Tín dụng đen là vấn đề của quốc gia

	Đẩy lùi tín dụng đen cần giải pháp, chương trình tổng thể
	Phòng, chống tín dụng đen dịp cuối năm

Ảnh minh họa

Mắc bẫy tín dụng đen vì thiếu hiểu biết

Phát biểu tại Hội thảo “Hạn chế tín dụng đen tại Việt Nam” do Viện Tài chính – Ngân hàng, Trường Đại học kinh tế quốc dân tổ chức cuối tuần qua, PGS.TS. Phạm Hồng Chương – Hiệu trưởng Trường Đại học kinh tế quốc dân cho biết, những năm qua, khu vực tài chính chính thức tại Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả phát triển ấn tượng. Chính phủ Việt Nam cũng đã có nhiều chính sách nhằm tăng khả năng tiếp cận tín dụng chính thức cho các thành phần kinh tế khác nhau.

Tuy vậy, tình trạng tín dụng đen vẫn đang diễn biến phức tạp và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Chính phủ cũng đã nhận định rất rõ: tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tín dụng đen xảy ra tại nhiều địa phương, gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự với thủ đoạn rất tinh vi, phức tạp. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 12/CT- TTg về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tín dụng đen.

Ngay sau đó, Thống đốc NHNN cũng đã ban hành Quyết định 1178/QĐ-NHNN về kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng triển khai Chỉ thị 12/CT- TTg. Mặc dù việc thực hiện các quy định trên đã có những kết quả nhất định song tín dụng đen vẫn chưa được phòng ngừa và xử lý triệt để.

Quả vậy, theo Đại tá Phạm Văn Tám – Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự, công an các đơn vị, địa phương hiện quản lý, đấu tranh với 664 băng nhóm, 5.160 đối tượng. Riêng liên quan đến tín dụng đen có 226 băng nhóm... Theo thống kê cả nước đã xảy ra 1.178 vụ phạm pháp hình sự liên quan đến tín dụng đen. Trong đó đã khởi tốt 436 vụ, khởi tố 766 bị can...

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, theo đánh giá của TS. Nguyễn Đình Thắng - Chủ tịch HĐQT LienVietPostBank là do một bộ phận người dân muốn có ngay khoản tiền cho nhu cầu gấp gáp phục vụ cho đời sống gia đình, nhưng lại không đáp ứng được điều kiện vay vốn ngân hàng. Song nguyên nhân quan trọng nhất tạo khe hở để tín dụng đen vẫn tồn tại là do mức độ hiểu biết của người dân còn hạn chế nên họ chưa thể hình dung được tác động xấu của tín dụng đen ảnh hưởng sâu xa thế nào đối với gia đình họ cũng như trật tự an toàn xã hội. Cũng chính sự hiểu biết hạn chế khiến cho người dân càng dễ mắc bẫy tín dụng đen. Trong khi đó quy định của pháp luật về xử lý tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tín dụng đen còn vướng mắc, khó khăn trong việc áp dụng, chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe.

Cũng có chung quan điểm như vậy, PGS.TS. Đặng Ngọc Đức – Viện trưởng Viện Tài chính Ngân hàng, Trường Đại học Kinh tế quốc dân cho rằng, các biện pháp mới chỉ tiếp cận dưới góc độ nhà quản lý. Trong khi tín dụng đen lại có thể nảy sinh, tồn tại và phát triển dựa trên cả giác độ pháp lý và trên cơ sở thị trường hay nói cách khác là cung – cầu.

Cần có chính sách mở hơn

TS. Nguyễn Đình Thắng cho biết, khi nào người dân tiếp cận được nguồn vốn từ kênh tài chính chính thống một cách nhanh nhất, thuận lợi nhất thì họ sẽ không tìm đến tín dụng đen. Với tinh thần đó, LienVietPostBank đang xây dựng hệ thống app ứng dụng cho vay online phục vụ trên 24/7. Thông qua ứng dụng này, người dân có thể khai báo nhân thân của mình, nhu cầu vay... sau đó ngân hàng sẽ kiểm tra, thẩm định hồ sơ vay vốn và sẽ trả lời có cho vay hay không; nếu được vay thì vay bao nhiêu… Thời gian duyệt thì phụ thuộc vào bộ lọc của app và tùy vào người khai báo, hạn mức có thể từ 20-50 triệu đồng, nếu điểm tín dụng cao thì hạn mức tăng lên gấp đôi, nhưng hạn mức vay đều trong ngưỡng an toàn.

“Đương nhiên khi cho vay, nhất là ở các vùng nông thôn, vùng sâu, xa... những rủi ro do nguyên nhân khách quan là khó tránh khỏi, nên ngân hàng phải có giải pháp về quản trị rủi ro, phòng ngừa, giãn nợ cho người dân.”, ông Thắng cho biết thêm và tiết lộ, ngân hàng xin ý kiến NHNN cho phép thử nghiệm mô hình này và hy vọng đến quý I/2020 sẽ thử nghiệm 1 huyện, sau đó 1 tỉnh và nhân rộng lên.

PGS.TS. Đặng Ngọc Đức ủng hộ cách thức cho vay trên của ngân hàng và cho rằng, để phòng ngừa rủi ro và đảm bảo an toàn vốn, các ngân hàng phải tuân thủ nghiêm các quy định về cho vay. Khách hàng không thể tiếp cận với các khoản vay khi không có thông tin đầy đủ, tài sản thế chấp hay các điều kiện khác nằm trong quy định đảm bảo rằng đó là khoản vay hiệu quả, an toàn. Trong trường hợp này dù ngân hàng muốn cũng không thể cho vay, mà họ cần phải có sự hỗ trợ về cơ chế chính sách từ phía Chính phủ, NHNN.

Dự báo thời gian tới, tình hình tín dụng đen xuất hiện nhiều biến tướng phức tạp, để phòng ngừa hạn chế tội phạm liên quan đến tín dụng đen, Đại tá Phạm Văn Tám đề xuất, phải hoàn thiện hệ thống pháp luật, đảm bảo cho công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen hiệu quả, giải quyết triệt để vấn nạn này như đề xuất Quốc hội sửa đổi, bổ sung Điều 201 BLHS theo hướng tăng nặng hình phạt, đưa tình tiết phạm tội có tổ chức, phạm tội với nhiều người làm tình tiết định khung để có chế tài đủ sức răn đe... Chính phủ sớm có văn bản thay thế Nghị định 104 về kinh doanh dịch vụ đòi nợ theo hướng nếu cấm kinh doanh thì cần luật hóa...

Ông cũng đề nghị NHNN nghiên cứu ban hành theo thẩm quyền hoặc tham mưu với Chính phủ có các chính sách mở rộng, đa dạng các loại hình cho vay, thuận tiện đáp ứng nhu cầu vay vốn chính đáng hợp pháp phục vụ đời sống tiêu dùng của nhân dân góp phần ngăn chặn tín dụng đen.

Trong khi đó, PGS.TS Đặng Ngọc Đức nhận định, tín dụng đen là vấn nạn quốc gia cần có chương trình quốc gia để xử lý như chương trình xóa đói giảm nghèo… Điều này đòi hỏi tất cả bộ, ban, ngành phối hợp cũng như cần sự đồng hành của người dân cùng vào cuộc một cách đồng bộ thì mới giải quyết triệt để được vấn nạn này. Đồng tình như vậy, TS. Nguyễn Đình Thắng cũng nhấn mạnh tới vai trò của truyền thông trong công tác tuyên truyền tới người dân về phương thức, thủ đoạn của tội phạm tín dụng đen để người dân hiểu và không mắc bẫy tín dụng đen.