Vì mục tiêu phát triển bền vững
11:00 | 26/09/2018
Trả lời phỏng vấn Thời báo Ngân hàng, bà Phạm Thị Hiền, Phó tổng giám đốc ABBANK cho rằng, việc triển khai tín dụng xanh mang lại những lợi ích to lớn cho mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.
Ngân hàng: Mắt xích trung gian “xanh hóa” dòng vốn đầu tư (Bài 1) | |
Hạn chế, giảm cấp các khoản vay cho hoạt động gây hại môi trường |
Bà Phạm Thị Hiền |
Ngân hàng xanh cân nhắc đến yếu tố môi trường, xã hội thông qua việc giảm thiểu lượng các-bon theo hướng khuyến khích hoạt động tín dụng xanh và xanh hóa các hoạt động điều hành tổ chức công việc của ngân hàng. Lợi ích to lớn của mô hình này là nhằm phát triển nền kinh tế thông qua việc ưu tiên đầu tư các dự án tiết kiệm năng lượng, năng lượng tái tạo và công nghệ sạch từ đó cải thiện chất lượng môi trường và bảo vệ sức khỏe con người. Chính những ưu điểm này khiến cho mô hình ngân hàng xanh được khuyến khích ở phạm vi toàn cầu trong thập niên gần đây.
Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đối khí hậu. Việc bảo vệ môi trường là trách nhiệm của toàn xã hội và ngành Ngân hàng không ngoại lệ. Ngành Ngân hàng có vai trò là trung gian tài chính, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đóng góp quan trọng vào việc phát triển bền vững kinh tế - xã hội của đất nước.
Đề án Phát triển Ngân hàng xanh tại Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2025, 60% ngân hàng tiếp cận được nguồn vốn xanh và triển khai cho vay các dự án tín dụng xanh. Bà nghĩ sao về mục tiêu này?
Mục tiêu trên thực sự khó khăn và thử thách với chúng ta, bởi vì nhu cầu về tài chính để thực hiện các dự án tín dụng xanh rất lớn, trong khi nguồn lực dài hạn cho việc này lại đang rất hạn chế.
Những năm gần đây, đã có sự chuyển mình đáng kể ở một số DN Việt Nam trong việc cải thiện nhận thức về phát triển bền vững, nhưng số lượng không nhiều. Nhiều DN vẫn coi phát triển bền vững và tăng trưởng xanh là chi phí và gánh nặng, chứ chưa phải là cơ hội kinh doanh cho chính DN.
Do đó, để có sự phát triển đồng bộ, rất cần sự hỗ trợ từ Chính phủ để khuyến khích DN nâng cao cả nguồn lực và nhận thức thì mới mong đẩy mạnh các hoạt động ngân hàng xanh, phát triển các dự án tín dụng xanh như chúng ta mong muốn.
Theo bà, để đạt được những mục tiêu của Đề án cần điều kiện, giải pháp gì?
NHNN cần sớm đưa ra khung chính sách tổng thể, các hướng dẫn hoạt động, tiêu chí đánh giá cũng như chiến lược phát triển tín dụng xanh, ngân hàng xanh. Cụ thể như xây dựng những chỉ số để đo lường và định lượng tăng trưởng tín dụng xanh; chính sách quản trị theo chuẩn mực về môi trường; xây dựng cơ chế tài chính cụ thể để khuyến khích việc xanh hóa các ngân hàng...
Đặc biệt, cần chú trọng đẩy mạnh công tác đào tạo và truyền thông; tổ chức các diễn đàn, hội thảo, chương trình đào tạo về tín dụng xanh, ngân hàng xanh, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, nâng cao nhận thức về xanh hóa sản xuất cho DN Việt Nam.
Về phía các NHTM, cần xây dựng chính sách tín dụng riêng đối với các dự án hướng tới phát triển bền vững, có thể triển khai thêm các chương trình khuyến mại nhằm hỗ trợ và khuyến khích các khách hàng lựa chọn phương án kinh doanh phát triển bền vững…
Bà có thể cho biết kết quả triển khai các dự án, chương trình tín dụng hướng đến phát triển bền vững của ABBANK thời gian qua?
Thực hiện theo hướng dẫn của Chỉ thị 03/CT-NHNN do NHNN ban hành ngày 24/3/2015 với nội dung về thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng, ABBANK chủ động nghiên cứu và tham gia, phát triển các chương trình sản phẩm tín dụng xanh với mục đích hướng tới các dự án đảm bảo các vấn đề về bảo vệ môi trường, tiết kiệm năng lượng, năng lượng tái tạo và công nghệ sạch.
Cụ thể, ABBANK đang tích cực triển khai ba chương trình cho vay tiêu biểu dựa trên vốn ODA với các yêu cầu khắt khe về việc đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường của World Bank, tổ chức JICA (Nhật Bản): chương trình cho vay DNNVV (SMEFPIII) dựa trên nguồn vốn của JICA, chương trình cho vay tài chính nông thôn (RDFII) và chương trình cho vay phát triển nông nghiệp bền vững (VNSAT). Dư nợ của ba chương trình này hiện chiếm khoảng 0,7% tổng dư nợ toàn hệ thống.
