“Tuýt còi” cà phê đường tàu: Thượng tôn pháp luật, ứng xử văn minh
12:00 | 14/10/2019
Sau khoảng thời gian dài là điểm đến hút du khách trong và ngoài nước, những quán cà phê của người dân nằm sát đường ray xe lửa (còn gọi là cà phê đường tàu) ở một số tuyến phố thuộc các quận Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng đã bị cơ quan chức năng TP. Hà Nội “tuýt còi”.
Đã từ khá lâu, nhất là mấy năm nay, người dân và đặc biệt là du khách nước ngoài thường tụ tập đông tại khu vực đường sắt phố Trần Phú, Phùng Hưng, Điện Biên Phủ, Khâm Thiên... ở Thủ đô để chụp ảnh, đứng, ngồi uống cà phê trong lòng đường sắt. Nắm bắt đây là cơ hội để kinh doanh đồ ăn thức uống, là điểm đến có thể đem lại nguồn thu nhập, nhiều hộ dân sinh sống ngay cạnh đường ray có tàu hỏa chạy hàng ngày trên phố Phùng Hưng, Điện Biên Phủ, Lê Duẩn… đã mở quán cà phê phục vụ du khách. Trang trí bắt mắt, song các quán cà phê đường tàu chỉ rộng chừng từ 4 đến 6m2, chỉ đủ để bày một quầy bar để pha chế đồ uống. Để có chỗ ngồi cho khách, chủ các quán bày bàn, ghế ra ngay sát đường tàu, thậm chí ngay trên đường ray. Sát giờ tàu hỏa chạy qua, các chủ quán nhanh chóng thu gọn bàn, ghế và nhắc nhở du khách đứng sát vào hai bên lề đường.
Khi quán cà phê đường tàu chưa bị cấm... |
Điều ngạc nhiên là hầu hết các du khách không thấy phiền phức về việc này, mà ngược lại, họ rất thích thú mỗi khi chứng kiến đoàn tàu chạy qua. Nguy hiểm hơn, khi tàu đang chạy, nhiều du khách còn tìm cách để chạm tay vào đoàn tàu, hoặc đứng sát vào đoàn tàu để quay video cận cảnh... Đây là hành động rất nguy hiểm, giống như đùa giỡn với tử thần. Khi đoàn tàu chạy qua, bàn, ghế lại được bày ra như cũ để các vị khách tiếp tục uống cà phê và đón chuyến tàu tiếp theo.
Theo chia sẻ của ông Nguyễn Thái Bình, Chánh văn phòng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cà phê đường tàu là điểm hút khách du lịch trong đó có cả khách quốc tế. Tuy nhiên, nơi này cần được đảm bảo an ninh, an toàn giao thông đường bộ, đường sắt. Trên thực tế, Bộ Văn hóa vẫn chưa có văn bản nào khuyến cáo nhưng trong thẩm quyền vẫn có thể lường trước được các hậu quả xảy ra. Vì thế, TP. Hà Nội cần giải phóng cà phê đường tàu để đảm bảo an ninh, an toàn cho khách du lịch và đường bộ, đường sắt. Trong khi đó, Bộ Giao thông – Vận tải đã có công văn đề nghị UBND TP. Hà Nội chỉ đạo các quận Hoàn Kiếm, Đống Đa và Hai Bà Trưng xử lý các hành vi vi phạm an toàn giao thông đường sắt. TP. Hà Nội cần ngăn chặn, giải tán các điểm tụ tập đông người quanh khu vực gần đường tàu để quay phim, chụp ảnh, uống cà phê.
