Tiếp tục phát huy thành quả của hơn 30 năm đổi mới, bám sát mục tiêu và nhiệm vụ tổng quát cho giai đoạn 2016-2020 mà Đại hội XII của Đảng đề ra là bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, phát triển kinh tế nhanh và bền vững; tăng trưởng kinh tế cao hơn 5 năm trước trên cơ sở giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế và các nhiệm vụ trọng tâm liên quan đến hoạt động ngân hàng, Ban Cán sự Đảng, Ban Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quyết liệt, chủ động các giải pháp đổi mới, nâng cao hiệu quả điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) và hoạt động ngân hàng, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng.

Kết quả nổi bật trong công tác điều hành CSTT và hoạt động ngân hàng nhiệm kỳ qua được thể hiện trên các mặt trọng tâm sau:

Thực hiện Nghị quyết số 11, Hội nghị Trung ương 5 khóa XII, NHNN đã xây dựng, ban hành/trình cấp có thẩm quyền ban hành khối lượng lớn các văn bản quy phạm pháp luật, gồm 01 Luật, 01 Nghị quyết của Quốc hội, 12 Nghị định của Chính phủ, 10 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 194 Thông tư. Điển hình là sửa đổi, bổ sung Luật Các TCTD; ban hành Đề án Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020 và Nghị quyết về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD.

Triển khai chiến lược phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và Chiến lược phát triển tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; sửa đổi Nghị định về thanh toán không dùng tiền mặt; sửa đổi, bổ sung/thay thế các quy định về công cụ CSTT, ngoại hối, nâng cao năng lực quản trị, điều hành của các TCTD và đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng, hỗ trợ cho điều hành CSTT hiệu quả, góp phần tạo môi trường kinh doanh lành mạnh.

Bám sát chủ trương của Đảng, mục tiêu của Quốc hội, Chính phủ, NHNN điều hành đồng bộ, linh hoạt, chủ động các công cụ CSTT nhằm kiểm soát tiền tệ theo mục tiêu lạm phát, ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối, tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước, tạo điều kiện cho các TCTD ổn định, giảm lãi suất và thực hiện cho vay các chương trình được Chính phủ phê duyệt, hỗ trợ nguồn vốn hoạt động của TCTD trong quá trình xử lý nợ xấu.

Kết quả, lạm phát được kiểm soát ở mức thấp dưới 4%, phù hợp với mục tiêu do Quốc hội đề ra và thấp hơn nhiều so với mức bình quân của các giai đoạn trước. Lạm phát cơ bản ổn định (bình quân dưới 2%), tạo dư địa điều hành cho chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác.

Thị trường tiền tệ phát triển vững chắc, thanh khoản thông suốt, vị thế đồng Việt Nam được nâng cao. Mặt bằng lãi suất được duy trì ổn định, lãi suất cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên giảm 2,5%/năm từ năm 2017 đến nay.

Với việc điều hành theo tỷ giá trung tâm, kết hợp đồng bộ với các công cụ CSTT, tỷ giá và thị trường ngoại tệ ổn định trong bối cảnh nhiều đồng tiền trên thế giới biến động; quy mô Dự trữ ngoại hối Nhà nước tăng gấp 3 lần so với năm 2015, đáp ứng yêu cầu can thiệp thị trường khi cần thiết và đảm bảo vị thế đối ngoại của nền kinh tế, củng cố niềm tin của nhà đầu tư, góp phần nâng mức xếp hạng tín nhiệm quốc gia.

Trong bối cảnh toàn xã hội bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19, với sự triển khai đồng bộ, kịp thời, đúng hướng các chính sách của toàn hệ thống chính trị, NHNN đã vào cuộc nhanh chóng, quyết liệt thực hiện các giải pháp về tiền tệ, tín dụng, giảm lãi suất, điều hành ổn định tỷ giá, đảm bảo thanh khoản, hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh.

NHNN tập trung điều hành nhằm mở rộng tín dụng đi đôi với an toàn, chất lượng, đảm bảo cung ứng vốn để hỗ trợ phát triển kinh tế, hướng dòng vốn vào các lĩnh vực là động lực phát triển của nền kinh tế. Tăng trưởng tín dụng so với tăng trưởng GDP giảm mạnh so với các giai đoạn trước; trong đó, năm 2018, 2019, tín dụng tăng thấp nhất trong 6 năm trở lại đây (dưới 14%) nhưng GDP vẫn tăng cao nhất trong hơn 10 năm qua (tương ứng là 7,08% và 7,02%). Điều này cho thấy điều hành CSTT đã gắn với việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế và phù hợp với chủ trương từng bước giảm tỷ lệ cung cấp cho đầu tư phát triển từ kênh tín dụng ngân hàng và mục tiêu kiểm soát lạm phát, củng cố an toàn hoạt động của TCTD, đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế bền vững.

