Bài toán thu hút đầu tư tư nhân
17:00 | 14/03/2018
Tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp, chương trình, kế hoạch và đề tài, dự án nhằm bảo vệ môi trường nước Vịnh Hạ Long. Tuy nhiên với những gì tỉnh đang thực hiện cũng chưa đủ, các chuyên gia cho biết. Và nếu chỉ nhà nước lo thôi lại càng không đủ và không nổi.
Khi chợ thủy sản thành điểm du lịch | |
Kỳ vọng gì vào cải thiện môi trường đầu tư? | |
Tiếp tục “phá rào” cho môi trường đầu tư |
Vấn đề xử lý nước thải, rác thải và bảo vệ môi trường, bảo tồn di sản thiên nhiên đang ngày càng trở nên quan trọng vì ngày xem xét để công nhận lại Hạ Long là Di sản Thiên nhiên thế giới đang đến gần.
Vấn đề thúc đẩy nhà đầu tư tư nhân vào hệ thống thu gom và xử lý nước thải tàu du lịch tại Vịnh Hạ Long và quần đảo Cát Bà là nội dung chủ yếu của Cuộc họp cấp lãnh đạo lần thứ 5 của Sáng kiến Liên minh Vịnh Hạ Long - Cát Bà.
Cảng tàu du lịch trên đảo Tuần Châu - Vịnh Hạ Long |
Rác và nước thải – nguy cơ của di sản thế giới
Việc hoàn thiện hồ sơ tái đề cử Di sản Thiên nhiên thế giới cho Hạ Long và mở rộng sang quần đảo Cát Bà và bổ sung tiêu chí về đa dạng loài đã được bàn đến tại cuộc họp này. Ông Jake Brunner - quyền Trưởng đại diện Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN) Việt Nam lưu ý: hồ sơ tái đề cử đảm bảo giá trị toàn cầu nổi bật bên cạnh đó cần các yếu tố như tính toàn vẹn của di sản. Rác và nước thải đang là vấn đề.
Bên cạnh tín hiệu mừng khi lượng du khách đến Hạ Long ngày càng tăng lên, với số lượng du khách đến năm 2017 thì nước thải và rác thải cũng càng nhiều lên và chất lượng môi trường nước đang chịu nhiều tác động. “Muốn bảo tồn được nguyên vẹn các giá trị của di sản thiên nhiên để phát huy các giá trị này phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội thì công tác bảo vệ môi trường phải được chú trọng và quan tâm hàng đầu”, ông Phạm Đình Huỳnh – Phó ban Ban quản lý Vịnh Hạ Long phát biểu.
Tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp, chương trình, kế hoạch và đề tài, dự án nhằm bảo vệ môi trường nước Vịnh Hạ Long. Tuy nhiên với những gì tỉnh đang thực hiện cũng chưa đủ, các chuyên gia cho biết. Và nếu chỉ nhà nước lo thôi lại càng không đủ và không nổi.
Xử lý nước thải là vấn đề liên quan đến nhiều đối tượng khác nhau, nhiều nơi khác nhau, nhiều nguồn thải khác nhau trong đó có nước thải từ khai thác than, từ đánh cá, từ khách sạn nhà hàng và từ các tàu du lịch. Bên cạnh đó là xử lý rác thải. “Vì nó phức tạp liên quan đến quá nhiều bên nên cần có sự chung tay hành động. Nếu chỉ đơn phương hành động sẽ không đạt được hiệu quả”, ông Brunner phát biểu.
Theo đánh giá của các chuyên gia trong Liên minh, tổng lượng nước thải từ các tàu du lịch là khoảng 502m3/24h. Và đầu tư cho hệ thống xử lý nước thải này cần chi phí đầu tư ban đầu khoảng 3,1 triệu USD (bao gồm đầu tư cho 12 tàu thu gom trên biển là 1.200.000 USD, trang thiết bị lắp tại cảng là 600.000 USD, các trạm xử lý nước thải tại cảng là 800.000 USD và đầu tư trang thiết bị cho các tàu du lịch là 500.000 USD).
Chi phí vận hành hệ thống này vào khoảng 251 USD/ngày (theo ước tính chi phí các khu xử lý nước thải vận hành tương tự tại Phillippines). Theo tính toán phương án thu phí và hoàn vốn trong 5 năm. Trong đó phí cần thu để hoàn vốn chi phí ban đầu trong 5 năm là 3,4 USD/m3. Chi phí vận hành bình quân là 0,5 USD/m3. Mức phí dịch vụ xử lý nước thải có thể áp dụng là 5 USD/m3.