Chính vì thế, từ ngày 10/10, các cơ quan chức năng của TP. Hà Nội đã ra quân, ngăn du khách, người dân đến các quán cà phê gần đường tàu để đảm bảo an toàn hành lang, an toàn giao thông đường sắt. Lực lượng chức năng dùng barie rào chắn từ đầu phố “cà phê đường tàu”. Các biển cấm cùng biển thông báo bằng tiếng Việt và tiếng Anh ghi rõ: “Khu vực nguy hiểm, không tụ tập đông người quay phim, chụp ảnh; không đi, đứng, ngồi trên đường sắt; không kê bàn ghế, bày bán hàng trong lòng và hai bên đường sắt...”. Tại mỗi điểm ra - vào, lực lượng chức năng bố trí 2 - 4 người túc trực. Ngoài ra, các tổ công tác gồm công an phường, bảo vệ dân phố còn tuần tra dọc xóm đường tàu, nếu phát hiện khách du lịch sẽ mời ra ngoài. Lực lượng liên ngành sẽ tăng cường xử lý, kiên quyết ngăn chặn, giải tán các điểm tụ tập đông người quay phim, chụp ảnh, ngồi uống cà phê trong lòng đường sắt, trong đó có việc thu hồi giấy phép kinh doanh đã cấp cho các hộ kinh doanh cà phê, giải khát. Các cửa hàng kinh doanh không có giấy phép sẽ bị đóng cửa.
Cơ quan chức năng liên ngành TP.Hà Nội vào cuộc xử lý dứt điểm các quán cà phê đường tàu, cấm du khách đến gần đường ray xe lửa từ 10/10 |
Thực tế, từ khi xóm đường tàu bắt đầu kinh doanh hàng quán cà phê phục vụ khách du lịch đến để thử “cảm giác mạnh” khi tàu hỏa đi qua, cuộc sống sinh hoạt của người dân quanh khu vực này xảy ra nhiều bất tiện. Một số hộ gia đình nằm trong khu vực có cà phê đường tàu chia sẻ, hàng ngày họ phải chịu nhiều tiếng ồn từ loa đài của các quán cà phê, thậm chí đi lại cũng trở nên khó khăn, vất vả hơn trước. Nhiều người dân sinh sống không thể di chuyển xe qua khu vực hàng quán bởi có quá đông người đến vui chơi, chụp ảnh với đủ tư thế, vị trí khác nhau trên đường tàu, gây cản trở giao thông.
Việc các quán cà phê đường tàu bị cấm kinh doanh và cơ quan chức năng không cho du khách đến gần đường tàu đã nhận được sự quan tâm của dư luận. Một số ý kiến cho rằng, cà phê đường tàu là điểm du lịch mới, có nhiều yếu tố hấp dẫn du khách nên cần được ngành du lịch quan tâm tạo thành sản phẩm du lịch dựa trên quy hoạch phát triển cụ thể. Nhiều du khách đến không phải chỉ uống cà phê mà họ tìm hiểu về cuộc sống của người Hà Nội, nét độc đáo của tuyến đường sắt đi xuyên qua thành phố. Du khách quốc tế muốn trải nghiệm những cảm giác lạ ở đoạn đường tàu độc đáo của thế giới, họ thích chụp ảnh cuộc sống Hà Nội đời thường, những đoàn tàu cũ kỹ chạy trên đoạn đường ray từ thời Pháp. Do vậy, cà phê đường tàu chính là các điểm du lịch mới lạ, độc đáo để hấp dẫn du khách, việc xóa tụ điểm cà phê đường tàu sẽ gây tiếc nuối.
Trong khi đó, các chuyên gia lại nhấn mạnh việc để cà phê đường tàu ở Hà Nội tồn tại sẽ tạo ra nhiều nguy cơ, mất nhiều hơn được. Theo kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam, giữ lại cà phê đường tàu ở Hà Nội để bảo tồn nét độc đáo là không hợp lý. Vị kiến trúc sư này cho biết, theo các quy định về đường sắt, khoảng cách tối thiểu của hành lang bảo vệ là 3m. Đây đã là thể chế Nhà nước thì bắt buộc phải theo, phải thực hiện. Đây là pháp luật, an toàn tính mạng của người dân chứ không còn là chuyện văn hóa nữa. Trên thực tế, cà phê đường tàu lại bày bàn ghế sát với đường ray, rồi người dân, du khách tụ tập đông đúc. Mặc dù chưa có tai nạn đáng tiếc nào xảy ra nhưng việc “rào trước” thay vì “mất bò mới lo làm chuồng” là điều cần thiết.
