Bảo lãnh tín dụng qua VDB: Lối thoát cho DNNVV

DN quên “bà đỡ”…

“Mặc dù, các NHTM đã giảm mạnh mức lãi suất cho vay, tuy nhiên nhiều DN chưa tiếp cận được nguồn vốn ngân hàng. Trong đó, một số lĩnh vực cho vay cần ưu tiên như cho vay nông nghiệp, nông thôn gặp nhiều khó khăn do khách hàng vay không đủ điều kiện để ngân hàng cho vay”, TS.Trần Thị Hồng Hạnh – Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết. “Có những DN đang rất cần vốn, có phương án sản xuất kinh doanh tốt nhưng lại thiếu điều kiện vay, thiếu tài sản thế chấp nên ngân hàng không thể cho vay dù tin rằng nếu vay được vốn, DN sẽ thoát khỏi lúc khó khăn này”, Trưởng phòng tín dụng BIDV Chi nhánh Phú Thọ cho biết.

Bà Hạnh đã chỉ ra hướng mở để DN vay được vốn và NHTM cho vay được, đó là tìm sự bảo lãnh từ các quỹ bảo lãnh tín dụng và từ Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB). “Bảo lãnh cho DN vay vốn từ các NHTM vừa giúp DN vay được vốn, thực hiện các dự án đầu tư và phương án sản xuất kinh doanh. Đồng thời, vừa gỡ rào cản để các TCTD mạnh dạn cho vay vốn. Đây là một trong nhóm giải pháp quan trọng hàng đầu”, bà Phạm Thị Thu Hằng – Phó Tổng thư ký Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam phát biểu.

Thiếu tài sản thế chấp, dự án không khả thi là những trở ngại chính trên con đường tiếp cận tín dụng của các DNNVV

Trên thực tế, hoạt động bảo lãnh cho DN vay vốn NHTM đã được Chính phủ ban hành Quyết định số 193/2001/QĐ-TTg ngày 20/12/2001. Đến tháng 1/2009, để tạo điều kiện DN vay vốn NHTM, Thủ tướng Chính phủ đã giao VDB thực hiện nhiệm vụ bảo lãnh cho đại diện của DNNVV vay vốn tại NHTM. Đại diện của VDB cho biết: “Hoạt động bảo lãnh cho DN vay vốn NHTM đã tháo gỡ khó khăn cho các DN về điều kiện vay vốn (do năng lực tài sản thế chấp bị hạn chế) để đáp ứng được nhu cầu ổn định và mở rộng đầu tư phát triển SXKD. Đến nay, nhiều dự án và phương án sản xuất kinh doanh của DN được VDB bảo lãnh đã phát huy hiệu quả, trả được nợ vay theo hợp đồng tín dụng. Nhiều dự án có chứng thư bảo lãnh còn hiệu lực vẫn đang hoạt động hiệu quả, DN trả được nợ vay NHTM.

Đến VDB để được bảo lãnh vay vốn ở NHTM là hướng đi rất hiệu quả trong bối cảnh hiện nay. Nhưng rất nhiều DN không đi theo cách này. Chính vì vậy, số DN được bảo lãnh không lớn. Đến nay, mới trên 2.520 lượt DN có nhu cầu bảo lãnh vay vốn tiếp cận VDB đề nghị bảo lãnh vay vốn của NHTM (chủ yếu là DNNVV) với giá trị vốn vay 16.050 tỷ đồng. VDB đã xem xét, chấp thuận bảo lãnh cho 1.951 lượt DN vay vốn đầu tư và phát triển SXKD (77,3% số DN có nhu cầu bảo lãnh) với giá trị vốn vay chấp thuận bảo lãnh (tổng hạn mức tín dụng được bảo lãnh) là: 15.316,5 tỷ đồng (95% số vốn vay có nhu cầu bảo lãnh).

Lấn cấn giữa chi phí và kỳ vọng

Nhiều chuyên gia cũng khẳng định, việc bảo lãnh cho DN vay vốn ngân hàng do VDB thực hiện đã phát huy tác dụng tích cực, nhất là với các DNNVV, góp phần thực hiện có hiệu quả giải pháp hỗ trợ DN của Chính phủ. Thông qua hoạt động bảo lãnh vay vốn của VDB, các NHTM cũng đã nâng cao trách nhiệm trong quản lý tín dụng (tăng cường kiểm soát khi giải ngân vốn vay, kiểm soát sử dụng vốn vay và tài sản hình thành từ vốn vay, kiểm soát tài chính của DN để thu hồi nợ…); năng lực quản trị kinh doanh, ý thức pháp luật của DN cũng được nâng lên.

Tuy nhiên, con số các DN tham gia khá nhỏ vì sự thiếu mặn mà của chính những người trong cuộc.

Không ít DN, sau khi được các hiệp hội ngành nghề tư vấn, hoặc được chính các NHTM nhìn thấy khả năng phát triển được nếu được tiếp vốn đã gợi ý nên tìm sự bảo lãnh của VDB. Thế nhưng một số DN băn khoăn một con tính: nếu được bảo lãnh lại mất thêm khoản phí 0,05%/số tiền được bảo lãnh + lãi suất vay NHTM. Một số DN khác cho rằng tình hình vẫn rất khó khăn, lãi suất vẫn cao, hàng tồn kho lớn nên chỉ hoạt động cầm chừng không muốn đầu tư thêm. Mặt khác, nếu có đầu tư vào giai đoạn này thì hiệu quả của dự án cũng không đáp ứng được bởi các chi phí cao, công suất không phát huy được.

VDB cho biết, qua một thời gian thực hiện bảo lãnh đã nảy sinh những vấn đề bất cập như có một số khoản nợ VDB đã bảo lãnh nhưng không có khả năng thu vì những nguyên nhân bất khả kháng vì thiệt hại do lũ lụt, do Nhà nước thay đổi chính sách, do chủ doanh nghiệp mất tích… VDB đã trả nợ thay nhưng chưa có cơ chế xử lý. VDB đề nghị NHNN xem xét chỉ đạo các NHTM thực hiện việc cơ cấu nợ cho các khoản vay có bảo lãnh của VDB theo Nghị quyết 13/NQ-CP ngày 10/5/2012 của Chính phủ và Công văn số 2506/NHNN ngày 24/4/2012 của NHNN về giải pháp về hoạt động tín dụng.

VDB cho rằng, để tiếp tục duy trì và phát huy có hiệu quả hoạt động bảo lãnh tín dụng cho DNNVV, bên cạnh việc tạo hành lang pháp lý để các bên tổ chức thực hiện, cần có cơ chế để thúc đẩy phát triển các Quỹ bảo lãnh tín dụng cả về quy mô, chất lượng nhằm đáp ứng nhu cầu bảo lãnh của các khoản vay ngắn hạn phục vụ sản xuất kinh doanh của các DNNVV.

Linh Ly