ, nghỉ ngơi một lát rồi mới ngược núi lên nhà.

Thung sâu nơi quê nhà này, còn là những chiều, những sáng cùng bè bạn mang cần xuống suối câu cá. Những buổi đi câu như thế, không được nhiều thì cũng được dăm, bảy con cá bống suối, chứ không mấy khi phải mang giỏ về không và mỗi khi tôi đi câu như vậy thì cả nhà lại có một bữa tươi, khi những con cá ấy có thể chế biến thành món kho, món canh nấu chua cùng khế, hay quả dọc rừng có vị chua thanh mát.

Cũng có những hôm, không dùng cần để câu, thì chúng tôi lại đi dọc theo con suối dùng tay bắt cá. Suối nước trong, có thể nhìn thấy cả cá đang tung tăng bơi lội, nhưng việc bắt được chúng cũng không phải dễ dàng, vì thấy bóng người, thấy động là những chú cá nhanh nhảu chui tọt, ẩn nấp vào khe đá. Vì vậy mà phải rất có kinh nghiệm chúng tôi mới tóm được cá...

Bến nước nơi thung sâu dưới núi khi bước vào những ngày tháng của mùa lũ cũng mang tới cho tôi nhiều kỷ niệm và cảm xúc buồn, vui khôn tả. Đó là những hôm mưa tầm tã cả mấy ngày trời, nước từ đầu nguồn đổ về, nước từ các đỉnh núi, khe nhỏ dồn xuống, khiến cho những phiến đá dưới bến nước ngập sâu. Nước dâng cao đến cả lưng chừng núi, nước hung dữ cuồn cuộn chảy kéo theo bao vật dụng, cây cối...

Thung sâu thân thuộc và gắn liền với hết thảy nếp sinh hoạt qua mỗi ngày, mỗi tháng, mỗi năm như thế, nên chẳng có gì lạ khi xa nó, để tới thành phố học tập cho tương lai rạng ngời ở phía trước, tôi luôn nhớ về chốn yên bình nơi quê nhà như thế. Mỗi khi có dịp trở về quê thăm cha mẹ, thăm bản làng là tôi lại ùa xuống bến nước thung sâu để vỗ nước mát lành vào mặt và tìm lại chút kỷ niệm của những tháng ngày sống nơi núi rừng dấu yêu...