Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội 15 năm vững vàng tiến bước
08:24 | 11/03/2020
Trải qua 15 năm hoạt động, đến nay Sở GDCK Hà Nội (HNX) đã không ngừng phát triển và khẳng định vai trò quan trọng của mình đối với sự phát triển của TTCK Việt Nam và vận hành hiệu quả hoạt động trên cả 3 mảng thị trường gồm: thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu Chính phủ và thị trường chứng khoán phái sinh.
Dấu ấn qua từng con số
Hoạt động đấu giá cổ phần hóa các DNNN gắn với HNX từ những ngày đầu tiên khai trương hoạt động góp phần quan trọng thúc đẩy tiến trình cổ phần hóa, tái cơ cấu các DNNN, là chìa khoá giúp gia tăng hàng hóa cho cả hai Sở GDCK. Trong 15 năm qua, HNX đã tổ chức hơn 500 phiên đấu giá với hơn 3,7 tỷ cổ phần trúng giá, chiếm 57,8% tổng số cổ phần chào bán, tổng số tiền thu được đạt 61,8 nghìn tỷ đồng. Trong số này, có gần 200 phiên đấu giá chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) với tổng giá trị cổ phần bán được đạt hơn 21,7 nghìn tỷ đồng và hơn 150 phiên đấu giá thoái vốn với tổng giá trị cổ phần bán được đạt hơn 22 nghìn tỷ đồng.
Thị trường giao dịch thứ cấp cổ phiếu, từ 6 cổ phiếu niêm yết đầu tiên, giao dịch 3 phiên 1 tuần theo phương thức thỏa thuận, chỉ sau 5 năm đã đạt tới con số 367 DN. Từ đó đến nay mỗi năm, thị trường niêm yết HNX đều đón nhận từ 10-30 công ty niêm yết mới.
Quy mô vốn hoá tăng trưởng đều qua các năm, đến nay đã đạt 192 nghìn tỷ đồng, gấp hơn 100 lần so với thời điểm cuối năm 2005. Thanh khoản thị trường niêm yết HNX mặc dù biến động nhiều song vẫn ở xu thế tăng. Cùng với sự thay đổi về cơ chế, phương thức giao dịch (áp dụng cơ chế khớp lệnh liên tục, kéo dài thời gian giao dịch trong phiên, bổ sung cơ chế khớp lệnh định kỳ để xác định giá mở cửa, đóng cửa...) đã thúc đẩy thanh khoản trên thị trường cổ phiếu với giá trị giao dịch kỷ lục có giá trị lên tới hơn 1.000 tỷ đồng/phiên.
Tính trong 15 năm, các công ty niêm yết tại HNX đã huy động qua HNX hơn 109.677 tỷ đồng vốn cho đầu tư, sản xuất, kinh doanh, tạo của cải vật chất cho xã hội thông qua hoạt động phát hành cổ phiếu trên TTCK. Con số này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh nhiều DN phụ thuộc vào vốn vay của ngân hàng và nhất là ở các giai đoạn mặt bằng lãi suất ngân hàng rất cao, khó tiếp cận vốn vay. Nhiều DN đã tăng quy mô gấp nhiều lần sau khi niêm yết, có những DN tăng quy mô hơn chục lần thông qua các đợt phát hành trên HNX.
Ông Nguyễn Anh Phong - Phó tổng giám đốc HNX cho biết, để xây dựng và phát triển thị trường, HNX đã chú trọng đầu tư vào hệ thống công nghệ giao dịch để có thể nâng cao năng lực xử lý lệnh, đón đầu các xu hướng giao dịch của thị trường.
Hệ thống giao dịch phiên bản Core I5 do HNX phát triển đã sở hữu các tiêu chuẩn kỹ thuật tiên tiến, hiện đại tương tự như hệ thống của Sở GDCK Tokyo, Sở GDCK New York. Hệ thống công bố thông tin DN (CIMS) do HNX khởi xướng và triển khai đã giúp 97% DN niêm yết tại HNX chủ động công bố thông tin, rút ngắn thời gian, giảm thiểu sai sót và chi phí công bố thông tin. Bên cạnh đó, HNX còn triển khai một loạt các chương trình hỗ trợ các DN niêm yết hướng tới mục tiêu nâng chất lượng quản trị công ty và tăng minh bạch trong công bố thông tin.