Bài toán chi phí mà bà Nguyễn Thị Bích Hiền (IUCN) đưa ra đã gặp sự phản biện của ông Nguyễn Duy Phú – Chủ tịch HĐQT Du thuyền Pelican. Ông nói tính sơ sơ thì mỗi tàu thu gom trên biển tối đa cũng chỉ có thể thu gom cho 10 du thuyền mà thôi, như vậy đội tàu thu gom sẽ phải gấp 5 lần con số bà Hiền nêu. Và để đầu tư xử lý nước thải du thuyền cho khu vực Hạ Long - Cát Bà thì cần tới hàng chục triệu USD chứ không chỉ là 3,1 triệu USD như bà Hiền cho biết.
Kỳ vọng Bông sen xanh
Vốn là sĩ quan hải quân đã giải ngũ, lại đã đầu tư vào Hạ Long từ năm 1987 nên đã rất thấu câu chuyện môi trường biển. Lại là người kinh doanh du lịch với du thuyền ở cả Vịnh Hạ Long và khu vực quần đảo Cát Bà trong đó có cả du thuyền 5 sao, nên ông Phú luôn cảm thấy phiền lòng mỗi khi nghe lời kêu chê của du khách về rác, về nước.
Ông Phú cho biết về đội tàu của ông là đội tàu chất lượng với hệ thống xử lý nước thải nhập khẩu đạt chuẩn. Và DN của ông cũng đã được tham gia dự án nhà nước trong đó có 3 tàu được nghiệm thu cấp nhà nước về tiêu chuẩn xử lý nước thải bảo vệ môi trường.
Từ thực tế của DN ông nói, để xử lý nước và rác thải hiệu quả bảo vệ môi trường Hạ Long - Cát Bà đúng là cần có sự tham gia của khu vực tư nhân. Nếu năm bảy năm nữa mà không thay đổi công nghệ thì khối lượng xử lý thấp. Mà đầu tư công nghệ thì chi phí, một số chủ tàu không chịu được. Số khác có thể đầu tư được, nhưng sẽ khiến chi phí tăng ảnh hưởng đến sức cạnh tranh. Vì vậy nhà nước cần có chính sách phù hợp để hỗ trợ tàu thuyền lắp chuyển đổi phương tiện và chính sách thu hút nhà đầu tư tư nhân đầu tư vào hệ thống thu gom xử lý rác và nước thải.
Sáng kiến gắn chứng chỉ Bông sen xanh cho tàu du lịch đạt tiêu chuẩn về xử lý nước thải và rác thải đã một lần nữa được bàn đến và cuộc bàn luận này đã cho thấy tính khả thi khá cao. Tuy nhiên đây là chứng chỉ tự nguyện do đó đòi hỏi cần phải có biện pháp mạnh từ chính quyền như thế nào, ví dụ tàu không có hệ thống xử lý nước thải thì không được cấp phép chẳng hạn. Mặc dù tỉnh Quảng Ninh đã quy định 100% các tàu du lịch có hệ tách nước thải, mang về hệ thống thu gom tại cảng để xử lý... nhưng thực tế cũng vẫn có tình trạng thải trộm và do “thiếu hệ thống thu gom”. Vì vậy đầu tư cho vấn đề này là một giải pháp quan trọng cho Hạ Long.
Di sản Thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long và Khu dự trữ sinh quyển quần đảo Cát Bà là hai trong số những khu vực có tầm quan trọng nhất về kinh tế và sinh thái của Việt Nam. Do đó Sáng kiến Liên minh Hạ Long - Cát Bà đã ra đời (năm 2014) nhằm xây dựng mối quan hệ hợp tác giữa các cơ quan nhà nước với DN và cộng đồng để thúc đẩy các hoạt động bảo tồn và bảo vệ Vịnh Hạ Long và quần đảo Cát Bà. Sáng kiến do IUCN điều phối với sự tài trợ của Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID). Năm 2015 Liên minh đã thành lập Ban lãnh đạo với định hướng tăng cường sự tham gia của DN giải quyết những thách thức về môi trường từ hoạt động của các du thuyền, hỗ trợ kỹ thuật cho UNESCO trong công tác quản lý Vịnh Hạ Long cũng như đề xuất mở rộng Di sản Thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long bao gồm cả quần đảo Cát Bà. |
Linh Ly