Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam: Từ chủ trương đến hiện thực - Kỳ I

Việc Quốc hội cho phép thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam được đặt tại Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh là một quyết sách có tính chất rất đặc biệt. Quyết sách này có ý nghĩa lớn đối với sự phát triển của đất nước và thể hiện sự quan tâm dành cho Đà Nẵng. Với mô hình "1 trung tâm, 2 điểm đến" đặt ở 2 nơi cùng một lúc. Có thể nói đây là mô hình Trung tâm tài chính quốc tế lần đầu tiên có trên thế giới.

Sáng 27/6/2025, tại kỳ họp thứ 9 khóa XV với đa số đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 222/2025 về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Nghị quyết có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/9/2025.

Theo nghị quyết, Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, được xây dựng trên cơ sở thống nhất về hoạt động, quản lý, giám sát; có định hướng phát triển sản phẩm riêng biệt, phát huy thế mạnh của từng thành phố; bảo đảm sự công bằng, tương hỗ lẫn nhau, hướng tới mục tiêu trở thành Trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu, nâng tầm vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu gắn với động lực tăng trưởng kinh tế.

Trung tâm tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh sẽ phát triển thị trường vốn; ngân hàng, thị trường tiền tệ; phát triển cơ chế thử nghiệm (sandbox) về Fintech; thành lập các sàn giao dịch chuyên biệt, nền tảng giao dịch mới; phát triển thị trường hàng hóa. Đối với Đà Nẵng, với lợi thế về vị trí địa lý trung tâm miền Trung và là cửa ngõ ra biển của các hành lang kinh tế Đông – Tây, Trung tâm tài chính quốc tế tại đây sẽ phát triển tài chính xanh, ứng dụng công nghệ tài chính, dịch vụ số, đồng thời thử nghiệm có kiểm soát tài sản số, tiền số, thanh toán và thu hút các quỹ đầu tư, quỹ kiều hối, công ty quản lý quỹ vừa và nhỏ.

Bên cạnh đó, hai Trung tâm tài chính quốc tế cũng nhằm mục tiêu thúc đẩy tài chính bền vững, khuyến khích phát triển các sản phẩm tài chính xanh và huy động nguồn lực cho các dự án chuyển đổi năng lượng và chuyển đổi xanh, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Ông Nguyễn Văn Quảng - Chánh án Tòa án nhân dân tối cao - Nguyên Bí thư Thành ủy Đà Nẵng cho biết. Việc Quốc hội cho phép thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, được đặt tại Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh là một quyết sách có tính chất rất đặc biệt. Quyết sách này có ý nghĩa lớn đối với sự phát triển của đất nước và thể hiện sự quan tâm dành cho Đà Nẵng. Với mô hình "1 trung tâm, 2 điểm đến" đặt ở 2 nơi cùng một lúc. Có thể nói đây là mô hình Trung tâm tài chính quốc tế lần đầu tiên có trên thế giới.

Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được cho rằng: Đây là sự kiện ý nghĩa, đánh dấu cột mốc quan trọng trong sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và là một trong những chính sách lớn tạo động lực bước sang kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Trước đó,vào sáng ngày 20/5/2025, tại hội nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, nhiều ý kiến chuyên gia cũng khuyến nghị, đề cập tới việc phát triển 1 Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, nhưng hoạt động tại hai thành phố là Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh. Các đại biểu đã phân tích rất rõ những lợi thế riêng biệt ở cả 2 thành phố này, hai thành phố có thể bổ trợ, hỗ trợ cho nhau trong quá trình vận hành và phát triển của Trung tâm tài chính quốc tế.

Ông Richard McClellan, Đại sứ toàn cầu của Terne Holdings, nguyên Giám đốc viện Tony Blair, người từng nhiều năm làm việc tại McKinsey & Company chia sẻ: Sau khi phân tích các thế mạnh, những lợi thế riêng biệt để phát triển Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng như lợi thế về địa lý chiến lược, cơ sở hạ tầng kỹ thuật, nguồn nhân lực và giáo dục; không gian và khả năng kiểm soát; khả năng liên kết với khu vực miền Trung, đặc biệt là phân tích về vai trò chuyên biệt và tính bổ trợ cho Trung tâm tài chính quốc tế TP Hồ Chí Minh, Việt Nam hoàn toàn có thể nghiên cứu xây dựng 2 trung tâm hoặc 1 Trung tâm tài chính quốc tế nhưng hoạt động tại 2 địa phương để tận dụng tốt các lợi thế của mỗi địa phương và hai bên cũng sẽ luôn bổ trợ, hỗ trợ cho nhau cùng phát triển.

