Điều khiến startup “chết yểu” nhanh nhất, không phải vì hết tiền

Theo chia sẻ của Reece Chowdhry, đối tác sáng lập quỹ đầu tư mạo hiểm Concept Ventures, nguyên nhân phổ biến nhất khiến các công ty khởi nghiệp thất bại trong 18-24 tháng đầu tiên không nằm ở sản phẩm hay công nghệ, mà xuất phát từ mối quan hệ giữa các nhà đồng sáng lập.

Concept Ventures được thành lập năm 2018 và tập trung đầu tư vào các startup ở giai đoạn tiền hạt giống, khi ý tưởng mới hình thành. Mới đây, quỹ này công bố đã huy động thêm 88 triệu USD cho quỹ mới nhất, tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những quỹ đầu tư tiền hạt giống quy mô lớn tại châu Âu.

Chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn, Chowdhry cho biết phần lớn các nhóm khởi nghiệp tan rã trong hai năm đầu vì những bất đồng giữa các nhà đồng sáng lập, từ khác biệt quan điểm, thiếu tầm nhìn chung cho đến việc không còn tin tưởng lẫn nhau.

“Đó là yếu tố mang tính quyết định mà chúng tôi đặc biệt quan tâm ngay từ những lần gặp đầu tiên”, ông nói.

Theo nhà đầu tư này, khoảng 80% quyết định rót vốn của Concept Ventures dựa trên con người, thay vì sản phẩm. Quỹ thường là nhà đầu tư đầu tiên trong các công ty mà họ tham gia, thời điểm các startup thậm chí còn chưa hoàn thiện mô hình kinh doanh.

“Lý do hàng đầu khiến nhiều công ty thất bại trong 18-24 tháng đầu tiên là do các nhà sáng lập không hòa hợp, không có cùng tầm nhìn và mục tiêu. Với chúng tôi, đây là điều mang tính sống còn”, Chowdhry nhấn mạnh.

Trong các buổi gặp gỡ ban đầu, ông đặc biệt chú trọng đến mức độ gắn kết giữa các đồng sáng lập. Những câu hỏi mà ông thường đặt ra xoay quanh việc họ hiểu nhau đến đâu, đã từng trải qua những thử thách quan trọng nào cùng nhau, cũng như liệu câu trả lời của mỗi người có nhất quán khi được phỏng vấn riêng hay không. Theo ông, sự hiểu biết sâu sắc về điểm mạnh, điểm yếu của nhau là nền tảng để cùng đi đường dài.

Bên cạnh sự ăn ý trong đội ngũ, Chowdhry cho biết ông còn tìm kiếm ở các nhà sáng lập niềm đam mê rõ rệt với lĩnh vực họ theo đuổi, sự kiên trì, tư duy phát triển và những bằng chứng cho thấy họ từng đạt thành tích nổi bật trong một lĩnh vực nào đó, không chỉ giới hạn trong công việc, mà có thể là thể thao, trí tuệ hay các hoạt động mang tính kỷ luật cao.

Concept Ventures từng là một trong những nhà đầu tư sớm của ElevenLabs, startup trí tuệ nhân tạo giọng nói được định giá khoảng 3 tỷ USD do Mati Staniszewski và Piotr Dąbkowski đồng sáng lập năm 2022. Theo Chowdhry, chính sự say mê chuyên môn và mối quan hệ gắn bó chặt chẽ giữa hai nhà sáng lập là yếu tố khiến ông quyết định đầu tư.

“Họ dành rất nhiều thời gian để suy nghĩ sâu về vấn đề mình theo đuổi và có sự gắn kết như những người bạn lâu năm. Họ hiểu rõ và bổ trợ cho nhau”, ông nhận xét.

Quan điểm này cũng tương đồng với chia sẻ của Paul Graham, đồng sáng lập vườn ươm khởi nghiệp Y Combinator. Trong một bài viết trên blog cá nhân, Graham từng cảnh báo rằng các startup chỉ có một người sáng lập thường đối mặt với nhiều rủi ro hơn.

Theo Graham, việc không có đồng sáng lập phần nào cho thấy người sáng lập không thể thuyết phục những người thân cận nhất cùng tham gia hành trình khởi nghiệp. Tuy vậy, ông cũng lưu ý rằng ngay cả các startup có nhiều nhà sáng lập vẫn có thể thất bại nếu mối quan hệ giữa họ không đủ bền chặt.

“Mối quan hệ giữa các nhà sáng lập phải đủ vững chắc, đủ tin tưởng và ăn ý. Nếu tồn tại những vết rạn, sớm hay muộn chúng cũng sẽ bộc lộ”, Graham viết.

Quay trở lại với góc nhìn của Chowdhry, ông cho rằng một sai lầm phổ biến của nhiều quỹ đầu tư là chỉ tập trung đánh giá CEO, trong khi thành công của startup giai đoạn đầu phụ thuộc rất lớn vào cả đội ngũ sáng lập.

“Đó phải là một tổng thể hoàn chỉnh. Rất nhiều nhà đầu tư gặp CEO và dành phần lớn thời gian cho CEO, nhưng trên thực tế, 50% hoạt động kinh doanh nằm ở hai hoặc ba người còn lại”, ông nói.

Theo ông, một đội ngũ sáng lập hiệu quả không chỉ là sự kết hợp giữa kỹ thuật và phi kỹ thuật, mà còn là sự bổ trợ về tốc độ tư duy, khả năng cân bằng lẫn nhau và năng lực thu hút nhân tài. “Câu hỏi đặt ra là liệu họ có đủ sức hút để kéo những người giỏi nhất về làm việc cùng hay không”, Chowdhry nhấn mạnh.