Theo ông Đoàn Duy Hoạch, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, việc du khách đi lại xung quanh đường tàu gây mất an toàn khi có tàu chạy qua và gây cản trở đến việc duy tu bảo trì đường sắt. Công nhân đường sắt khi bảo trì đường thường phải giải tỏa bàn ghế được đặt trên đường sắt và mất thời gian đưa máy móc vào khu vực này. Cùng với đó, môi trường dọc đường sắt bị ảnh hưởng bởi rác thải, một số hộ dân cải tạo lối đi làm ảnh hưởng thoát nước đường sắt. Khi đi qua tụ điểm cà phê, tàu thường phải chạy chậm hơn và lái tàu phải cảnh báo từ xa và đi chậm để chờ du khách nhường đường, gây chậm tàu.
Minh chứng vào ngày 6/10, tàu LP5 do lái tàu Nguyễn Hữu Nam điều khiển xuất phát từ ga Hà Nội đi Hải Phòng, khi đến km1+200 (đoạn qua phố cà phê Phùng Hưng) đã phải dừng hơn một phút để chờ nhiều du khách “sơ tán” khỏi đường ray mới có thể tiếp tục hành trình. Ngoài ra, nhiều đoàn tàu thay đổi giờ chạy nên có thể đi qua bất ngờ và không đảm bảo an toàn cho du khách đi lại khu vực này. “Không có lý do gì để kinh doanh ở đó (gần đường ray tàu hỏa – PV)” – ông Đoàn Duy Hoạch nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, TS. Đinh Đoàn – chuyên gia tâm lý học cũng đồng tình khi TP. Hà Nội quyết xóa sổ cà phê đường tàu. Bởi theo TS. Đinh Đoàn, lĩnh vực du lịch hay bất cứ cái gì khác, việc đầu tiên là phải an toàn. Ngành đường sắt quy định có hành lang an toàn rất rõ ràng. Ngay cả chuyện nhà dân làm sát đường tàu, phạm vào hành lang an toàn đường sắt đã là khó chấp nhận chứ đừng nói đến việc giăng ghế bán cà phê giữa đường tàu. Cái gì đẹp và đẹp như thế nào do con mắt chủ quan của mỗi người. Còn trên phương diện quản lý Nhà nước, trên phương diện thượng tôn pháp luật, cái gì muốn nói là đẹp thì đầu tiên phải an toàn, phải đúng quy định pháp luật. Đối với du lịch, việc thu hút du khách đương nhiên là điều quan trọng nhưng vấn đề quan trọng nhất vẫn phải giữ gìn nét đẹp văn hóa.
Có nhiều người sẽ nghĩ rằng, việc dẹp bỏ hoàn toàn các tụ điểm cà phê đường tàu là chặt đứt sinh kế của nhiều người dân sinh sống tại khu vực này. Tuy nhiên với mục tiêu xây dựng một Thủ đô văn minh, ý thức thượng tôn pháp luật phải được đặt lên hàng đầu. Hà Nội là đất ngàn năm văn hiến, còn đó nhiều điểm du lịch đậm giá trị văn hóa – lịch sử như chùa Một Cột, Văn Miếu Quốc Tử Giám, làng cổ Đường Lâm, làng gốm Bát Tràng, Hoàng thành Thăng Long, thành Cổ Loa, cầu Long Biên... Bởi thế, chẳng có lý do gì để cho rằng cà phê đường tàu là điểm du lịch, bản thân cà phê đường tàu làm mất an toàn giao thông đường sắt, luôn tiềm ẩn nguy cơ đối với những du khách muốn trải nghiệm cảm giác lạ mà “giỡn” với tử thần!
Khôi Nguyên