Ông Richard McClellan khẳng định: Nếu Việt Nam muốn xây dựng một Trung tâm tài chính quốc tế có vị thế toàn cầu, chúng ta cần tư duy về Trung tâm tài chính không phải như một khu vực địa lý riêng lẻ, mà là một hệ thống vận hành thống nhất. Trong mô hình đó, Đà Nẵng không cạnh tranh với TP Hồ Chí Minh và ngược lại.

Cùng quan điểm trên, dẫn chiếu kinh nghiệm và mô hình hoạt động về Trung tâm tài chính quốc tế hiện đại ở một số nước, nhất là tại Dubai, ông Andreas Baumgartner, Tổng Giám đốc kiêm sáng lập The Metis Institune đưa ra khuyến nghị Việt Nam có thể xây dựng 1 Trung tâm tài chính quốc tế nhưng hoạt động tại cả 2 địa điểm là Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh, cho rằng điều này có ý nghĩa quan trọng trong quản lý thống nhất ở một Trung tâm tài chính quốc tế nhưng cũng bảo đảm phát huy được lợi thế riêng biệt, sự độc lập trong hoạt động giữa 2 địa điểm của 1 Trung tâm tài chính quốc tế.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết: Từ khi xây dựng đề án về Trung tâm tài chính quốc tế và xây dựng dự thảo nghị quyết của Quốc hội, đến nay đã có hơn 10 hội nghị quốc gia và quốc tế được tổ chức tại Hà Nội, Đà Nẵng, TPHồ Chí Minh cũng như tại các quốc gia châu Âu mà Chính phủ Việt Nam có quan hệ. Các hội nghị tư vấn này đã mang đến rất nhiều thông tin bổ ích, giúp cho Chính phủ Việt Nam xây dựng được dự thảo Nghị quyết tương đối hoàn chỉnh trên cơ sở tiếp thu ý kiến của các chuyên gia.

Đặc biệt, khi Bộ Chính trị quyết định xây dựng Trung tâm tài chính, Chính phủ đã đưa nội dung các dự thảo sang London (Anh), Luxembourg, Frankfurt (Đức) để tham vấn. Các chuyên gia của 3 quốc gia này và một số quốc gia khác tham dự các hội thảo đều đánh giá đây là một quyết định sáng suốt trong tình hình hiện nay của Việt Nam. Đây cũng là cơ sở quan trọng để Việt Nam kết nối với kinh tế toàn cầu và là một giải pháp để bứt phá tăng tốc trong giai đoạn tiếp theo.

Phó Thủ tướng cũng cho biết: Với định hướng và chủ trương phát triển 1 Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, nhưng hoạt động ở 2 thành phố là Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh. Chính phủ Việt Nam cam kết sẽ xây dựng một hành lang pháp lý mang tính đột phá để phát huy tối đa các lợi thế của Việt Nam, đồng thời tuân thủ luật pháp quốc tế cũng như các chuẩn mực quốc tế; khuyến khích các hoạt động đổi mới sáng tạo; bảo đảm các cơ chế chính sách cho Trung tâm tài chính quốc tế mang tính đặc thù, vượt trội, hấp dẫn đối với các nhà đầu tư cũng như bảo đảm cân bằng lợi ích giữa nhà nước, nhà đầu tư và người dân; có bước đi phù hợp với năng lực quản lý, quản trị của Việt Nam. Để xây dựng được Trung tâm tài chính quốc tế, một trong những điều kiện đặc biệt quan trọng là hành lang pháp lý phải đạt được 3 yêu cầu. Đó là theo chuẩn mực quốc tế; thông thoáng, vượt trội, đủ hấp dẫn nhà đầu tư và kiểm soát được các rủi ro.

Đến nay, cùng với việc hoàn thiện cơ chế, chính sách, hai thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng đang quyết liệt chuẩn bị hạ tầng cứng và hạ tầng mềm rất đồng bộ, cùng với đó là thúc đẩy công tác đào tạo nguồn nhân lực; quảng bá, xúc tiến, kêu gọi, thu hút đầu tư… để sẵn sàng cho vận hành của Trung tâm tài chính quốc tế cũng như bảo đảm sẵn sàng kết nối toàn cầu khi Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam chính thức đi vào vận hành, hoạt động.