Sức sống Tuồng?

	NSND Doãn Châu: Giấc mơ về một bảo tàng sân khấu
	20 năm nữa, sân khấu Việt sẽ không còn khán giả?!

Ảnh minh họa

Nói đến nghệ thuật Tuồng là người ta nghĩ ngay đến hai vùng đất Bình Định và Quảng Nam. Hành trình trò bội, hát tuồng, nghệ thuật Tuồng là một quá trình trải dài mấy trăm năm.

Theo đó, nghệ thuật Tuồng xuất phát từ trò diễn xướng dân gian đến nghệ thuật cung đình, từ chiếu Tuồng đến nghệ thuật sân khấu Tuồng là một quá trình vừa khai sáng, vừa tích lũy, vừa chọn lọc, vừa bổ sung đối với các nghệ sĩ và dân gian.

Nghệ thuật Tuồng là nghệ thuật sân khấu toàn diện nó cho phép diễn viên mô tả một cách đặc sắc tâm hồn của nhân vật thông qua toàn bộ cơ thể họ với một loại ngôn ngữ sân khấu khá độc đáo.

Ngôn ngữ của nó khuếch đại tất cả mọi diễn biến tâm lý và người xem như nhìn thấy tất cả "ruột gan" nhân vật. Chính vì thế rất thích hợp với các tình huống bi thiết, uẩn khúc, tâm trạng và những nỗi đau lớn…

Các chuyên gia đã từng so sánh. Một bộ phim bom tấn của Hollywood dù hay nhưng nếu xem đi xem lại vài lần cũng thành ra tra tấn, nhưng đối với nghệ thuật Tuồng, người ta xem đi xem lại không biết chán.

Chuyện kể, ông Đội Tảo diễn vai Đổng Kim Lân hay đến nỗi bà phi của một vị hoàng thân của triều Nguyễn mê như điếu đổ, đến mức phải phụ chồng mới thỏa tấm lòng vì nghệ thuật hát bội. Chuyện bại lộ, nhưng vị hoàng thân nọ không nỡ chém tên “gian phu” ấy, ông nói: “Chém mi rồi thì ai diễn Đổng Kim Lân cho mệ xem?”.

Chuyện thì vậy, nhưng nó phản ánh một điều rằng, vị hoàng thân nọ đã xem đi, xem lại không biết bao nhiêu lần và sẽ còn xem nhiều lần nữa vở tuồng Sơn Hậu mà không hề thấy chán. Điều gì đã làm nên cái sự tuyệt vời ấy của nghệ thuật Tuồng?

Trước đây nghệ thuật Tuồng là một hình thức sinh hoạt gần gũi, phổ biến và được người dân hết sức ưa chuộng. Thế nhưng ngày nay bộ môn nghệ thuật này đang dần mai một và là nỗi trăn trở của không biết bao thế hệ nghệ sĩ và người yêu Tuồng. Đã có không ít diễn đàn mổ xẻ với một mong muốn làm thế nào để gìn giữ và phát triển bộ môn nghệ thuật này như việc bảo tồn một di sản. Nhưng đến nay vẫn chưa biết kế thừa và phát triển nghệ thuật Tuồng như thế nào?

Mới đây, nhân kỷ niệm ngày giỗ Tổ ngành sân khấu Việt Nam (12/8 Âm lịch), Hội nghệ sĩ sân khấu TP. Đà Nẵng đã tổ̉ chức lễ tôn vinh di sản văn hóa phi vật thể nghệ thuật Tuồng xứ Quảng và đón nhận bằng Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với bộ môn nghệ thuật này.

Đây quả là một tin vui. Cùng với việc Nhà hát Tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh thông qua việc biểu diễn các trích đoạn Tuồng trong các chương trình phục vụ du khách tại nhà hát, đã mạnh dạn tổ chức biểu diễn phục vụ khán giả yêu Tuồng.

Những hoạt động này, không chỉ nhằm mục đích đưa Tuồng cổ tiếp cận với khán giả mà còn hướng đến mục tiêu xa hơn là quảng bá hình ảnh và nghệ thuật truyền thống của dân tộc, góp phần làm sống động, bảo tồn nghệ thuật Tuồng cổ.

Nhiều hoạt động phụ trợ cũng sẽ được tổ chức như: trưng bày hình ảnh về nghệ thuật Tuồng, trang phục Tuồng, nhạc cụ dân tộc, bày bán sản phẩm lưu niệm (trang phục, đạo cụ, mặt nạ tuồng)... Các đơn vị lữ hành như Saigontourist, Vitours, Vietravel cũng khẳng định sẽ tích cực hợp tác bằng cách lồng ghép chương trình nghệ thuật trên vào các chương trình du lịch.

Hy vọng cùng với việc được công nhận “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia”, Tuồng, một bộ môn nghệ thuật được kế thừa qua nhiều thế hệ, mang trong mình nhiều giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học sẽ giữ được sức sống và đóng một vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa gần gũi và phổ biến như cha ông ta trước đây.