Hạ tầng bứt tốc, ngành xây dựng tạo đà tăng trưởng mới

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo hội nghị

Hạ tầng bứt tốc, thể chế chuyển động mạnh mẽ

Năm 2025 ghi dấu một bước tiến quan trọng của ngành xây dựng, khi hàng loạt mục tiêu chiến lược về phát triển kết cấu hạ tầng quốc gia được hoàn thành và vượt kế hoạch. Những kết quả này không chỉ tạo nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trước mắt, mà còn mở ra không gian phát triển mới cho các vùng, địa phương và cho cả nền kinh tế trong trung và dài hạn.

Phát biểu tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026 của Bộ Xây dựng, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Việt Hùng cho biết, đến hết năm 2025, cả nước đã hoàn thành và vượt mục tiêu 3.000 km đường bộ cao tốc, với tổng chiều dài các tuyến cao tốc đạt khoảng 3.803 km, vượt 803 km so với mục tiêu đề ra. Đặc biệt, toàn tuyến cao tốc Bắc - Nam từ Cao Bằng đến Cà Mau đã được thông xe, đánh dấu cột mốc lịch sử trong phát triển hạ tầng giao thông đường bộ Việt Nam.

Song song với cao tốc, trong giai đoạn vừa qua, cả nước đã hoàn thành 1.586,5 km đường quốc lộ và khoảng 1.700 km đường bộ ven biển. Hệ thống hạ tầng này góp phần kết nối hiệu quả các trung tâm kinh tế, khu công nghiệp, khu du lịch ven biển, đồng thời mở rộng không gian phát triển kinh tế vùng và liên vùng - yếu tố then chốt để thu hút đầu tư và phân bổ lại các động lực tăng trưởng.

Trong lĩnh vực hàng không, ba dự án hàng không lớn đã được hoàn thành và từng bước đưa vào khai thác, nâng tổng công suất của các trung tâm hàng không lên khoảng 180 triệu hành khách mỗi năm. Năng lực kết nối quốc gia vì vậy được cải thiện rõ rệt, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch, logistics và hội nhập quốc tế.

Không chỉ đột phá về hạ tầng, năm 2025 còn ghi nhận bước tiến mạnh mẽ về hoàn thiện thể chế và cải cách hành chính. Theo Thứ trưởng Nguyễn Việt Hùng, Bộ Xây dựng đã xây dựng và trình ban hành 134 văn bản quy phạm pháp luật, tập trung vào phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Bộ tiếp tục được xếp trong nhóm các bộ, ngành dẫn đầu về chất lượng cung cấp dịch vụ công, góp phần tạo môi trường thuận lợi hơn cho người dân và doanh nghiệp.

Ở lĩnh vực an sinh xã hội, hơn 102 nghìn căn nhà ở xã hội đã được hoàn thành trong năm 2025, đạt và vượt kế hoạch đề ra. Các chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát được triển khai đồng bộ, thể hiện rõ vai trò của ngành xây dựng trong việc bảo đảm an sinh và ổn định xã hội. Thị trường nhà ở và bất động sản cơ bản ổn định hơn, từng bước minh bạch, qua đó góp phần củng cố niềm tin của xã hội.

Đáng chú ý, các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ Xây dựng đạt mức tăng trưởng trên 9%, chiếm khoảng 17,23% GDP và đóng góp 1,96 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP cả nước. Đây là con số cho thấy vai trò “đầu kéo” ngày càng rõ nét của ngành xây dựng - giao thông đối với nền kinh tế.

Nhiệm vụ 2026 đột phá theo yêu cầu mới

Bước sang năm 2026, năm đầu tiên triển khai Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2026-2030, ngành xây dựng đứng trước những yêu cầu cao hơn về tốc độ, chất lượng và tính bền vững của tăng trưởng.

Vượt mốc 3.800 km cao tốc, hạ tầng quốc gia mở rộng không gian phát triển

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, trong thành tựu chung của đất nước nhiệm kỳ vừa qua, đặc biệt là năm 2025, có sự đóng góp rất tích cực của Bộ Xây dựng và toàn ngành. Bộ đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội thông qua 4 Luật, 2 Nghị quyết, trong đó có các cơ chế, chính sách đặc thù cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, phát triển nhà ở xã hội; đồng thời trình Chính phủ ban hành 15 Nghị định và 1 Nghị quyết quan trọng.

Về công tác quy hoạch, trên cơ sở lần đầu tiên tham mưu trình Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ Xây dựng tiếp tục đóng vai trò “nhạc trưởng” trong việc điều chỉnh quy hoạch mạng lưới giao thông đường bộ, đường sắt, hàng không, hàng hải, thủy nội địa, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và liên thông.

Đáng chú ý, với vai trò cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải, trong năm 2025, Bộ Xây dựng đã tổ chức thành công 22 phiên họp, cùng 3 lễ khởi công, khánh thành, thông xe kỹ thuật cho 564 công trình, dự án lớn, với tổng vốn đầu tư lên tới hơn 5,1 triệu tỷ đồng.

Bên cạnh kết quả tích cực, Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại và hạn chế, như quy hoạch và phát triển hạ tầng giao thông ở một số nơi chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn, tiến độ giải ngân đầu năm tại một số dự án còn chậm, công tác giải phóng mặt bằng còn nhiều vướng mắc, thị trường bất động sản tiềm ẩn rủi ro, hệ thống thông tin, dữ liệu về bất động sản chưa đáp ứng yêu cầu quản lý hiện đại.

Trong bối cảnh năm 2026 được xác định là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, với mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số, phát triển nhanh nhưng phải bền vững, xanh hóa và số hóa, Thủ tướng yêu cầu ngành xây dựng phải nỗ lực cao hơn nữa. Ngành hiện tăng trưởng trên 9%, đóng góp gần 2 điểm phần trăm vào GDP, song những năm tới cần phấn đấu tăng trưởng hai con số.

Để hiện thực hóa mục tiêu đó, Thủ tướng đề nghị Bộ Xây dựng tập trung thực hiện “5 bảo đảm” gồm: bảo đảm thể chế thông thoáng; bảo đảm hạ tầng thông suốt; bảo đảm quản trị thông minh; bảo đảm cách làm thông dụng; bảo đảm hợp tác thông hiểu. Đồng thời triển khai “6 đột phá” nhằm tạo chuyển biến thực chất trong quản lý, đầu tư và phát triển ngành.

Đặc biệt, Thủ tướng nhấn mạnh 3 nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới: rà soát, hoàn thiện các quy chuẩn, tiêu chuẩn và lựa chọn công nghệ cho đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam; khẩn trương thành lập Trung tâm Giao dịch Bất động sản và Quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý để thúc đẩy thị trường công khai, minh bạch; và tăng cường giám sát, kiểm toán ngay từ đầu các dự án nhằm ngăn ngừa đội vốn, tiêu cực, tham nhũng, lãng phí.