Hydro xanh - đòn bẩy giúp Việt Nam đạt mục tiêu Net Zero

Hydro xanh được xác định là hạt nhân cho quá trình chuyển đổi bền vững

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và cạn kiệt tài nguyên toàn cầu, hydro xanh nổi lên như giải pháp chiến lược cho chuyển đổi năng lượng bền vững. Tại Việt Nam, Chính phủ đã có những bước đi mạnh mẽ để hiện thực hóa tiềm năng này, biến tầm nhìn thành hành động cụ thể.

Phát biểu tại diễn đàn về hiện thực hóa nền kinh tế Hydrogen Việt Nam diễn ra ngày 24/6/2025, TS. Mai Duy Thiện, Chủ tịch Hội Năng lượng sạch Việt Nam cho biết, hydro xanh là "giải pháp hết sức quan trọng trong lộ trình chuyển đổi năng lượng" nhờ đặc tính không phát thải carbon trong toàn bộ vòng đời sản phẩm.

"Hydro không chỉ là tương lai của ngành năng lượng, mà còn là chìa khóa cho sự phát triển bền vững và phát thải ròng bằng '0'", ông Thiện chia sẻ.

Việt Nam đã thể hiện cam kết mạnh mẽ thông qua việc ban hành Chiến lược phát triển năng lượng Hydro đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Tuy nhiên, để chiến lược này đi vào thực tiễn, cần sự đồng lòng, kết nối và hợp tác giữa Chính phủ, doanh nghiệp, tổ chức quốc tế, viện nghiên cứu, trường đại học và toàn xã hội.

Ông Đặng Hải Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Dầu khí và Than (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ Công Thương đã tích cực triển khai chiến lược này bằng cách tổ chức hội nghị công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược năng lượng Hydro. Nghiên cứu đưa nội dung về chính sách phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới vào Luật Điện lực số 61/2024/QH15.

Bộ Công Thương đã nghiên cứu, đề xuất tại dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) các ưu đãi và hỗ trợ đặc biệt cho các dự án sản chất hydro, amoniac từ nguồn năng lượng tái tạo, nghiên cứu việc chuyển đổi nhiên liệu luyện thép từ than sang hydrogen, xây dựng các quy định kỹ thuật về an toàn, yêu cầu kỹ thuật liên quan.

Theo ông Đặng Hải Anh, sau hơn một năm triển khai, Chiến lược năng lượng hydro đã thu hút sự quan tâm lớn từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Theo ông Đặng Hải Anh, công suất sản xuất hydro từ năng lượng tái tạo và các quy trình thu giữ carbon đã cơ bản đạt mục tiêu đề ra cho giai đoạn đến năm 2030, khoảng 100-500 nghìn tấn/năm.

Các bộ, ngành, địa phương và đơn vị liên quan đang tích cực phối hợp để xây dựng cơ chế, chính sách; phát triển khoa học công nghệ, nguồn nhân lực; thúc đẩy hợp tác quốc tế và xúc tiến đầu tư, nhằm đưa hydro trở thành một phần không thể thiếu trong cơ cấu năng lượng quốc gia, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng "0".

Ông Đặng Hải Anh nhận định, việc ứng dụng hydrogen tại Việt Nam còn hạn chế, chủ yếu trong công nghiệp lọc hóa dầu và sản xuất đạm với sản lượng nhỏ. Đặc biệt, nhu cầu sử dụng hydrogen xanh gần như chưa có.

Ông Hải Anh cho rằng, cơ chế, chính sách ưu đãi hiện hành chưa đủ hấp dẫn để thu hút đầu tư vào lĩnh vực này, vốn đòi hỏi chi phí lớn và khó khăn trong việc thu xếp vốn. Hydrogen là lĩnh vực mới, công nghệ hiện đại, đòi hỏi thời gian nghiên cứu và làm chủ công nghệ. Các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật chuyên ngành và hạ tầng tồn chứa, vận chuyển, phân phối hydrogen ở Việt Nam cũng chưa phát triển.

Bổ sung thêm, ông Nguyễn Văn Thạo chỉ ra những bất lợi từ sự thay đổi công nghệ, sự cạnh tranh với các nhiên liệu khác và các quốc gia khác. Ông Thạo cho rằng khung pháp lý, cơ chế, chính sách quốc gia liên quan đến chuyển đổi sử dụng nhiên liệu hydrogen còn chưa đầy đủ, thiếu cơ sở hạ tầng chuyên dụng và nguồn nhân lực cần thiết.

Để tháo gỡ những khó khăn trên, ông Đặng Hải Anh đề nghị các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện Quyết định số 165/QĐ-TTg ngày 7/2/2024. Đặc biệt, Bộ Công Thương cần rà soát danh mục các dự án hydrogen trong Quy hoạch năng lượng quốc gia để đảm bảo sự phù hợp và thống nhất. Bộ Tài chính cần khẩn trương nghiên cứu, hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển hydrogen xanh tại Việt Nam.

Ông Nguyễn Văn Thạo kêu gọi đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang sử dụng động cơ và phương tiện giao thông dùng nhiên liệu hydrogen, đồng thời tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài vào sản xuất hydrogen xanh. Các giải pháp khác bao gồm đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng Pin nhiên liệu, phát triển các công cụ tài chính xanh để huy động vốn, và xây dựng chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi sử dụng nhiên liệu.

Theo ông Thạo, việc tận dụng nguồn năng lượng tái tạo dồi dào của các địa phương để sản xuất hydrogen ở thượng nguồn, cùng với việc xây dựng chính sách tận dụng cơ sở hạ tầng khí thiên nhiên hiện có và đầu tư mới hệ thống truyền tải, lưu trữ, phân phối hydrogen ở trung nguồn, phục vụ các ngành công nghiệp chủ chốt.