Học nghề đang trở thành xu hướng
18:30 | 08/08/2018
Theo Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung, việc xác định dạy nghề là một yêu cầu cấp thiết hiện nay. Nếu chúng ta muốn phát triển, hội nhập, muốn nâng cao năng suất lao động để đổi mới tăng trưởng thì dứt khoát phải đào tạo nghề.
Chọn làm thợ trước khi làm thầy
Số liệu tổng hợp qua các kỳ thi THPT quốc gia 3 năm trở lại đây cho thấy, suy nghĩ của phụ huynh, thí sinh đã có sự thay đổi khi dịch chuyển từ đại học sang học nghề. Rất nhiều học sinh không còn giữ suy nghĩ phải vào đại học bằng mọi giá như những năm trước mà bản thân các em và gia đình đã có định hướng rõ ràng đi học nghề ngay từ đầu.
Nếu như năm học 2017, có 190.000 học sinh không đăng ký tham gia xét tuyển đại học thì đến năm học 2018 là 237.320 em, tăng 5,2 % so với năm 2017.
Con số 60% sinh viên tốt nghiệp không tìm được việc làm hoặc làm công việc trái ngành đã phản ánh rõ tình trạng “thừa thầy thiếu thợ” và cũng là tấm gương nhãn tiền cho nhiều gia đình đang có con cái đứng trước sự lựa chọn nghề nghiệp.
Học viên học nghề tại trường Cao đẳng cơ điện công nghệ thực phẩm Hà Nội |
Làm một phép tính đơn giản cho thấy, đào tạo nghề chú trọng thực hành, giảng viên phải có kinh nghiệm làm việc, tay nghề cao và thời gian đào tạo ngắn từ 6 tháng đến 2 năm. Vì thế, phần lớn thí sinh ra trường đều có việc làm ngay.
Tỷ lệ thất nghiệp là yếu tố ảnh hưởng đến sự lưa chọn của nhiều thí sinh, con số 30% thí sinh dự thi chỉ để xét tốt nghiệp, không có nguyện vọng xét tuyển vào đại học.
Xu hướng học sinh không lựa chọn đại học mà chuyển hướng sang học nghề thể hiện ngay trong số lượng thí sinh đăng ký thi THPT chỉ để lấy kết quả tốt nghiệp gia tăng. Ngoài ra còn khá nhiều thí sinh có đăng ký để lấy kết quả đại học nhưng cũng chỉ dùng kết quả đó để học nghề. Bởi học nghề thời gian ngắn, ít tốn kém, ra trường dễ tìm việc làm. Xu hướng học nghề đang ngày một gia tăng là tín hiệu tích cực, một kết quả tốt trong phân luồng sau trung học phổ thông ở nước ta hiện nay.
Phải đẩy mạnh đổi mới tuyển sinh và đào tạo nghề
Với mục đích đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp, nhất là xu hướng phát triển đào tạo nghề trong thời gian tới, mới đây Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 – 2025” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Theo các chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, Quyết định số 522/QĐ-TTg ký ngày 14/5/2018 sẽ là bước đột phá về chất lượng giáo dục hướng nghiệp, góp phần chuyển biến mạnh mẽ công tác phân luồng học sinh vào học các trình độ giáo dục nghề nghiệp phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội.
Về phía Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cũng nhấn mạnh việc xác định dạy nghề là một yêu cầu cấp thiết hiện nay. Nếu chúng ta muốn phát triển, hội nhập, muốn nâng cao năng suất lao động để đổi mới tăng trưởng thì dứt khoát phải đào tạo nghề.
Cụ thể, việc đào tạo nghề trước hết phải phân luồng ngay từ trung học cơ sở, bao nhiêu phần trăm sẽ vào học nghề, bao nhiêu phần trăm lên THCS, rồi ở cấp THCS bao nhiêu phần trăm học tiếp để vào đại học. Việt Nam sẽ dần thay đổi tỷ lệ từ 70% vào đại học, 30% học nghề hiện nay thành tỷ lệ ngược lại: 70% học nghề và 30% vào đại học, để tiếp cận xu hướng chung của thế giới.
Để thu hút nhiều sinh viên, học sinh lựa chọn học nghề, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Lê Quân nêu rõ: Giải pháp duy nhất để xã hội lựa chọn giáo dục nghề nghiệp đó là chất lượng. Nếu học nghề có cơ hội việc làm, thu nhập tốt, người học sẽ lựa chọn. Bên cạnh giải pháp cơ bản là mỗi cơ sở giáo dục nghề nghiệp cần nâng cao chất lượng đào tạo; đẩy mạnh đổi mới công tác tuyển sinh, cần thay đổi quan điểm từ tuyển sinh sang tuyển dụng. Tuyển sinh của giáo dục nghề nghiệp khác với tuyển sinh đại học.
Đây là quá trình mà người học chọn nghề và chọn trường. Nghề nào có cơ hội việc làm tốt, phù hợp với năng lực và nguồn lực, đảm bảo được việc làm, có chất lượng đào tạo tốt, hỗ trợ được người học nhiều sẽ được người học lựa chọn.
Thứ trưởng Lê Quân cũng cho biết, năm 2018, ngành Lao động – Thương binh và Xã hội xác định nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp là nhiệm vụ trọng tâm. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã ban hành chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 01 của Chính phủ gồm 18 nhiệm vụ lớn trong đó với 50 các nhiệm vụ cụ thể để triển khai các giải pháp đồng bộ từ Trung ương đến địa phương và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Bên cạnh những giải pháp có tính dài hạn như nâng cao chất lượng giảng viên, thu hút nhà đầu tư tư nhân và xã hội hóa giáo dục nghề nghiệp, 3 nhóm giải pháp lớn được tập trung ưu tiên gồm:
Thứ nhất, quy hoạch và tổ chức lại mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Theo đó, Nhà nước tập trung đầu tư có trọng điểm để có khoảng 100 trường công lập chất lượng cao vào 2020 và khoảng 200 trường vào 2030, gắn với các vùng kinh tế trọng điểm và các khu công nghiệp.
Thứ hai, đẩy mạnh hợp tác với doanh nghiệp; coi doanh nghiệp là động lực và chìa khóa thành công trong đổi mới giáo dục nghề nghiệp. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã ban hành Thông tư số 29/2017/TT-BLĐTBXH cho phép doanh nghiệp tham gia sâu vào giáo dục nghề nghiệp; cho phép doanh nghiệp và trường cùng tuyển sinh và cùng đào tạo.
Thứ ba, hoàn thiện thể chế Quản lý Nhà nước để kiến tạo phát triển cho các trường dạy nghề. Sẽ sớm ban hành cơ chế chính sách cho phép các trường có nhiều tự chủ và vận hành đáp ứng yêu cầu cạnh tranh của thị trường giáo dục nghề nghiệp. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ưu tiên tập trung tăng cường năng lực và kết nối cho các hiệu trưởng và cho các lãnh đạo Sở Lao động, Thương binh và Xã hội cũng như tổ chức nhiều hội nghị đối thoại với các hiệu trưởng để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc.
Hà An