Thị trường giao đồ ăn online làm thay đổi thói quen tiêu dùng

Theo Báo cáo Chỉ số Thương mại điện tử Việt Nam (EBI) 2025 của Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM), quy mô thị trường TMĐT bán lẻ Việt Nam đạt khoảng trên 40 tỷ USD vào cuối năm 2025. Việt Nam hiện nằm trong top 5 thị trường TMĐT phát triển nhanh nhất thế giới, với tốc độ tăng trưởng trung bình 20 - 25% mỗi năm.

Cùng với đó, thanh toán không dùng tiền mặt trở thành xu hướng chủ đạo. Theo Ngân hàng Nhà nước, hơn 75% giao dịch TMĐT hiện được thanh toán qua ví điện tử hoặc QR code, giúp các giao dịch nhanh chóng và an toàn hơn.

Song song với TMĐT, thị trường giao đồ ăn trực tuyến (food delivery) tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ. Theo ước tính của Statista và VECOM, doanh thu mảng này tại Việt Nam năm 2025 đạt gần 3 tỷ USD, tăng khoảng 15% so với năm 2024.

Các nền tảng lớn như ShopeeFood, GrabFood, Baemin, GoFood hiện đang nỗ lực mở rộng mạng lưới. Không chỉ phục vụ các món ăn truyền thống, nhiều ứng dụng đã triển khai dịch vụ giao đồ uống, cà phê pha sẵn, bữa ăn dinh dưỡng, thậm chí cả thực phẩm tươi từ siêu thị.

Theo đại diện ShopeeFood Việt Nam, số lượng đơn hàng trong quý III/2025 tăng hơn 30% so với cùng kỳ năm ngoái, với nhu cầu cao nhất thuộc nhóm nhân viên văn phòng và sinh viên. Công ty không chỉ cạnh tranh về giá, mà còn tập trung vào trải nghiệm như giao nhanh, đúng giờ, an toàn và ưu đãi cá nhân hóa.

Phía GrabFood cũng ghi nhận xu hướng người dùng đặt món nhiều hơn vào buổi sáng và buổi tối. Ông Nguyễn Quốc Huy, Giám đốc điều hành GrabFood Việt Nam chia sẻ, khách hàng đang hướng đến sự tiện lợi: “Chúng tôi đang thử nghiệm mô hình giao kết hợp nhiều đơn hàng và áp dụng AI để dự báo nhu cầu, giảm thời gian giao trung bình xuống còn 20 phút”.

Thói quen tiêu dùng đang thay đổi nhanh chóng, đặc biệt ở nhóm Gen Z và Millennials. Họ mua hàng và đặt món theo cảm hứng, bị thu hút bởi các chiến dịch livestream, mã giảm giá, flash sale hay combo tiết kiệm.

Khảo sát của VECOM cho thấy, gần 70% người dùng TMĐT đã từng mua sản phẩm sau khi xem livestream bán hàng, trong khi 60% khách hàng giao đồ ăn đặt món vì có ưu đãi trong ứng dụng.

Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh phân tích, người tiêu dùng Việt Nam ngày càng "số hóa". Họ không chỉ mua sắm mà còn tìm kiếm trải nghiệm, xem đánh giá, bình luận, tương tác với người bán. Các nền tảng TMĐT đang trở thành không gian tiêu dùng tổng hợp.

Ông Nguyễn Ngọc Dũng, Chủ tịch Hiệp hội TMĐT Việt Nam cho rằng, TMĐT và dịch vụ giao đồ ăn không còn là các lĩnh vực tách biệt, mà đang dần hội tụ thành một hệ sinh thái tiêu dùng số hoàn chỉnh. Người dùng quen đặt đồ ăn sẽ dễ dàng chuyển sang mua hàng FMCG trên cùng nền tảng. Ngược lại, các sàn TMĐT đang mở thêm dịch vụ giao nhanh trong 1 - 2 giờ để đáp ứng nhu cầu bữa ăn, nhu yếu phẩm mỗi ngày.

Thị trường giao đồ ăn nhanh ngày càng tăng trưởng mạnh mẽ

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay với doanh nghiệp là chi phí vận hành. Nhiều nhà hàng nhỏ phải chi 20 - 25% doanh thu cho phí nền tảng và khuyến mãi, khiến lợi nhuận mỏng. Ngoài ra, yêu cầu về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, bảo mật dữ liệu người dùng ngày càng khắt khe, đòi hỏi đầu tư lớn về công nghệ và quy trình.

Để phát triển dài hạn, các chuyên gia cho rằng doanh nghiệp cần đa kênh hóa (bán hàng qua website riêng, mạng xã hội, sàn TMĐT và app riêng), đầu tư logistics lạnh và công nghệ quản lý đơn hàng; đồng thời tận dụng dữ liệu lớn (Big Data) để hiểu rõ hành vi khách hàng.

Theo chuyên gia phân tích thị trường số Lê Minh Hoàng, 2025 là năm bản lề để TMĐT Việt Nam chuyển từ tăng trưởng về lượng sang tăng trưởng về chất. Doanh nghiệp nào ứng dụng tốt AI, cá nhân hóa trải nghiệm và tối ưu chuỗi cung ứng sẽ giữ được khách hàng lâu dài.

Bên cạnh đó, Chính phủ và các cơ quan quản lý cũng đang hoàn thiện khung pháp lý mới cho thương mại điện tử, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và kiểm soát cạnh tranh lành mạnh giữa các nền tảng.