Hướng đến phát triển Cù Lao Chàm bền vững

Vùng đảo có lịch sử phát triển lâu đời

Trong phần “Lịch sử và kiến trúc” đã giới thiệu: Thời kỳ Champa (thế kỷ 2 - 15), Cù Lao Chàm là một địa chỉ nổi tiếng trên tuyến đường giao thương hàng hải quốc tế ven biển Đông Thương thuyền các nước khi đến buôn bán với Lâm Ấp phố của Champa ở bên trong cửa Đại Chiêm thường ghé lại Cù Lao Chàm để tiếp tế lương thực, củi nước và thực hiện hoạt động thương mại.

Tại Bãi Làng đã tìm thấy một số địa điểm khảo cổ học thuộc thế kỷ 9 - 10 với các hiện vật như đồ gốm Islam (Trung Cận Đông); thủy tinh màu Ả Rập, Ba Tư; gốm Việt Châu, Định Châu, Hồ Nam (Trung Quốc), gốm Thái Lan, Việt Nam cho thấy, hoạt động giao thương tại đây đã diễn ra mạnh mẽ, nhộn nhịp…. Đặc biệt, Cù Lao Chàm - Hội An thời kỳ Tiền - Sơ sử và dòng chảy văn hóa thời đại Kim khí của xứ Quảng, miền Trung là một vùng đảo có lịch sử phát triển lâu đời. Tại đây đã phát hiện di chỉ khảo cổ Bãi Ông có niên đại cách ngày nay trên 3.000 năm, chứng tỏ lúc bấy giờ đã có cư dân sinh sống và khai thác các tài nguyên biển đảo.

Du khách trải nghiệm vườn ươm san hô tại đảo Cù Lao Chàm

Cuốn sách đưa người đọc đến từng địa danh cùng nội dung khái quát và hình ảnh đẹp về phong cảnh, đời sống sinh hoạt của người dân nơi đây. Đặc biệt Bãi Hương ở Cù Lao Chàm được giới thiệu tỉ mỉ: “Mỗi sáng sớm những chiếc thuyền câu, thuyền lưới cập bến bày bán các loại tôm, ghẹ, cá, mực tươi rói dọc cầu cảng vào xóm. Bạn có thể nghỉ lại tại một homestay là ngôi nhà nhỏ mang đậm dấu vết cuộc sống của người dân biển, thưởng thức những món hải sản tươi ngon do chính họ đánh bắt hoặc theo những chiếc thuyền câu, thúng chai (thuyền thúng) cùng chủ nhà đi câu, đánh lưới, lặn ngắm san hô... Các di tích miếu Tổ nghề Yến, miếu Ngũ Hành, tịnh xá Ngọc Hương là những điểm tham quan giúp bạn hiểu rõ hơn về đời sống tinh thần của người dân nơi đây”.

Cùng với những giá trị văn hóa đặc trưng của cư dân miền biển đảo, gắn bó lâu năm với nghề khai thác thủy hải sản, khai thác yến sào với những lễ hội dân gian, truyền thống như lễ hội cầu ngư, giỗ tổ nghề yến… Cù Lao Chàm còn có nguồn tài nguyên rừng đa dạng, độc đáo. Thế nhưng, hiện nay du khách đến tham quan Cù Lao Chàm lại chưa được trải nghiệm du lịch sinh thái rừng.

Tour thí điểm du lịch xanh Cù Lao Chàm

Theo thống kê, mỗi năm Cù Lao Chàm đón gần nửa triệu khách tham quan, góp phần tạo đà phát triển cho ngành du lịch biển Hội An. Tuy nhiên, sau hơn 10 năm phát triển, chương trình tour đưa khách tham quan đảo vẫn không có nhiều thay đổi, chủ yếu đi về trong ngày. Lượng khách tập trung trên đảo cùng một thời điểm dẫn đến chưa khai thác hết những thế mạnh mà Cù Lao Chàm đang có, thậm chí còn gây áp lực lên nguồn lợi thủy hải sản, phát sinh chất thải...

Trưởng ban Thư ký, Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm Lê Ngọc Thảo cho biết, không chỉ nổi bật với hệ sinh thái rừng - biển, Cù Lao Chàm còn được biết đến như một địa chỉ văn hóa, lịch sử nổi tiếng với các di tích, công trình kiến trúc cổ thuộc các nền văn hóa Sa Huỳnh, Chăm Pa, Đại Việt… Cư dân sống trên đảo cũng đã tạo dựng nên một bề dày lịch sử văn hóa độc đáo với kho tàng tri thức dân gian, văn hóa ẩm thực phong phú, đặc trưng. Vậy nên, đưa những nghề truyền thống địa phương và những câu chuyện được truyền từ xa xưa vào du lịch, quảng bá hình ảnh, cung cấp những chương trình trải nghiệm văn hóa cho du khách cũng là hướng đi hiệu quả cho du lịch Cù Lao Chàm.

Bên cạnh đó, mới đây, Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm đã tổ chức tour thí điểm du lịch xanh tại xã đảo Tân Hiệp – Cù Lao Chàm. Trong 2 ngày các khách mời đã được tham quan các địa điểm du lịch trên đảo như Trung tâm truyền thông Khu bảo tồn biển, giếng cổ, chùa Hải Tạng, vườn ươm san hô; trải nghiệm nghề đan võng cây ngô đồng, nghề làm bánh ít lá gai, nghề đan lưới, hái lá rừng làm nước uống... Mục đích của chương trình nhằm giới thiệu các sản phẩm du lịch xanh, gắn với bảo tồn văn hóa và phát huy các giá trị bản địa, hướng đến phát triển du lịch bền vững.

Trưởng ban Thư ký, Ban Quản lý Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm khẳng định, du lịch xanh với các dịch vụ đặc trưng, tái tạo thiên nhiên sẽ là hướng chủ đạo. Thông qua các hoạt động thực tế như cấy ghép san hô, phục hồi tài nguyên từ rác thải, tham gia vào các hoạt động đời sống người dân… không chỉ góp phần tạo sự phong phú cho tour du lịch mà còn giúp người dân và du khách hiểu rõ hơn về khái niệm du lịch xanh và phát triển bền vững.y