Cần xây dựng chính sách thuế TTĐB phù hợp

Các doanh nghiệp cho rằng, việc áp thuế không hiện thực hóa được mục tiêu điều chỉnh hành vi, bảo vệ người tiêu dùng, tăng thu ngân sách mà ngược lại, còn khiến doanh nghiệp khó chồng khó.

Cụ thể, các hiệp hội doanh nghiệp và trò chơi điện tử cho rằng, việc bổ sung game online vào danh mục chịu thuế TTĐB lúc này là chưa phù hợp thời điểm, thậm chí có thể khiến ngành công nghệ non trẻ và đầy triển vọng này sụp đổ. Hiện có khoảng 30 triệu người tương tác với game online, tuy nhiên các doanh nghiệp Việt chỉ chiếm 1% các trò chơi và quản lý 2% người chơi. Vì vậy, bà Nguyễn Thùy Dung, Giám đốc Sohagame chỉ ra, việc tăng thuế TTĐB gần như không thể tác động đến hành vi người chơi. Hơn thế, hiện các doanh nghiệp game online rất khó khăn khi vừa phải đối mặt với nhu cầu chơi giảm do khó khăn của nền kinh tế, vừa phải cạnh tranh với các nền tảng game online xuyên biên giới, nhiều doanh nghiệp đã phải rời bỏ thị trường. Hiện chỉ còn 22 doanh nghiệp Việt/200 doanh nghiệp game online đã đăng ký kinh doanh trên thị trường Việt Nam.

Mở rộng đối tượng chịu thuế TTĐB sẽ khiến doanh nghiệp khó chồng khó

Ông La Xuân Thắng đến từ CTCP Vinagame cũng cho rằng, trong bối cảnh doanh thu ngành game online toàn cầu dự kiến đạt 200 tỷ USD vào năm 2024, cộng với việc Việt Nam đang thực hiện chiến lược chuyển đổi số quốc gia, hướng tỷ trọng kinh tế số 20% GDP vào năm 2025 và 30% vào năm 2030, cần tạo điều kiện cho ngành game phát triển trở thành một ngành mũi nhọn để hiện thực hóa mục tiêu này. Đây cũng là một cách nuôi dưỡng nguồn thu. Từ các phân tích này, các hiệp hội, doanh nghiệp trong ngành đề xuất bỏ game online ra khỏi danh mục áp thuế TTĐB.

Còn với việc ngành đồ uống được bổ sung vào danh sách tính thuế TTĐB trong Dự thảo, luật sư Trần Ngọc Trung, đại diện tiểu ban pháp chế Am Charm cho rằng, lý giải của Bộ Tài chính chưa đủ căn cứ khoa học chứng minh đồ uống có đường có hại cho sức khỏe. PGS.TS. Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Việt Nam chỉ ra có rất nhiều loại thực phẩm có chứa đường và hàm lượng calo cao tồn tại trên thị trường (bánh kẹo đều vào khoảng 300-400kcal/100g và kem trung bình là trên 200 kcal/100g trong khi nước giải khát có đường là 44kcal/100g). Nếu đánh thuế nước giải khát có đường, người tiêu dùng vẫn có thể tiêu thụ đường và calo với hàm lượng cao hơn từ các sản phẩm khác. “Vậy có bất bình đẳng không khi chỉ áp dụng với đồ uống có đường mà không phải sản phẩm có đường”, ông Trung đặt vấn đề.

Nghiên cứu lượng hóa của CIEM năm 2017 khi Bộ Tài chính đề xuất chính sách thuế mới đối với nước giải khát có đường trong đó áp mới thuế TTĐB 10% cho thấy, dự kiến tăng thuế TTĐB từ 0% lên 10% khiến ngân sách tăng 2.279,1 tỷ đồng. Tuy nhiên sản lượng giảm, giá bán đội lên vì thuế có thể khiến thu ngân sách giảm khoảng 3.159,5 tỷ đồng và kết quả là ngân sách giảm thu 880,4 tỷ đồng. Quan trọng hơn là lợi thế kinh tế theo quy mô của doanh nghiệp giảm, giá trị tăng thêm của nền kinh tế giảm, chỉ số giá tiêu dùng tăng, tăng trưởng GDP giảm.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, việc tăng thuế TTĐB với đồ uống có đường đã triển khai ở một số quốc gia đang dần bị bãi bỏ vì không đạt được mục tiêu giảm thừa cân, béo phì. Phó tổng giám đốc Coca - Cola Việt Nam Bùi Khánh Nguyên cho biết, thuế TTĐB không phải “cây đũa thần” khi triển khai đơn lẻ, nhưng lại tăng thêm trách nhiệm tài chính cho doanh nghiệp trong bối cảnh phải dành nguồn lực tập trung thực hiện chuyển đổi năng lượng tiêu thụ sang năng lượng tái tạo, trách nhiệm tái chế bao bì, hướng tới sản xuất xanh thực hiện thực hiện mục tiêu giảm phát thải bằng 0 của Việt Nam theo cam kết tại COP 26.

Ông Nguyễn Thanh Phúc, một chuyên gia của Heiniken khuyến nghị, các nhà hoạch định chính sách cần cân nhắc kỹ việc sửa đổi Luật Thuế TTĐB trong bối cảnh khó khăn như hiện nay. Trong khi chúng ta đang hết sức hỗ trợ doanh nghiệp thì việc tăng thuế TTĐB sẽ đi ngược lại những nỗ lực thời gian qua. Ông cũng cho rằng, trong bối cảnh Chính phủ khuyến khích thay thế đồ uống có cồn thì việc đưa nước uống đại mạch vào đối tượng chịu thuế như bia là không hợp lý. “Không thể coi nguyên liệu chế biến như nhau là cơ sở pháp lý áp dụng chung chính sách sắc thuế hạn chế tiêu dùng”, ông nói. Thậm chí cần phải có chính sách khuyến khích doanh nghiệp mở rộng sản xuất, giảm thuế cho doanh nghiệp thay vì tăng thuế để thay đổi hành vi người tiêu dùng từ đồ uống có cồn sang nước không cồn.

Tổng giám đốc Heiniken Neo Gim Siong Bennett cũng cho rằng, không nên tăng thuế và phương pháp tính thuế ở thời điểm này. “Có thể nói, môi trường kinh doanh hiện tại là khó khăn cho tất cả các doanh nghiệp”, ông nhấn mạnh và cho biết có nhiều phương pháp tính thuế, mỗi quốc gia cần lựa chọn và áp dụng phù hợp với bối cảnh của mình.