Tạo sức bật mới cho miền Trung
15:30 | 20/08/2019
Sáng ngày 20/8/2019, Hội nghị Phát triển kinh tế miền Trung đã diễn ra tại TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.
Hội nghị có sự tham dự và chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, các Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình, Vũ Đức Đam. Dự hội nghị còn có Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng, đại diện các bộ, ban, ngành, lãnh đạo các địa phương, nhà đầu tư, hiệp hội trong và ngoài nước...
Tại hội nghị, nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, đột phá phát triển kinh tế, tạo sức bật mới cho miền Trung đã được đưa ra.
Kinh tế khởi sắc
Miền Trung là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng về chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh của đất nước. Khu vực có 14 tỉnh, thành ven biển với chiều dài đường bờ biển gần 1.900 km, chiếm gần 60% chiều dài bờ biển cả nước. Dân số toàn vùng khoảng 20,2 triệu người, chiếm 21% tổng dân số cả nước, diện tích tự nhiên chiếm 28,9% cả nước. Với vị trí và tiềm năng của mình, miền Trung có vị trí đặc biệt quan trọng trong thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển theo Nghị quyết số 36-NQ/TW.
Bên cạnh những thuận lợi về địa lý, đây còn là khu vực hội tụ đầy đủ các yếu tố để phát triển ngành du lịch. Ngoài ra, đến nay miền Trung cũng đã có hệ thống hạ tầng giao thông phát triển khá nhanh, đồng bộ, không chỉ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trong khu vực mà còn kết nối với hành lang kinh tế Đông - Tây khu vực Đông Nam Á và liên thông với quốc tế, thông qua các 9 sân bay, đặc biệt là hệ thống cảng biển quan trọng như Chân Mây, Tiên Sa, Kỳ Hà, Quy Nhơn…
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại hội nghị |
Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, kinh tế 14 tỉnh, thành trong khu vực thời gian qua đồng loạt khởi sắc. Tốc độ tăng trưởng các năm 2017, 2018 của vùng đạt cao so với bình quân chung cả nước. Mức độ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế cả nước của vùng có xu hướng tăng trong giai đoạn 2016-2018: năm 2016 mức đóng góp 18,83%, đến năm 2017 tăng lên 18,87%, năm 2018 mức đóng góp đạt 19,28%.
Một số địa phương trước đây thuộc diện khó khăn, nay đã đạt mức tăng trưởng khá trong năm 2018 như: Quảng Bình (7,03%), Quảng Trị (7,12%), Phú Yên (6,88%), Ninh Thuận (8,03%), Bình Thuận (8,08%). GRDP bình quân đầu người của vùng tăng từ 1.850 USD/người năm 2016 lên 2.074 USD/người năm 2018, vượt mục tiêu đề ra tại Quyết định số 1114/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính về quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung đến năm 2020...
Tuy nhiên, tại hội nghị, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, miền Trung vẫn còn đối mặt với những khó khăn trong phát triển kinh tế. Cụ thể, xuất phát điểm nền kinh tế của các địa phương thấp, tích lũy đầu tư nhỏ, hiệu quả đầu tư chưa cao, tiềm năng và thế mạnh khá tương đồng (biển, du lịch, cảng biển, sân bay, khu kinh tế, nguồn nhân lực dồi dào…) khiến các ngành kinh tế chủ lực tại các khu kinh tế, khu công nghiệp của các địa phương có sự trùng lắp nên có sự canh tranh với nhau.
Trong khi đó, động lực tăng trưởng của vùng còn yếu, bởi trong 14 tỉnh thì chỉ có các địa phương là Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Ngãi, Quảng Nam có dự án động lực quy mô lớn, các tỉnh, thành còn lại tốc độ tăng trưởng công nghiệp còn thấp, chưa khai thác được thế mạnh hệ thống cảng biển, sân bay sẵn có. Ngoại trừ Đà Nẵng và Khánh Hòa xuất siêu, các tỉnh còn lại trong vùng chủ yếu là nhập siêu. Đặc biệt, Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung chưa thể hiện được vai trò là hạt nhân tăng trưởng, đầu tầu dẫn dắt kinh tế của cả vùng.
Bên cạnh đó, hạ tầng giao thông kết nối liên vùng, nội vùng còn yếu và thiếu. Tuyến đường ven biển kết nối các tỉnh và vùng dải bờ biển miền Trung chưa được đầu tư, các tuyến đường ngang nối khu vực ven biển lên Tây Nguyên, khu vực trung du, miền núi các tỉnh chưa được đầu tư mới, nâng cấp. Chất lượng nguồn nhân lực còn thấp tỷ lệ lao động qua đào tạo có cấp chứng chỉ mới đạt khoảng 22-23%, thuộc vùng có tỷ lệ thấp của cả nước. Tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn cao (8,7%) so với bình quân cả nước (6,8%). Phát triển chưa đồng đều xét trên yếu tố vùng, lãnh thổ giữa các tỉnh trong vùng và nội bộ từng địa phương, ảnh hưởng tới khả năng phát triển vùng một cách đồng bộ, toàn diện.
Toàn cảnh Hội nghị Phát triển kinh tế miền Trung |
Trong khi đó, môi trường đầu tư kinh doanh tuy được cải thiện nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu. Thu hút đầu tư nước ngoài đạt thấp, chưa có các tập đoàn, nhà đầu tư lớn đầu tư vào lĩnh vực sản xuất. Tính liên kết giữa các doanh nghiệp chưa nhiều, thiếu vai trò đầu tàu, dẫn dắt tạo lập chuỗi giá trị sản phẩm trong sản xuất kinh doanh...