Ngoài ra, trong năm 2017, ABBANK đã tham gia nhóm Sáng kiến Tài chính chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc (UN Environment Finance Initiative - UNEP FI) để tìm hiểu thêm về các thực tiễn tốt trong việc góp phần ngăn chặn biến đổi khí hậu, tăng trưởng dư nợ tín dụng xanh trong ngành tài chính, cũng như thể hiện trách nhiệm với cộng đồng và môi trường.
Cũng như các ngân hàng khác trong những năm qua, muốn triển khai các dự án xanh nhưng đôi khi cả ngân hàng lẫn khách hàng gặp khó khăn do thiếu hướng dẫn thống nhất và đồng bộ về cách xác định sản phẩm xanh đối với các dự án của khách hàng. Bên cạnh đó, một số dự án năng lượng sạch như điện gió, điện mặt trời hiện nay được nhiều nhà đầu tư nước ngoài quan tâm và có nhu cầu vay vốn trong nước, tuy nhiên do các lo ngại về tập quán hoạt động, pháp lý nên họ không dám cam kết nhiều khi tham gia vào thị trường Việt Nam, nên ngân hàng cũng khó cho vay.
Xin cảm ơn bà!
Ông Kyle Kelhofer - Giám đốc Quốc gia IFC phụ trách Việt Nam, Campuchia và Lào: Sẽ hỗ trợ ngân hàng phát hành trái phiếu xanh Chúng tôi đánh giá cao cách tiếp cận theo từng giai đoạn của NHNN trong việc thúc đẩy ngân hàng bền vững – bắt đầu với việc khuyến khích thực hiện của Chỉ thị 03 năm 2015 cho đến những mục tiêu rõ ràng của 2025 đặt ra trong Đề án Phát triển Ngân hàng xanh tại Việt Nam. Để thực hiện được những mục tiêu của Đề án cần có sự phối hợp hiệu quả của các cơ quan quản lý, cũng như nỗ lực từ chính các NHTM trong việc xây dựng đội ngũ có kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Một trong những nỗ lực này là việc đào tạo cho cán bộ ngành Ngân hàng về cách thức xác định cũng như quản lý các rủi ro môi trường xã hội của các dự án/phương án sản xuất kinh doanh xin cấp tín dụng trong suốt 3 năm qua của NHNN, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam với sự hỗ trợ của IFC. Sổ tay Hướng dẫn Đánh giá Rủi ro môi trường và xã hội do NHNN phối hợp cùng IFC với sự tài trợ của Cục Kinh tế Liên bang Thuỵ Sĩ xây dựng mới được ấn hành trong năm 2018 cũng là kết quả của toàn bộ quá trình này. Chỉ thị 03 và Hướng dẫn báo cáo thống kê về tín dụng xanh đã yêu cầu các NHTM báo cáo hàng quý về việc thực hiện rà soát rủi ro môi trường, xã hội cũng như danh mục tín dụng xanh. Tuy nhiên việc thực hiện còn chưa đồng bộ, chưa có chế tài đối với các ngân hàng không thực hiện báo cáo. Do đó, việc xây dựng và triển khai hệ thống giám sát đánh giá và báo cáo của các NHTM của Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng là cần thiết và sẽ góp phần thúc đẩy việc thực thi hiệu quả tại TCTD cũng như giúp NHNN có bức tranh tổng thể về việc thực hiện Đề án theo từng thời kỳ. Tôi kỳ vọng, từ nay đến hết 2019 sẽ có thể hỗ trợ ít nhất một hoặc hai ngân hàng Việt Nam phát hành trái phiếu xanh đầu tiên. Ngân hàng nào phát hành trái phiếu xanh đầu tiên sẽ có thể tạo được sự cạnh tranh khác biệt với thị trường. Đây cũng là cơ hội để ngân hàng đó thu hút được nhà đầu tư quốc tế với cùng mục tiêu và chiến lược đầu tư xanh. Bà Lê Thị Thanh Nga - Phó Tổng giám đốc LienVietPostBank: Cần có khung chính sách riêng cho tín dụng xanh Việc áp dụng tài chính xanh tại Việt Nam còn có nhiều thách thức. Cụ thể, thiếu thông tin về tín dụng xanh. Các chính sách về cơ chế triển khai tín dụng xanh và giải pháp về tài chính xanh còn rất mới tại Việt Nam. Bộ tiêu chí về mã ngành/lĩnh vực xanh và các chính sách triển khai tín dụng xanh vẫn đang được hoàn thiện và chưa ban hành rộng rãi. Do vậy, việc triển khai và tiếp cận các dự án xanh tại các NHTM vẫn còn lúng túng và gặp nhiều khó khăn trong việc cung ứng các sản phẩm, dịch vụ tài chính xanh. Một khó khăn nữa là nguồn lực tài chính còn eo hẹp. Trong khi phần lớn hoạt động cho vay tín dụng xanh là dài hạn và khách hàng luôn kỳ vọng lãi suất thấp. Trong khi nguồn vốn dài hạn và ưu đãi từ các NHTM còn hạn chế và cần tuân thủ các tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động như room tín dụng, đảm bảo CAR, đảm bảo tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn… Do vậy, việc xây dựng khung chính sách hỗ trợ riêng cho tín dụng xanh và việc tiếp cận nguồn vốn trung dài hạn với lãi suất ưu đãi từ các tổ chức quốc tế là rất quan trọng để phát triển tín dụng xanh. |
Vân Linh thực hiện