Môi trường kinh doanh: Kỳ vọng lớn từ những cải cách, tháo gỡ cụ thể

	Cải thiện môi trường kinh doanh: Còn nhiều việc phải làm
	Loại bỏ điều kiện kinh doanh không phù hợp
	Môi trường kinh doanh tại Việt Nam: Tăng tốc để bứt phá

Hành lang, cơ sở pháp lý rõ ràng hơn

Nghị định số 07/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 98/2021/NĐ-CP ngày 8/11/2021 về quản lý trang thiết bị y tế vừa được ban hành được kỳ vọng sẽ khơi thông vướng mắc, giải quyết các tồn tại, hạn chế, bất cập phát sinh trong thời gian vừa qua, đáp ứng yêu cầu thực tiễn quản lý và yêu cầu hội nhập trong lĩnh vực trang thiết bị y tế.

Cùng với đó, Nghị quyết 30/NQ-CP về việc tiếp tục thực hiện các giải pháp bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế; Nghị định số 08/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung và ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các Nghị định quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế đã được ban hành…

Không chỉ giúp tháo gỡ những vướng mắc, bất cập mà các lĩnh vực này gặp phải trong suốt thời gian qua mà các chuyên gia cho rằng, đây còn là những tín hiệu, dẫn chứng cho thấy môi trường kinh doanh được được thúc đẩy, cải thiện một cách cụ thể cũng như tạo hành lang, cơ sở pháp lý rõ ràng hơn để các bên liên quan thực hiện và tuân thủ, thay vì chỉ nói cải thiện chung chung.

Lấy ví dụ về Nghị định 07 và Nghị quyết 30, không chỉ các lãnh đạo bệnh viện, doanh nghiệp trong ngành y tế cũng cho rằng các quy định mới đã “cấp cứu” kịp thời, tháo gỡ nhiều vướng mắc mà họ đang gặp phải.

“Nghị định 07 và Nghị quyết 30 là nỗ lực của Chính phủ, giúp giải quyết, khơi thông được những “bế tắc” của hệ thống y tế trong suốt thời gian vừa qua”, TS. Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh (NLCT) quốc gia, Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) nhận định.

Theo chuyên gia này, những điểm nhấn tích cực nhất là khơi thông những ách tắc trong lĩnh vực y tế liên quan đến vấn đề đấu thầu; và việc chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Đơn cử, trước đây chúng ta ban hành cấp giấy phép nhập khẩu và giấy phép thì phải có thời hạn. Giờ chuyển sang cấp số lưu hành có giá trị không thời hạn, tức là chúng ta sẽ đẩy mạnh ở khâu hậu kiểm.

“Điều này không chỉ tạo thuận lợi hơn cho các đối tượng chịu tác động như các doanh nghiệp liên quan mà còn giúp thay đổi cả cách thức và năng lực quản lý nhà nước. Vì thế, đây chính là một cải cách tốt mà chúng ta cần áp dụng trong các lĩnh vực khác”, bà Thảo nói.

Tuy nhiên, nhìn ở góc độ cải thiện môi trường kinh doanh rộng hơn, các chuyên gia cho rằng vẫn còn nhiều bất cập tồn tại trong rất nhiều lĩnh vực chuyên ngành (như đăng kiểm, phòng cháy chữa cháy…) và liên ngành (đặc biệt là các thủ tục liên quan đến đầu tư, điều kiện kinh doanh…) cần giải quyết.

Cùng với đó, việc có những văn bản với hành lang, cơ sở pháp lý rõ ràng hơn để các bên tuân thủ là cần thiết; và tạo ra kỳ vọng trong thời gian tới nhiều vấn đề ách tắc khác cũng được giải quyết. Song, quan trọng hơn là kết quả thực thi những quy định mới sẽ như thế nào.

Để nhân lên động lực cải cách

Mặc dù ghi nhận những nỗ lực lớn trong tháo gỡ vướng mắc và thúc đẩy thuận lợi cho các hoạt động đầu tư kinh doanh, nhưng TS. Nguyễn Minh Thảo cũng thẳng thắn cho rằng, chúng ta vẫn đang chậm trong cải thiện. Ví dụ, những thay đổi trong Nghị định 07 và Nghị quyết 30 về thời hạn đăng ký cấp phép cho các trang thiết bị y tế, đáng lẽ cần được làm từ vài năm trước đây.

Bên cạnh đó, những tháo gỡ vẫn mang tính chạy theo xử lý tình huống (các lĩnh vực cụ thể gặp vướng mắc, khó khăn) và đôi khi những tình huống đến mức “đình đốn” rồi mới đưa ra được những giải pháp. Điều này cho thấy các phản ứng chính sách còn chậm. Ngoài ra, vấn đề lớn hơn là những rào cản liên quan đến chồng chéo, vướng mắc trong các luật lại không dễ sửa đổi…

“Những thực tế đó đòi hỏi một mặt cần sửa đổi nhanh, theo quy trình rút gọn với những lĩnh vực, vấn đề đang vướng ở tầm nghị định; mặt khác cần tiến tới khắc phục các vấn đề “gốc gác” nằm ở sửa đổi các luật, nhất là liên quan đến hoạt động đầu tư. Chúng ta cần các áp lực hơn để nhân lên động lực cải cách”, bà Thảo nói.

Theo chuyên gia này, những cải thiện tích cực vừa qua, đặc biệt là liên quan đến Nghị định số 07 và Nghị quyết 30 trong lĩnh vực y tế cần là bài học kinh nghiệm tốt cho đẩy nhanh cải cách trong các lĩnh vực khác.

“Vấn đề đấu thầu hay việc chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm không chỉ liên quan đến y tế mà ở rất nhiều ngành nghề, lĩnh vực khác. Do đó từ kinh nghiệm và trong sửa đổi ở lĩnh vực y tế - một trong lĩnh vực phức tạp nhất nhưng chúng ta đã làm được - cần nhân rộng, có cách thức quản lý mới ở các lĩnh vực khác”, bà Thảo đề xuất.

Không chỉ ở lĩnh vực y tế hay trên thị trường vốn đã có những sửa đổi, tháo gỡ mà ở nhiều lĩnh vực khác, một loạt dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung như liên quan đến Nghị định 95 và Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu; nghị quyết của Chính phủ về tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản… cũng đang được khẩn trương hoàn thiện để sớm ban hành. Tất cả cho thấy những nỗ lực lớn của Chính phủ trong cải thiện môi trường kinh doanh, tạo lập môi trường thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.

Kỳ vọng của các chuyên gia là những cải cách, sửa đổi sẽ được tiến hành quyết liệt và kịp thời hơn nữa dựa trên những kinh nghiệm và bài học tích cực có được vừa qua. Xét cho cùng, môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, thuận lợi, rõ ràng luôn là yếu tố quan trọng nhất để nhà nước quản lý; người dân, doanh nghiệp tuân thủ và qua đó giúp cho nền kinh tế vận hành thông suốt.