Từ hơn 10 năm qua, HNX đã tổ chức các hoạt động thúc đẩy quản trị công ty của DN niêm yết, nâng cao ý thức minh bạch hóa thông tin của DN, hỗ trợ các nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thông tin của DN. Đặc biệt, từ năm 2013 chương trình Chấm điểm công bố thông tin và minh bạch dành cho các DN niêm yết HNX đã được HNX triển khai hàng năm. Nhờ đó, hoạt động công bố thông tin của DN đã có những chuyển biến tích cực. DN từ chỗ công bố thông tin theo nghĩa vụ nay đã có những DN tự nguyện công bố thông tin minh bạch, công bố thông tin nhiều hơn theo nghĩa vụ yêu cầu.
Thị trường UPCoM phát triển vượt kỳ vọng
Năm 2009, HNX tiếp tục khai trương hoạt động thị trường giao dịch cổ phiếu các công ty đại chúng chưa niêm yết (UPCoM) sau 4 năm vận hành thị trường cổ phiếu niêm yết nhằm thu hẹp hoạt động giao dịch đầy rủi ro trên thị trường tự do. Trong hơn 10 năm vận hành thị trường này, HNX liên tục đề xuất và đưa ra các giải pháp linh hoạt để tăng tính hấp dẫn cho thị trường UPCoM như thay đổi cơ chế đăng ký giao dịch theo hướng đơn giản hóa thủ tục, thay đổi cơ chế giao dịch, bổ sung phương thức khớp lệnh liên tục trên UPCoM, triển khai giao dịch trực tuyến, tăng biên độ dao động giá từ 10 lên 15%.
Với sự hậu thuẫn về chính sách gắn đấu giá cổ phần hóa DNNN với đăng ký giao dịch trên UPCoM (thông tư 115/2016/TT-BTC), UPCoM đã có sự phát triển đột phá. Chỉ trong vòng 4 năm từ 2015-2019, UPCoM đã tăng gần 4 lần về số lượng DN và 15 lần về giá trị vốn hóa. UPCoM hiện quy tụ gần 900 công ty lớn nhỏ, đa dạng về ngành nghề kinh doanh trong đó có những tên tuổi lớn của nền kinh tế như Vietnam Airlines, Tổng công ty gốm sứ Viglacera, Tập đoàn Dệt may Việt Nam, Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam…
Quy mô vốn hoá thị trường đã vượt gần 5 lần thị trường niêm yết HNX, tương đương gần 30% quy mô thị trường cổ phiếu niêm yết của cả 2 Sở GDCK. UPCoM còn giúp các DN huy động 133,5 nghìn tỷ đồng vốn cho đầu tư sản xuất, kinh doanh qua kênh phát hành cổ phiếu. UPCoM đã phát triển vượt xa kỳ vọng, không chỉ hoàn thành sứ mệnh thu hẹp thị trường tự do như mục tiêu ban đầu đề ra mà dần đã trở thành bệ đỡ cho cả DN, là nơi tạo hàng chất lượng cho thị trường niêm yết, góp phần quan trọng vào công cuộc cổ phần hoá, thoái vốn của DNNN, tạo cơ chế thị trường để xác định giá cho DNNN thực hiện cổ phần hoá, thoái vốn nhà nước.
Hoạt động trên thị trường TPCP ngày một minh bạch và có tính thanh khoản, thị trường có sự phát triển ấn tượng cả về quy mô và chiều sâu, làm tốt chức năng huy động vốn trung và dài hạn phục vụ đầu tư phát triển. Thị trường chứng khoán phái sinh phát triển nhanh, là kênh phòng ngừa rủi ro cho nhà đầu tư trên thị trường cơ sở.
Trần Hương