Những tín hiệu tích cực từ Nhật Bản
09:17 | 22/05/2019
Mới đây, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) H.Kuroda cho biết, mặc dù có thể chịu ảnh hưởng bởi sự tụt dốc của kinh tế toàn cầu, song nền kinh tế Nhật Bản vẫn tiếp tục tăng trưởng ở mức độ vừa phải.
Số liệu công bố sơ bộ ngày 20/5/2019 từ Văn phòng nội các Nhật Bản cho thấy kinh tế của nước này trong quý I/2019 tăng trưởng 2,1% so với cùng kỳ năm trước và tăng trưởng 0,5% so với quý trước đó, sau khi loại trừ ảnh hưởng của sự biến động giá. Đây là quý thứ 2 liên tiếp kinh tế Nhật Bản tăng trưởng, sau khi tăng 1,6% trong quý IV/2018.
Đang có những gam màu tươi sáng từ nền kinh tế Nhật Bản |
Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này tăng trưởng liên tiếp trong 2 quý do có sự gia tăng mạnh đầu tư vào lĩnh vực nhà ở và đầu tư công. Đầu tư vào lĩnh vực nhà ở từ tháng 1 đến tháng 3 vừa qua tăng 1,1% so với cùng kỳ năm trước và đây là quý thứ 3 liên tiếp đầu tư trong lĩnh vực này tăng. Trong khi đó, đầu tư công cũng tăng 1,5%.
Các cân đối vĩ mô khác cũng có nhiều cải thiện. Tổng thu chi của nhà nước và địa phương đã tăng lên khoảng 22 ngàn tỷ yên; cán cân tài chính được cải thiện rõ rệt, thâm hụt ngân sách giảm mạnh từ 8,8% xuống 2,8%. Tỷ lệ thất nghiệp giảm, tạo thêm nhiều việc làm cho người dân.
Trong quá trình phục hồi này, chính sách kinh tế Abenomics giai đoạn hai, còn gọi là Abenomics 2.0, của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã đóng vai trò quyết định trong việc duy trì đà tăng trưởng cho kinh tế Nhật Bản trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động. Chính sách này nhấn mạnh rằng, mục tiêu phát triển kinh tế phải gắn nhiều hơn với an sinh xã hội nhằm khắc phục tình trạng già hóa dân số, đồng thời cải thiện các dịch vụ an sinh xã hội. Nhật Bản cũng duy trì biện pháp nới lỏng tiền tệ, sử dụng linh hoạt các chính sách tài khóa bằng việc tăng lượng cung tiền và tăng chi tiêu công... Tiếp đó, là một chương trình cải cách cơ cấu với việc thúc đẩy đầu tư tư nhân, gia tăng kết nối kinh tế toàn cầu, tăng cường nguồn nhân lực và tạo thị trường mới được đẩy mạnh.
Để tạo ra nguồn lực lượng lao động ổn định cho nền kinh tế, bên cạnh việc tích cực triển khai cuộc “cách mạng rô-bốt”, theo đó ưu tiên phát triển trí tuệ nhân tạo trong lao động và các dịch vụ phục vụ con người thì Nhật Bản còn mở cửa cho người lao động nước ngoài. Kể từ tháng 4/2019, Nhật Bản đón nhận thêm nhiều lao động nước ngoài thông qua hoạt động cấp quy chế công dân mới. Thủ tướng S.Abe thành lập một cơ quan chuyên xử lý các vấn đề liên quan đến lao động nước ngoài không yêu cầu tay nghề cao. Việc Nhật Bản mở rộng cánh cửa với lực lượng lao động nước ngoài đã được giới chuyên gia nước này đánh giá cao và nhận định rằng, đây là một bước đi đúng hướng nhằm bảo đảm sự phát triển trong tương lai của “xứ sở mặt trời mọc”.
Bên cạnh đó, Nhật Bản rất coi trọng các thỏa thuận đa phương. Sau khi Mỹ rút khỏi TPP, thì Tokyo đã giữ vai trò dẫn dắt, thông qua việc chuyển đổi TPP thành CPTPP.
CPTPP hiện nay có tổng kim ngạch thương mại khoảng 10 nghìn tỷ USD, chiếm 15% giá trị hoạt động thương mại toàn cầu. Nếu Hàn Quốc, Ấn Độ, Indonesia… gia nhập, thì con số này sẽ tăng thêm khoảng 4,9 nghìn tỷ USD. Việc thiết lập một khu vực mậu dịch tự do chung trong khu vực được kỳ vọng sẽ tạo thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu của Nhật, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu đang có chiều hướng gia tăng.
Mặc dù đã đạt được những kết quả tăng trưởng tích cực trong quý I, kinh tế Nhật Bản vẫn còn phải đối mặt với nhiều thách thức trong thời gian tới. Dù đạt được tăng trưởng GDP mạnh trong quý I/2019, xuất khẩu của Nhật Bản giảm 2,4% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân do kinh tế nhiều nước có quan hệ thương mại với Nhật Bản đều giảm tốc độ tăng trưởng, đặc biệt là nền kinh tế Trung Quốc. Nhập khẩu của Nhật Bản cũng giảm tới 4,6%, thể hiện nhu cầu trong nước yếu.
Ngoài ra, kinh tế Nhật Bản có thể sẽ gặp nhiều khó khăn trong tăng trưởng khi Chính phủ của Thủ tướng Shinzo Abe có kế hoạch tăng thuế tiêu thụ từ mức 8% hiện nay lên 10% vào tháng 10 tới - yếu tố có thể làm giảm chi tiêu của người tiêu dùng và gây tổn hại đối với nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới này.
Như vậy, mặc dù xuất hiện những tín hiệu tích cực về kinh tế, vẫn có nhiều ý kiến cho rằng, ngành xuất khẩu và sản xuất trong nước của Nhật Bản thời gian tới sẽ chịu ảnh hưởng tiêu cực từ sự tụt dốc của kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, Thống đốc BoJ H.Kuroda nhấn mạnh rằng, BoJ sẽ đưa ra những điều chỉnh phù hợp về chính sách nếu cần thiết nhằm kiểm soát các nguy cơ, qua đó cho thấy sự sẵn sàng của chính phủ Nhật Bản nhằm đối phó những rủi ro từ bên ngoài đối với nền kinh tế.
Bên cạnh đó, để đối phó với những lo ngại về tác động tiêu cực của việc tăng thuế tiêu dùng, trong ngân sách dành cho tài khóa 2019, Chính phủ Nhật Bản đã xây dựng gói ngân sách dành cho việc kích thích tăng trưởng có tổng trị giá lên tới 2.030 tỷ yên (hơn 18,55 tỷ USD) mà Thủ tướng Abe hy vọng sẽ giúp thúc đẩy nhu cầu trong nước sau khi thực hiện kế hoạch tăng thuế tiêu dùng.
Gói ngân sách này bao gồm chương trình hoàn tiền cho người mua hàng sử dụng thẻ tín dụng và các phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt, tặng phiếu mua hàng cho các hộ gia đình có thu nhập thấp hoặc có trẻ nhỏ, và chi tiêu vào các công trình công cộng để duy tu các công trình hạ tầng phục vụ cho việc phòng chống thiên tai.
Thái Hồng