Cần cơ chế điều phối đủ mạnh
Từ việc liên kết còn lỏng lẻo nên dẫn đến việc quy hoạch, thu hút đầu tư ở miền Trung còn nhiều bất cập. Đơn cử như trong vấn đề cơ sở hạ tầng, hầu như tỉnh, thành nào trong khu vực cũng có sân bay, cảng biển. Theo số liệu thống kê của Bộ Giao thông vận tải, bình quân mỗi tỉnh, thành trong khu vực miền Trung có một sân bay và từ 2 cảng biển. Tuy nhiên, mạnh ai nấy làm nên hầu hết các sân bay cảng biển đều chưa khai thác hết công suất, hoặc công suất quá nhỏ.
Việc liên kết giữa các địa phương trong khu vực vẫn còn gặp khó khăn
Để kinh tế miền Trung phát triển, Chính phủ, các bộ, ngành, chính quyền địa phương đang tập trung tháo gỡ, có giải pháp đột phá để phát triển kinh tế miền Trung. Trong đó, một trong những giải pháp quan trọng là giải quyết bài toán liên kết.
Trên thực tế, với tiềm năng và lợi thế của miền Trung rất lớn, các tỉnh, thành phố trong khu vực đều nhận thức ý nghĩa việc liên kết phát triển vùng là tất yếu, nhằm khai thác tối đa lợi thế của từng địa phương và mục tiêu cuối cùng là chia sẻ lợi ích lâu dài, chia sẻ hạ tầng chung, nâng cao vị thế vùng.
Ông Phan Việt Cường, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam đề xuất, cần hoàn thiện cơ chế điều phối, nâng cao vị trí, vai trò của Hội đồng Vùng trong việc tham gia các chủ trương, chính sách phát triển vùng và định hướng phát triển các địa phương trong vùng. Cần đảm bảo bộ máy vùng có đủ thực quyền, trong đó có thực quyền ra quyết định (đặc biệt là thẩm quyền phê duyệt quy hoạch, kế hoạch) và quản lý, phân bổ ngân sách phát triển vùng.
Chia sẻ về sự phát triển của miền Trung trong thời gian tới, tại hội nghị, TS. Trần Du Lịch cho rằng trong bối cảnh chung về cơ hội phát triển nhanh và bền vững của đất nước, miền Trung cần có quyết tâm chính trị cao, theo tinh thần “bây giờ hay không bao giờ” để biến vùng đất nhiều tiềm năng nhưng chậm phát triển thành những địa phương phồn vinh trong 15-20 năm tới. Để rút ngắn khoảng cách phát triển so với “2 đầu”, trong 10-15 năm tới cần huy động mọi nguồn lực để đạt tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng 9-10%/năm, đến năm 2035 mức GRDP/người đạt khoảng 3 lần hiện nay. Trong 15 năm tới là cơ hội, nếu bỏ qua thì miền Trung sẽ là địa bàn rơi vào “bẫy thu nhập trung bình” sớm nhất.
Cũng theo TS. Trần Du Lịch, với mục tiêu đó cần vận dụng có hiệu quả chính sách trong Chiến lược kinh tế biển nhằm khai thác 5 lợi thế phát triển như 5 trụ cột kinh tế: Dịch vụ du lịch và các hoạt động gắn với du lịch; Cảng biển gắn với logistics; Công nghiệp chế biến, chế tạo gắn với khai thác các khu kinh tế và khu công nghiệp; Nông nghiệp công nghệ cao và ngư nghiệp; Phát triển đô thị ven biển gắn với quá trình đô thị hóa...
Thủ tướng chứng kiến lãnh đạo tỉnh Bình Định trao giấy chứng nhận đầu tư tại hội nghị
Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc biểu dương những nỗ lực của các cơ quan chức năng, địa phương trong việc tổ chức Hội nghị phát triển Kinh tế miền Trung tại tỉnh Bình Định. Thủ tướng nhấn mạnh, không có ý chí, không có quyết tâm sẽ rất khó thành công. Đến nay, nhiều tỉnh, thành trong khu vực đã vượt qua khó khăn, có đóng góp cho ngân sách của Trung ương. Đời sống của bà con được nâng lên...
Tuy nhiên, bên cạnh đó Thủ tướng cũng nêu lên những tồn tại, hạn chế trong phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực. Thủ tướng nhấn mạnh, chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở một số địa phương còn chưa rõ ràng. Các dự án chế biến, chế tạo trên địa bàn còn thiếu và yếu. Chất lượng môi trường kinh doanh chưa cao, năng lực quản lý Nhà nước còn yếu ảnh hưởng đến sự phát triển của miền Trung. Đặc biệt, việc liên kết vùng còn lỏng lẻo, nhất là hạ tầng dùng chung...
Đứng trước những vận hội mới của đất nước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu các địa phương trong khu vực phải thể hiện khát vọng vươn lên. Miền Trung phải xốc tới, phát triển bền vững hơn nữa, để khu vực miền Trung trở thành nơi đất lành chim đậu. Thủ tướng cũng lưu ý, song song với phát triển kinh tế phải bảo đảm an sinh xã hội, giảm khoảng cách giàu nghèo, quan tâm hơn nữa đến đồng bào dân tộc thiểu số,vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn...
Nghi Lộc