Cơ cấu tín dụng có sự điều chỉnh tích cực, hướng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên là động lực cho phát triển kinh tế gắn với các giải pháp thúc đẩy phát triển “tín dụng xanh”, “ngân hàng xanh”, đảm bảo cung ứng vốn để hỗ trợ phát triển kinh tế, phát triển tài chính toàn diện, tạo công ăn việc làm và đảm bảo an sinh xã hội.

Thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 03/6/2017 của Hội nghị Trung ương 5 khóa XII, hệ thống ngân hàng tiếp tục triển khai mạnh mẽ các giải pháp hỗ trợ phát triển các thành phần kinh tế, các loại hình doanh nghiệp, trong đó bao gồm thành phần kinh tế tư nhân trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng; hoàn thiện khuôn khổ pháp lý tạo điều kiện cho mọi thành phần kinh tế được mở rộng vay vốn theo năng lực kinh doanh và thực lực tài chính.

Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng theo Nghị quyết số 05-NQ/TW Hội nghị Trung ương 4 khóa XII và Nghị quyết số 24/2016/QH14 của Quốc hội về kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020, Nghị quyết số 42/2017/QH14 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD, Quyết định số 1058/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Cơ cấu lại hệ thống TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020”, công tác tái cơ cấu các TCTD gắn với trọng tâm là xử lý nợ xấu được toàn hệ thống ngân hàng triển khai tích cực, đồng bộ.

Với việc triển khai quyết liệt các giải pháp cơ cấu lại và xử lý nợ xấu của ngành Ngân hàng, sự ổn định, an toàn của hệ thống các TCTD được giữ vững; năng lực quản trị điều hành, quản trị rủi ro của các TCTD tiếp tục được nâng cao, tiệm cận với chuẩn mực, thông lệ quốc tế; bảo đảm an toàn hệ thống.

Các Ngân hàng thương mại do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ tiếp tục đóng vai trò chủ đạo trong hệ thống các TCTD; các Ngân hàng thương mại cổ phần tập trung củng cố, chấn chỉnh toàn diện các mặt tài chính, quản trị và hoạt động, nâng cao chất lượng, hiệu quả kinh doanh và năng lực cạnh tranh; các ngân hàng mua lại bắt buộc được NHNN tập trung xử lý theo đúng chủ trương, định hướng của Bộ Chính trị và chỉ đạo của Chính phủ.

NHNN đã lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị trong Ngành đẩy mạnh ứng dụng, nâng cao năng lực tiếp cận và chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; nghiên cứu, bổ sung các quy định pháp lý phù hợp đối với các sản phẩm, mô hình dịch vụ, phương tiện thanh toán mới nhằm xây dựng đồng bộ cơ sở pháp lý, cơ sở hạ tầng kỹ thuật, công nghệ thanh toán đáp ứng nhu cầu của xã hội và hội nhập quốc tế.

Phối hợp với các bộ, ngành liên quan đề xuất Chính phủ ban hành Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2016-2020, Nghị định mới về thanh toán không dùng tiền mặt; triển khai Đề án cơ chế quản lý thử nghiệm hoạt động công nghệ tài chính (Fintech); Đề án thử nghiệm các mô hình thanh toán mới. NHNN cũng đã báo cáo về cơ chế thí điểm quản lý hoạt động cho vay ngang hàng (P2P Lending) tại Việt Nam.

Công nghệ thanh toán đã có bước phát triển mang tính đột phá; thanh toán không dùng tiền mặt được đẩy mạnh, các hoạt động chuyển đổi số, sản phẩm dịch vụ ngân hàng số phát triển mạnh mẽ. Công tác bảo mật, an toàn hoạt động thanh toán được đảm bảo, đáp ứng tốt nhu cầu của xã hội và hội nhập quốc tế trong tình hình mới.

Công tác cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh trong lĩnh vực ngân hàng đạt nhiều kết quả tích cực, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân trong tiếp cận vốn tín dụng và dịch vụ ngân hàng. 5 năm liên tục từ 2015-2019, NHNN dẫn đầu bảng xếp hạng khối các bộ, ngành Trung ương về chỉ số cải cách hành chính.

NHNN đã tích cực phối hợp với các bộ, ngành liên quan để triển khai các nội dung phục vụ đợt đánh giá đa phương của Nhóm Châu Á - Thái Bình Dương (APG) về cơ chế phòng, chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố của Việt Nam.

Bên cạnh đó, NHNN tiếp tục thực hiện tốt vai trò là đại diện của Chính phủ Việt Nam tại các tổ chức tài chính, tiền tệ quốc tế, chủ động triển khai hiệu quả các nhiệm vụ đối ngoại.

Những thành công quan trọng của NHNN đã góp phần nâng tầm vị thế quốc gia của Việt Nam tại các tổ chức tài chính tiền tệ quốc tế và các diễn đàn đa phương WTO, ASEAN, ASEAN+3; vận động có hiệu quả nguồn vốn ưu đãi, hỗ trợ kỹ thuật của WB/ADB và các nhà tài trợ quốc tế cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, xóa đói giảm nghèo, thúc đẩy quá trình hội nhập và phát triển.

Bài: Anh Quân, Quang Cảnh

Trình bày: Minh Thành - Lê Khánh