Hướng đến FDI chất lượng hơn
12:22 | 18/04/2012
Việt Nam hiện đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN). Tuy nhiên, Việt Nam cần phải ưu tiên hơn cho dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chất lượng hơn, hướng tới các dự án công nghệ cao.
Điểm đến của NĐTNN
Đánh giá từ giới doanh nhân và báo chí nước ngoài cho thấy, Việt Nam hiện được xem là một trong những điểm đến đầu tư hấp dẫn nhất trong khu vực ASEAN. Theo Khảo sát của Hội đồng tư vấn kinh doanh ASEAN (ABAC), các nhà đầu tư đã xếp Việt Nam đứng thứ hai về độ hấp dẫn đầu tư, sau Indonesia. Singapore, Thái Lan và Malaysia lần lượt xếp ở các vị trí tiếp theo trong khu vực ASEAN. Báo chí Thái Lan cũng vừa đăng tải một loạt bài về sự hấp dẫn của Việt Nam trong lĩnh vực đầu tư, cho rằng Việt Nam đang có nhiều ưu thế hơn so với Trung Quốc, trong đó có giá nhân công rẻ. Dẫn chứng cho vấn đề này, trong khi giá nhân công đơn giản của Trung Quốc khoảng 300 USD/tháng thì của Việt Nam chỉ bằng một nửa, tức khoảng 150 USD/tháng. Điều này đã hối thúc nhiều NĐTNN chuyển hướng đầu tư sang Việt Nam, như Công ty sản xuất linh kiện điện tử Exp Power của Anh.
Mục tiêu hiện nay của Chính phủ là nâng cao chất lượng dòng vốn FDI vào Việt Nam, hướng tới các dự án công nghệ cao. (Ảnh: MH)
Theo đánh giá từ các NĐTNN, Việt Nam vẫn đang tiếp tục đứng trước cơ hội lớn để đẩy mạnh thu hút các dòng vốn FDI cho dù nền kinh tế còn khó khăn. Năm 2012, Việt Nam đặt mục tiêu thu hút 15 tỷ USD và giải ngân khoảng 11 tỷ USD vốn FDI. Nếu đạt được điều này, đây sẽ là một trong những nguồn lực quan trọng góp phần vào ổn định cán cân thanh toán trong bối cảnh chúng ta vẫn đang trong trạng thái nhập siêu khá lớn.
Tuy nhiên, tình hình sử dụng FDI tại Việt Nam vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế nếu không sớm chỉnh sửa, sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế. Theo các số liệu thống kê, quy mô của đại đa số doanh nghiệp FDI hiện nay tại Việt Nam là quá nhỏ so với tiêu chuẩn quốc tế. Nếu xét về vốn, có tới 63% các doanh nghiệp FDI có mức vốn chỉ dưới 2,5 triệu USD.
Thực tế, sự trỗi dậy của các doanh nghiệp FDI đã tạo ra áp lực cạnh tranh đáng kể đối với doanh nghiệp trong nước. Ngoài ra còn tiềm ẩn nguy cơ lớn về nhập khẩu các công nghệ sản xuất lạc hậu, gây nên sự mất cân đối giữa các ngành, lĩnh vực trong nền kinh tế. Bên cạnh đó, các dự án FDI hiện tận dụng một yếu điểm là tập trung vào khai thác tài nguyên giá rẻ của Việt Nam như đất, nước… và hiện còn thiếu trách nhiệm đối với vấn đề môi trường. Đây là những góc khuất, hệ luỵ từ thu hút FDI. Bởi vậy, Nhà nước cần phải có những quy chế, chính sách hợp lý hơn để hướng đến thu hút các dòng vốn FDI thực sự có chất lượng.
Ưu tiên vốn FDI chất lượng
Các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam hiện chủ yếu đến từ các quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực châu Á như Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc, Nhật Bản… Do vậy theo các nhà chuyên môn, Việt Nam cần phải hướng tới thu hút FDI nhiều hơn từ các nền kinh tế phát triển như Mỹ, châu Âu… Trong số các nguồn FDI hiện tại, mô hình dòng vốn FDI đến từ Nhật Bản nên được khuyến khích, tạo điều kiện ưu ái hơn. Lý do là vì hàm lượng công nghệ và tác động lan toả đối với nền kinh tế là điểm mạnh của FDI Nhật Bản so với các nước và vùng lãnh thổ khác. Ngoài ra, các dự án FDI của Nhật Bản thường là những dự án có quy mô lớn. Thống kê từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, công nghiệp chế biến, chế tạo và những ngành có hàm lượng công nghệ cao đang chiếm tới hơn 83% tổng vốn đầu tư đăng ký FDI của Nhật Bản tại Việt Nam. Tính đến cuối năm 2011, tổng vốn FDI Nhật Bản tại Việt Nam đã lên tới con số gần 24 tỷ USD. Trong 3 tháng đầu năm 2012, Nhật Bản đang dẫn đầu trong số 26 quốc gia và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư tại Việt Nam, với tổng vốn đăng ký mới và tăng thêm là 2,3 tỷ USD, chiếm gần 89% tổng vốn FDI vào Việt Nam.
Nhìn chung, cơ cấu đầu tư từ dòng vốn FDI của Nhật Bản đang phù hợp với định hướng thu hút FDI của Chính phủ Việt Nam. Mục tiêu hiện nay của Chính phủ là nâng cao chất lượng dòng vốn FDI vào Việt Nam, hướng tới các dự án công nghệ cao.
Theo kinh nghiệm từ một số chuyên gia Nhật Bản, để có thể thu hút được nhiều dòng vốn FDI chất lượng hơn trong tương lai, Chính phủ Việt Nam cần phải có những chính sách linh hoạt và dài hạn hơn trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Đồng thời phải xây dựng nhiều bộ luật mới như Luật Phát triển công nghiệp cơ khí, công nghiệp điện tử… một cách rõ ràng, minh bạch để tạo niềm tin thu hút các nhà đầu tư từ các nền kinh tế phát triển.
Nguyễn Minh